بازمانده روز (پالتویی)

معرفی کتاب بازماندهٔ روز اثر کازوئو ایشی گورو

امتیاز در گودریدز: ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

بازماندهٔ روز از سایت گودریدز امتیاز 4.1 از 5 را دریافت کرده است.

امتیاز در آمازون: ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

بازماندهٔ روز از سایت آمازون امتیاز 4.4 از 5 را دریافت کرده است.

جوایزی که کتاب بازماندهٔ روز از آن خود کرده است:

• برندۀ جایزۀ بوکر در سال 1989 برای ادبیات داستانی

معرفی رمان بازماندهٔ روز:

بازماندهٔ روز رمانی از کازوئو ایشی گورو نویسندهٔ بریتانیایی و برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات است که در سال 1989 منتشر شد. این رمان یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین راویان ادبیات معاصر یعنی استیونز را به تصویر می‌کشد؛ پیشخدمتی با سابقهٔ طولانی خدمت در عمارتی به نام دارلینگتن هال در نزدیکی آکسفوردِ انگلستان. استیونز در سال 1956 راهی سفری جاده‌ای می‌شود تا به دیدن همکار سابقش برود و در خلال این سفر از خاطرات و رویدادهای دارلینگتن هال در دهه‌های 1920 و 1930 و سال‌های منتهی به جنگ جهانی دوم می‌گوید.

واکنش‌های جهانی به رمان بازماندهٔ روز:

• رمان بازماندهٔ روز یکی از محبوب‌ترین رمان‌های بریتانیایی پس از جنگ شد و در فهرست دانشگاه استنفورد در رتبهٔ 146 قرار گرفت و بهترین داستان انگلیسی زبان قرن بیستم شد.

• در سال 2006، آبزرور از 150 نویسنده و منتقد ادبی خواست به بهترین رمان بریتانیایی ـ ایرلندی رأی بدهند و بازمانده‌ٔ روز در رتبهٔ هشتم قرار گرفت. 

• بازماندهٔ روز در فهرست هزار رمانی که همه باید بخوانندِ گاردین در سال 2009 گنجانده شد.

• مجلهٔ اکونومیست بازماندهٔ روز را مشهورترین کتاب ایشی گورو نامید.

• در 5 نوامبر 2019 این کتاب در فهرست 100 رمان تأثیرگذار شبکهٔ خبری بی‌بی‌سی قرار گرفت.

چرا باید رمان بازماندهٔ روز را بخوانیم؟

پیام اصلی کتاب بازماندهٔ روز قدرت تفکرات شخصی و پیامدهای خویشتن‌داری است. استیونز در طول سفر از خاطرات و زندگی خود در عمارت دارلینگتن می‌گوید اما در نهایت مجبور می‌شود در مورد شخصیت و شهرت لرد دارلینگتن و همچنین ماهیت واقعی رابطه‌اش با خانم کنتن فکر کند. همین‌طور که این رمان پیش می‌رود، شما بیشتر و بیشتر متوجهٔ احساساتی می‌شوید که استیونز سعی دارد آن‌ها را پنهان کند. بازماندهٔ روز یکی از شگفت‌انگیزترین آثار ادبی خواهد شد که به عمرتان خوانده‌اید. این رمان به شما این احساس را می‌دهد که زندگی یک انسان را در دست دارید و وقتی به پایان می‌رسد حس می‌کنید که دوستی دوست‌داشتننی را از دست داده‌اید.

جملات درخشانی از کتاب بازماندهٔ روز:

«از قرار معلوم احتمال عزیمت به این سفری که چند روز است اسباب اشتغالِ خاطر شده روز به روز دارد بیشتر می‌شود. باید بگویم که با اتومبیل راحتِ آقای فارادی انفرداً عازم هستم و این‌طور که پیش‌بینی می‌کنم در راهِ ناحیهٔ وِست‌کانْتری مقادیر زیادی از زیباترین مناظر سرزمین انگلستان را به چشم خواهم دید و پنج بلکه شش روز از محل کارم که همین سرای دارلینگتن باشد دور می‌افتم. این را هم گفته باشم که موضوع سفر را حدودِ دو هفته پیش بود که خود آقای فارادی یک روز بعد از ظهر که مشغولِ گردگیری تابلوهای کتاب‌خانه بودم از روی نهایت مرحمت پیش کشیدند. یعنی این‌طور که به خاطر دارم روی پلهٔ نردبان کتاب‌خانه ایستاده بودم و داشتم گرد صورت ویکونت‌وِدرْبی را می‌گرفتم که دیدم ارباب با چند جلد کتاب که ظاهراً قصد داشتند به قفسه برگردانند وارد شدند و همین که چشم‌شان به بنده افتاد با اغتنام فرصت خطاب به بنده فرمودند که عزمِ مراجعت به ایالات متحده را برای مدت پنج هفته از ماه اوت الی سپتامبر همین‌ الآن نهایتاً‌ جزم کرده‌اند. ارباب پس از اعلام این مطلب کتاب‌ها را روی میز گذاشتند و خودشان روی نیمکت نشستند و پاهای‌شان را دراز کردند.»

«در این ایّام دقایق زیادی هم صرف مطالعهٔ نقشهٔ جاده می‌کردم و یکی از مجلّدات کتاب اعجاز انگلیس تألیف خانم جِین سایمِنز را هم می‌خواندم. اگر شما با کتاب‌های خانم سایمنز آشنا نیستید ـ این کتاب‌ها شامل هفت مجلّد است و هر کدام به ناحیه‌ای از جزایر بریتانیا اختصاص دارد ـ بنده مطالعهٔ آن‌ها را از صمیم قلب به شما توصیه می‌کنم. این کتاب‌ها در سال‌های دههٔ سی به رشتهٔ تحریر درآمده‌اند. ولی مقدار زیادی از مطالبِ آن هنوز هم اعتبار دارد ـ تصور نمی‌کنم بمب‌های آلمانی مناظر دشت و دمن را در این مملکت زیاد تغییر داده باشند. خود خانم سایمنز قبل از جنگ خیلی به این خانه تشریف می‌آورند؛ درواقع تا آنجا که مطلب به خدمهٔ خانه مربوط می‌شد، از میان مهمان‌ها ایشان از همه محبوب‌تر بودند، چون که هیچ‌وقت از ابراز رضایت خودداری نمی‌فرمودند. در همان ایام بود که به جهت نوعی علاقهٔ طبیعی که به این خانم پیدا کرده بودم هر وقت فرصتی دست می‌داد در کتاب‌خانه می‌نشستم و کتاب‌های ایشان را مطالعه می‌کردم. حتی به‌ خاطر دارم کمی بعد از عزیمت میس کنتن به کورنْوال در 1936، از آنجا که خود بنده هرگز به آن ناحیه از مملکت نرفته بودم، غالباً نگاهی به مجلّد سوم کتاب خانم سایمنز می‌انداختم.»

«امشب را در مهمان‌خانه‌ای در شهر سالزبری می‌گذرانم. روز اول سفرم تازه به آخر رسیده، و باید عرض کنم که روی هم رفته راضی هستم. امروز صبح حرکت کردم، یک ساعتی دیرتر از آن‌که در نظر داشتم، در صورتی‌که مدتی پیش از ساعت هشت بار و بنه‌ام را بسته و همهٔ لوازم را توی فورد گذاشته بودم. از آنجا که خانم کلمنتس و دخترها این هفته را به مرخصی رفته‌اند، خاطرم خیلی مشغول این نکته بود که وقتی حرکت می‌کنم اول بار است که در قرن حاضر سرای دارلینگتن خالی می‌ماند؛ چه بسا از روزی هم که بنای این خانه را گذاشته‌اند همچو اتفاقی نیفتاده باشد. حال غریبی به بنده دست داده بود؛ شاید به همین علت بود که در حرکت تأخیر می‌کردم. چند بار توی خانه چرخیدم که دید آخر را بزنم و خاطر جمع بشوم که همه چیز مرتب است. توصیف این که دست آخر که راه افتادم چه حالی داشتم، کار مشکلی است. در بیست سی دقیقهٔ اول که اتومبیل را می‌راندم نمی‌توانم بگویم که حال هیجان یا انتظار خاصی داشتم. علّتش هم این بود که هر چند رفته رفته از خانه دور می‌شدم، ولی باز در همان محیطی بودم که با او مختصر آشنایی داشتم.»

تحلیلی بر رمان بازماندهٔ روز:

داستان بازماندهٔ روز یک داستان ساده و سرراست نیست؛ در واقع بافت پیچیده‌ای از چند لایه داستان است که هر کدام در زمان خاص خودشان جریان دارند و خوانندهٔ داستان باید به آن‌ها توجه داشته باشد. لایهٔ بالایی یا بیرونی سرگذشت مردی است به نام استیونز، که بیش از سی سال در خانهٔ یکی از اشراف انگلستان به نام لرد دارلینگتن پیش‌خدمت بوده است و اکنون که بساط آن خانه برچیده شده دارد خاطراتش را به صورت یادداشت‌هایی که از یک سفر شش روزه به غرب انگلستان بازمانده است برای ما نقل می‌کند. خاطرات استیونز دو نوع است؛ اول آنچه به خود او مربوط می‌شود که داستان عشق ناکامی است که نه‌تنها به سرانجامی نرسیده بلکه هرگز به زبان هم نیامده است؛ دوم رویدادهای مهمی است که در سرای دارلینگتن (خانهٔ لرد) جلوی چشم نویسندهٔ خاطرات می‌گذشته ولی نویسنده زیاد از آن‌ها سر در نمی‌آورده است؛ این رویدادهای تاریخی به تلاش محافل اشرافی و محافظه‌کار انگلستان در سال‌های پس از جنگ جهانی اول برای کمک به نازی‌های آلمان و سپس آشتی دادن دولت انگلیس با آلمان هیتلری پس از شروع جنگ جهانی دوم و شکست این محافل پس از وقوع جنگ و پیامدهای آن مربوط است.

خلاصهٔ رمان بازماندهٔ روز:

این رمان به‌صورت اول شخص روایت می‌شود و داستان استیونز، یک پیشخدمت انگلیسی است که زندگی خود را وفادارانه وقف خدمت به لرد دارلینگتن کرده است و جزئیات این خدمت را به صورت فلش‌بک‌هایی به گذشته روایت می‌کند. با پیشروی رمان دو مورد آشکار می‌شود: لرد دارلینگتن هوادار نازی‌ها بوده است و استیونز عاشقِ خانم کنتن، خانه‌دار سابق عمارت دارلینگتن. رمان از سال 1956 شروع می‌شود و استیونز نامه‌ای از خانم کنتن دریافت می‌کرد که در آن از زندگی زناشویی خود گفته است که استیونز البته معتقد است که او ازدواجی خوشایند نداشته است. به‌علاوه متوجه می‌شوید که پرسنل عمارت به‌شدت کم شده‌اند و تقریباً کسی در عمارت باقی‌نمانده و استیونز معتقد است که حالا می‌توانند از مهارت‌های خانه‌داری خانم کنتن بهره‌مند شوند. استیونز تصمیم می‌گیرد به دیدار خانم کنتن برود، بنابراین کارفرمای جدید او که یک آمریکایی ثروتمند به نام آقای فارادی است استیونز را تشویق می‌کند تا ماشینش را قرض بگیرد و به تعطیلات برود. استیونز می‌پذیرد و به سمت شمال سامرست حرکت می‌کند. استیونز در طول سفر از وفاداری تزلزل‌ناپذیر خود به لرد دارلینگتن می‌گوید که میزبان جلسات مجلل بین هواداران آلمانی و اشراف انگلیسی بود تا بر امور بین‌المللی‌‌ای در سال‌های منتهی به جنگ جهانی دوم تأثیر بگذارد.

حواشی حول محور کتاب

یک اقتباس سینمایی از این رمان در سال 1993 با بازی آنتونی هاپکینز و اِما تامپسون ساخته و اکران شد و نامزد دریافت هشت جایزهٔ اسکار شد.

اگر از خواندن کتاب بازماندهٔ روز لذت بردید، از مطالعۀ کتاب‌های زیر نیز لذت خواهید برد:

• کتاب کلارا و خورشید اثر معروفِ کازوئو ایشی‌گورو است که جایزهٔ نوبل ادبیات را برای این نویسنده به ارمغان‌ آورد. این کتاب در ژانر علمی-تخیلی نوشته شده و داستان رباتی به نام کلارا را روایت می‌کند که بهتر از هر انسانی معنای تنهایی و عشق و دوست‌داشتن را درک می‌کند.

• کتاب غول مدفون اثر دیگری از کازوئو ایشی‌گورو نویسندهٔ معروف ژاپنی است. این کتاب داستانی فانتزی دارد و اثری کاملاً جدید و متفاوت از ایشی‌گورو محسوب می‌شود. نویسنده در این کتاب از سبک رمان بازماندهٔ روز استفاده کرده و آن را با فضایی علمی-تخیلی ترکیب کرده است. دو قهرمان این داستان زوج کهن‌سالی هستند که برای یافتن پسرشان راهی سفری می‌شوند.

• کتاب هنرمندی از جهان شناور اثر دیگری از کازوئو ایشی‌گورو است که نامزد نهایی جایزهٔ بوکر شد. او در این کتاب تصویر واقعی و ملموس از ژاپن پس از جنگ را برای مخاطبان به تصویر کشیده است و داستان هنرمندی عجیب و نامتعارف به نام ماسوجی اونو را تعریف می‌کند که در خلال جنگ، مسئول تبلیغات فرهنگی حکومت امپریالیستی ژاپن بوده است.

• کتاب وقتی یتیم بودیم اثر دیگری از کازوئو ایشی‌گورو نویسندهٔ ژاپنی است. ایشی‌گورو این کتاب را در سبک داستان‌های معمایی نوشته است و داستان کارآگاهی مشهور به نام کریستوفر بنکس را روایت می‌کند که سعی می‌کند یک معمای حل‌نشده و اسرارآمیز را حل کند.

• کتاب هرگز ترکم مکن اثر دیگری از کازوئو ایشی‌گورو نویسندهٔ ژاپنی است. او در این کتاب از عشق، از دست رفتن و حقایق نهانی می‌گوید. این کتاب روایتی تکان‌دهنده از انسان‌هایی است که سال‌‌ها پیش در مؤسسه‌ای زندگی می‌کردند و حالا پس از سال‌ها می‌فهمند که چرا این مؤسسه به آن‌ها پناه داده بود.

دربارۀ کازوئو ایشی‌گورو‌: برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات