داستان بریده بریده

معرفی داستانِ بریده‌ بریده اثر علیرضا نظری خرم

علیرضا نظری خرم پژوهشگر و نویسنده است و به پشتوانهٔ تجربهٔ پژوهشی خود داستانِ بریده بریده را دربارهٔ زندگی امام حسین، حوادث ناگفتهٔ کربلا و حادثهٔ کربلا نوشت. او این کتاب را با استناد بر دانشنامهٔ امام حسین، پژوهش‌های پژوهشگران دارالحدیث و کتابِ ارزشمند تاریخ امام حسین نوشت. استفاده از این کتاب‌ها و پژوهش‌ها باعث شد تا داستان بریده بریده، تبدیل به اثر داستانی ارزشمندی دربارۀ زندگی امام حسین و حادثهٔ کربلا شود.

واکنش‌ها به داستانِ بریده‌ بریده:

«داستانِ بریده بریده از نظر موضوع و جذابیت برای عموم، اثری باارزش است. نویسنده با جسارت و شجاعت وارد این حوزه شده است و با قلم محاوره‌ای به تألیف پرداخته است. همچنین این کتاب طرح جلد و عنوان زیبا و هنرمندانه‌ای دارد. مستند بودن مطالب کتاب مهم‌ترین نقطهٔ قوت این اثر است.» - حجت‌الاسلام محسن عطاءالله

«نویسنده برای نوشتن داستان بریده بریده از منابع معتبری استفاده کرده که متعلق به قرون نزدیک به واقعه عاشورا و معتبرتر هستند و نیز با تتبع زیاد در تاریخ، به مطالب کمتر شنیده شده پرداخته است. از لحاظ ادبی نیز بهترین سبک نگارش را به کار برده و از گفتار عامیانه و سبک محاوره‌نویسی و شکسته‌نویسی استفاده کرده است. همچنین این کتاب مملو از تشبیه، مجاز، استعاره و تصویرگری زیباست.» - زهره اهوارکی

چرا باید داستانِ بریده‌ بریده را بخوانیم؟

داستانِ بریده بریده حاصل تخیلات ذهنیِ نویسنده نیست. این کتاب بر اساس منابع موجود کهن و قابل استناد از قرن اول تا هشتم هجری نوشته شده است و نویسنده گاهی به ضرورتِ پردازش داستان، برداشت‌هایی آزاد اما وفادارانه و وسواس‌گونه از کتاب‌های حدیثی و تاریخی داشته است. این کتاب مناسب نوجوانان، نخبگان و متخصصان قرآن و حدیث و علاقه‌مندان به واقعه‌های تاریخی و مذهبی است.

جملات درخشانی از داستانِ بریده‌ بریده:

«آویزهٔ گوش: سال شصت هجری بود. معاویه بابت بیماریِ سختی که گریبان‌گیرش شده بود بدجوری توی بسترِ مرگ دست و پا می‌زد. مطمئن بود که داره نفس‌های آخر رو می‌کشه. به هر جون کندنی که بود زبونش رو چرخوند و هَنّ و هون‌کُنان به اطرافیانش گفت: دیگه زِوارم در رفته و آفتاب لب بومم! توی این دَم آخری، پسرم یزید رو خبر کنید بیاد که می‌خوام براش وصیت کنم. به شازده پسر قرتیِ معاویه که برای یلّلی‌تلّلی به منطقهٔ خوش آب و هوای حوران در اطراف دمشق رفته بود خبر دادن اگه پیالهٔ شراب به دست داری زمین بگذار و خیلی زود خود رو به کاخ سبز برسون که بابات داره نفس‌های آخرش رو می‌کشه! یزید که پی هرزگی رفته بود وقتی خبر بدحالیِ معاویه به گوشش رسید به جای اینکه خودش رو جَلدی برسونه، سلانه‌سلانه به طرف دمشق به راه افتاد. معاویه که فرزند سر به هوای خودش رو بهتر از هر کس دیگه‌ای می‌شناخت، واهمه داشت که نکنه پسرکِ بازیگوش دیر بسه و اجل، مهلتش نده تا وصیتش رو بهش بگه. برای همین ضحّاک، فرمانده‌ٔ محافظ‌های قصر رو صدا زد تا به اون وصیت کنه! ضحّاک جلو اومد و بعد از ادای احترام، خم شد و گوشش رو چسبوند به دهان معاویه تا ببینه خلیفهٔ رو به موت، چه وصیتی می‌خواد بکنه!»

«یزید که بگی‌نگی بابت هشدارهای معاویه، نگران به‌ نظر می‌رسید رو کرد به پدر و گفت: تا به حالا فکرش رو نکرده بودم. من با این آقازاده‌های کلّه‌گنده چی کار کنم؟ معاویه که شاهدِ نگرانی توی چشم‌های یزید بود، رو کرد بهش و گفت: آروم باش! تو که هنوز هیچی نشده خودت رو باختی! خوب گوش کن ببین چی می‌گم. عبدالله پسر عمر فعلاً سرش توی لاک خودشه و مشغول عبادته! به این زودی‌ها هم فکر نمی‌کنم باهات کاری داشته باشه! حال و حوصلهٔ دنبالِ حکومت رفتن و این‌جور دردسرها رو نداره! مگر اینکه تاج و تخت، براش لقمهٔ آماده‌ای باشه که بدونِ زحمت بیفته به دستش! خیلی لازم نیست نگران پسرِ عمر باشی. البته حواست باشه! و اما عبدالرحمان بن ابی‌بکر! این هم خیلی جایگاه و مقبولیّتِ اجتماعی نداره! بعید می‌دونم برات شاخ بشه! مگه اینکه اون هم مثل عبدالله بن عمر، حکومت براش بدون زحمت و هُلو بپر تو گلو باشه! و اما اونی که خیلی مارموز و آب‌زیرکاهه عبدالله بن زیبره! باید شیش دُنگِ حواست بهش باشه! عینهو شیر گرسنه توی بیشه‌زار به کمین می‌شینه! اگه لازم باشه به شکل روباه در میاد تا فریبت بده! یه وقت می‌بینی خدای نکرده توی بزنگاهی که چشم ازش برداشتی روی سرت هوار می‌شه! خیلی مراقب این ولد چموشِ زبیر باش! بدجوری دغل‌کاره!»

«جمعیت، سرِشون رو به طرف صدا برگردوندند تا ببینند کیه که داری این‌جوری جسورانه و گستاخانه با خلیفه حرف می‌زنه؟! دور و بری‌های یزید هم که تحمل شنیدن صدای مخالف رو نداشتند به ورجه وورجه افتادند تا بلکه بتونند صدای مرد معترض رو یه جورهایی خفه کنند. مرد جیگردار که انگاری از جونش سیر شده بود، با صدای بلندی گفت: آهای یزید! این صفاتی رو که چپ و راست، رگباری داری به ناف بابات می‌بندی صفات پیغمبر خدا و اهل بیتشه، نه تو و اون بابای گور به گور شُده‌ات! مرد معترض، به‌محض اینکه عبارتِ گور به گور شده رو به کار برد، یکی از حکومتی‌ها با صدای بلندی داد زد: بگیرید این خائنِ حروم‌لقمه رو! یکی دیگه با عصبانیت گفت: این پدر سوخته رو بکنید توی گونی! تعدادی از سربازهای حکومتی یورش بردند تا بلکه بتونند مرد معترض رو بگیرند. اما مرد که از وَجناتش پیدا بود آدم تیز و بُزی هستش، تا دید اگه بمونه کُلاهش پس معرکه است، توی چشم به هم زدنی فِلنگ رو بست و خودش رو قاطی جمعیت گم و گور کرد. در این‌ هاگیرواگیر، یکی از نوکرهای سیبیل بناگوش در رفتهٔ یزید بلند شد و با صدای نخراشیده و نتراشیده‌اش گفت: قبلهٔ عالم به سلامت باد! به حرف‌های یه آدم آشوب‌گرِ عوضی اهمیّت ندید. شما جانشین شایستهٔ خلیفهٔ مرحوم هستید.»

تحلیلی بر داستانِ بریده‌ بریده:

منابع متعدد و قابل اتکایی هستند که از قرن پنجم تاکنون به نهضت عاشورا پرداخته‌اند و از قیام امام حسین می‌گویند. علیرضا نظری خرم نیز داستان بریده بریده را با اتکا بر همین منابع قابل استناد و مختلف و با قلمی متفاوت (ترکیبی از محاوره‌نویسی و شکسته‌نویسی) نوشت و در آن به زوایای پنهان و آشکار حادثهٔ عاشورا پرداخت. او در این کتاب از بروز حوادث و اوضاع و احوال شهرهای جهان اسلام در آن دورهٔ مهم تاریخی می‌گوید تا تمام مسلمانان جهان را از حوادث آن دوران مطلع سازد.

فهرست مطالبِ کتابِ داستانِ بریده‌ بریده

• مقدمه
• مرگ معاویه و حوادث شام
• در مدینه چه گذشت
• به سوی مکه و حوادث آن
• مسلم و کوفه
• از مکه تا کربلا
• ورود به کربلا و حوادث آنجا
• حوادث کوفه
• از کوفه تا دمشق
• دمشق و حوادث آنجا
• به سوی عراق
• ورود به مدینه

اگر از خواندن داستانِ بریده‌ بریده لذت بردید، از مطالعۀ کتاب‌های زیر نیز لذت خواهید برد:

• حسین به روایت حسین اثر مجید رضایی دوانی استادیار بخش اقتصاد دانشگاه مفید است. این کتاب داستان زندگی امام حسین تا شهادت او و پس از آن را روایت می‌کند و همچنین نویسنده از ماجرای اسارت کاروان این امام تا بازگشت به کربلا می‌گوید.

• اسرار و آثار واقعه کربلا اثر محقق برجسته حجت‌الاسلام جلال‌الدین همایی است. او در این کتاب از واقعهٔ کربلا و مجالس عزا و اقامهٔ مجامع سوگواری برای امام حسین پس از آن واقعهٔ ناگوار می‌گوید.

دربارۀ علیرضا نظری خرم‌: نویسندهٔ داستانِ بریده‌ بریده