روان شناسی موسیقی

معرفی کتابِ روان‌شناسی موسیقی اثر سوزان هلم

امتیاز در گودریدز: ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

کتابِ روان‌شناسی موسیقی از سایت گودریدز امتیاز 4.2 از 5 را دریافت کرده است.

امتیاز در آمازون: ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

کتابِ روان‌شناسی موسیقی از سایت آمازون امتیاز 4.4 از 5 را دریافت کرده است.

معرفی کتابِ روان‌شناسی موسیقی:

کتابِ روان‌شناسی موسیقی اثر سوزان هلم، محقق، نویسندهٔ انگلیسی و استاد بازنشستهٔ آموزش و روان‌شناسی موسیقی است. این کتاب در سال 2018 منتشر شد و با رویکرد نوین تجربی به علم روان‌شناسی و عمدتاً در چارچوب «عصب‌روان‌شناسیِ شناختی» نوشته شده است. این کتاب یک راهنمای جامع برای آشنایی با تأثیر روا‌ن‌شناختی و عاطفی موسیقی بر افراد است.

چرا باید کتابِ روان‌شناسی موسیقی را بخوانیم؟

آیا هم به موسیقی علاقه دارید و هم روان‌شناسی؟ این کتاب به هر دو این موضوعات می‌پردازد، در واقع نویسنده از یک حقیقت پرده برمی‌دارد:  رابطه درهم تنیده و تنگاتنگ علم روانشناسی و موسیقی. با مطالعهٔ کتابِ روان‌شناسی موسیقی می‌توانید اطلاعات جامعی در زمینهٔ خلق و خو و موسیقی، مهارت‌‌های موسیقی، صدای عالی و صدای نسبی و موسیقی تعریف‌شده در نقاط مختلف جهان کسب کنید و متوجه می‌شوید موسیقی چگونه بر یادگیری، روحیه و خلق‌وخوی شما تأثیر می‌‌گذارد.

جملات درخشانی از کتابِ روان‌شناسی موسیقی:

«موسیقی چیست؟ آنچه ما تحت عنوان موسیقی تعریف می‌کنیم در ابعاد فرهنگی و فردی تعیین می‌شود. البته صورت به صورت واقعیت بیرونی وجود دارد، اما برای این‌که آن صوت به عنوان موسیقی در نظر گرفته شود باید آن را موسیقایی تشخیص دهیم. آنچه تحت عنوان «موسیقی» پذیرفته می‌شود در بین فرهنگ‌ها، خرده‌فرهنگ‌ها و افراد متفاوت است. موسیقیِ یک فرهنگ یا خرده فرهنگ ممکن است از طرف اعضای دیگر فرهنگ‌ها موسیقی دانسته نشود. تعریفی نسبتاً بدون سوگیریِ فرهنگی از موسیقی عبارت است از «هنر یا علمِ تنظیم اصوات در نُت‌ها و ریتم‌ها برای ایجاد الگو یا اثری دلخواه». در فرهنگ‌های غربی‌، از حیث تاریخی شرحی غنی‌تر از کیفیات زیبا‌شناختیِ موسیقی ارائه شده است. یک تعریف موسیقی را «هنر ترکیب اصواتِ آدم(ها) یا آلت‌(های) موسیقی برای دستیابی به زیبایی فرم و بیان احساس» توصیف کرده است. البته، تعریف موسیقی در قالب این عبارات به قضاوت‌های شخصی در مورد چیزی بستگی دارد که زیبایی فرم و بیان احساس را شکل می‌دهد. این‌جا تفاوت هست. در واقع، آنچه در نظر بعضی افراد «موسیقی» را تشکیل می‌‌دهد دیگران زیبا یا بیانگر احساس توصیفش نخواهند کرد.»

«موسیقی در سطح فردی وسیله‌ای برای بیان احساس است. ما می‌توانیم تصورات و احساساتی را از طریق موسیقی بیان کنیم که ممکن است انتقال آن‌ها را در تبادلات کلامی معمولی دشوار بیابیم. آهنگ‌های عاشقانه، آن‌هایی که درد جانکاهِ روابط عاطفیِ ناکام یا ماتمِ برآمده از داغدار شدن را بیان می‌کنند، همگی نمونه راه‌‌هایی هستند که موسیقی در بیان احساسات پیچیده به ما کمک می‌کند. موسیقی سطح برانگیختگی ما را تغییر می‌‌دهد. از موسیقی برای استراحت و ایجاد انگیزه در خود هنگام ورزش استفاده می‌کنیم. موسیقی در تغییر حالات و احساسات ما مؤثر است. از دسترس‌پذیریِ آسان آن بهره می‌بریم و از آن برای دست بردن در نحوه احساس خود استفاده می‌کنیم (به فصل 4 مراجعه کنید). ما شاید موسیقی شاد را برای آماده شدن برای رفتن به مهمانی، موسیقی غمگین را برای کمک به خود در کنار آمدن با عواطف بغرنج، یا موسیقی آرام‌بخش را زمانی که اضطراب داریم پخش کنیم. موسیقی ما را قادر می‌سازد هویتمان را ابراز کنیم. نوع موسیقی‌ای که می‌شنویم چیزهایی از سبک زندگی و باورهای ما نشان می‌دهد. این امر به‌ویژه در سال‌های نوجوانی مشهود است، یعنی دورانی که موسیقی، لباس، دوستانمان و نوع فعالیت‌هایمان این امکان را به ما می‌دهند که به همه بگوییم چه‌جور آدمی هستیم.»

«قدرت موسیقی در روشی بازتاب دارد که دولت ممکن است سعی در اِعمال نفوذ بر آن داشته باشد. موسیقی در آلمان نازی به‌دقت برای استفاده در تظاهرات توده‌ای انتخاب می‌شد تا احساسات میهن‌پرستانه مطلوب را ایجاد کند. طی دوره انقلاب فرهنگی در چین، موسیقی غربی تحت‌عنوان محنط و ممنوعه تقبیح شد. در روسیه امروزی، اعضای گروه پانکِ پوسی رایت پس از دستگیری به اتهام اوباشگری به دلیل اجرای برنامه در کلیسای جامع مسیح منجی در مسکو در سال 2012 به دو سال حبس محکوم شدند. در همان سال لیدی گاگا مجبور شد پس از اعتراض سنت‌گرایانِ مسلمان به این‌که طرز لباس پوشیدن و رقصیدن او باعث فساد جوانان مملکت می‌شود اجرای خود را که همه بلیت‌هایش فروش رفته بود لغو کند. موسیقی نه‌فقط در خدمت گستره‌ای از کارکردها در جوامع درمی‌آید، بلکه ماهیت آن بازتابنده ارزش‌ها، نگرش‌ها و ویژگی‌های آن جامعه است. مثلاً، سنت کلاسیک غربی میل به عقلانی کردن و درک محیط را منعکس می‌کرد. در زمانی که فرهنگ‌های شفاهی آنچه را ممکن بود به خاطر بماند محدود کردند، توسعه نظام‌های نت‌نویسی موسیقی آنچه را می‌شد به نسل‌های آینده منتقل کرد گسترش داد.»

تحلیلی بر کتابِ روان‌شناسی موسیقی‌:

روان‌شناسی موسیقی یا موسیقی ـ روان‌شناسی را می‌توان شاخه‌ای از روان‌شناسی و موسیقی‌شناسی در نظر گرفت. هدف این شاخه توضیح و درک رفتار و تجربهٔ موسیقیایی افراد است و از جمله فرآیندهایی است که از طریق آن می‌توان موسیقی را درک کرد و نقش آن در زندگی روزمره افراد را توضیح داد. روان‌شناسی موسیقی مدرن در درجهٔ اول تجربی است. دانش آن بر اساس تفاسیر و داده‌های جمع‌آوری شده با کمک مشاهدات سیستماتیک و تعامل با افراد گسترده‌تر می‌شود. روان‌شناسی موسیقی یک زمینهٔ تحقیقاتی با ارتباط عملی برای بسیاری از زمینه‌ها از جمله موسیقی، آهنگسازی، آموزش، انتقاد و درمان در نظر گرفته می‌شود و همچنین با کمک آن می‌توان نگرش، مهارت، عملکرد، هوش، خلاقیت و رفتار اجتماعی انسان را بررسی کرد.

در کتابِ روان‌شناسی موسیقی چه می‌خوانیم؟

روان‌شناسی موسیقی یا موسیقی ـ‌ روان‌شناسی که بعضاً به این عنوان معروف است، پیشینه‌ای طولانی دارد که با یونانیان باستان آغاز می‌شود. فیثاغورس که شاید بیشتر او را بابت قضیه‌اش در مورد مثلثات بشناسید، مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را با مونوکورد (ساز تک‌زهی) انجام داد که شالودهٔ موسیقی را بنا کرد و باعث شد که آموزش متقدم یونانی به منزلهٔ دانش ریاضیاتی در کنار حساب، هندسه و نجوم گنجانده شود. در فصل دوم کتاب با روان‌شناسی موسیقی دههٔ 1960 به بعد آشنا می‌شوید، که این حوزه رشد کرد تا تحقیق در باب ادراک موسیقی (به‌ویژه زیروبمی، ریتم، هارمونی، ملودی) را شکل دهد و چگونگی واکنش ما به آن را در برگرفته است. در فصل سوم به بعد نویسنده در مورد پرورش موسیقایی صحبت کرده است که شامل ترجیحات موسیقایی ما و یادگیری و اجرای موسیقی می‌شود. روان‌شناسی مدرنِ موسیقی اما در قرن نوزدهم پدیدار شد و در فصل ششم این کتاب نویسنده درک خصوصیات صورت و سنجشگری و ماهیت قابلیت موسیقیایی را توضیح می‌دهد که روان‌شناسی مدرن تأکید خاصی بر آن‌ها داشت. در کنار تمام این‌ها شما در این کتاب با تأثیر موسیقی در احساسات ما، نحوهٔ تعامل ما با موسیقی در زندگی روزمره و فایده‌ٔ گسترده‌تر موسیقی برای سلامت و رضایت خاطر و عملکرد فکری آن آشنا خواهید شد.

اگر از خواندن کتابِ روان‌شناسی موسیقی لذت بردید، از مطالعۀ کتاب‌های زیر نیز لذت خواهید برد:

• کتاب درک و دریافت موسیقی اثر راجر کیمی ین یکی از کتاب‌های پرفروش و پرکاربرد در زمینهٔ موسیقی برای دانشجویان، هنرجویان، مدرسان و علاقه‌مندا نبه موسیقی است که هم به عنوان کتاب درسی از آن استفاده می‌شود و هم برای آشنایی علمی با سبک‌ها، آهنگ‌سازان و تاریخ موسیقی غرب به کار می‌رود.

• کتاب موسیقی هزارساله اثر ان ایی.لوکاس متخصص مطالعهٔ موسیقی در فرهنگ‌های مختلف است. نویسنده در این کتاب از نظام خاص موسیقی سنتی ایرانی صحبت کرده است و تاریخ موسیقی ایران را تصحیح کرده است. او به‌طور مؤثری در این کتاب تحلیل تاریخی، قوم و موسیقی‌شناسی را با هم ترکیب کرده است تا توضیحی گسترده و جامع برای فرآیندهای پیچیده و ظریف و تغییرات موسیقی سنتی ایرانی ارائه دهد.

دربارۀ سوزان هلم: محقق و نویسندهٔ انگلیسی