تخفیف های شگفت انگیز
مجله 30بوک
نظر خود را برای ما ثبت کنید
انتشارات نامک منتشر کرد:
مخزن الاسرار نظامی یکی از مشهورترین آثار تعلیمی زبان فارسی است که در قرن ششم سروده شده است. این اثر از آن زمان تاکنون همواره طرف توجه و مراجعه خوانندگان مختلف بوده است. ایجاز و پیچیدگی این اثر سبب شده است که علی‌رغم شروح مختلفی که از گذشته تا امروز درباره آن نوشته‌اند، معانی بسیاری از ابیات آن همچنان مبهم و لاینحل باقی بماند.
متن گزیده حاضر که از روی قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی این اثر فراهم آمده است پس از مقدمه دارای دوبخش است:
بخش اول بیش از 450 بیت از آغاز مخزن الاسرار را دربرمی‌گیرد که در شمار دشوارترین ابیات این کتاب است. کوشیده‌ایم با حفظ ساختار نحوی و با استناد به شواهد لازم آن‌ها را توضیح و شرح کنیم. بخش دوم گزیده‌هایی است پراکنده از بخش‌های دیگر مخزن‌الاسرار که با توضیح مجملی درباره بعضی از ابیات همراه است که با توضیح مجملی درباره بعضی از ابیات همراه است تا مجالی برای مطالعه و تامل در معنی ابیات توسط خود دانشجویان و خوانندگان فراهم آید.
فروشگاه اینترنتی 30بوک
نقد و بررسی تخصصی
مخزن‌الاسرار مشتمل است بر بیست «مقالت» در مواعظ و حِکَم، که در هر یک پس از بیان مقصود، حکایتی در تأیید آن آمده است. این منظومه که به نام فخر‌الدّین بهرام‌شاه ابن داوود سروده شده است از لحاظ سبک پیچیده‌تر و دشوارتر از دیگر منظومه‌های نظامی است و از همین رو شروح بسیاری بر آن نگاشته‌اند. مخزن‌الاسرار نخستین بار در 1844 میلادی در لندن و پس از آن بارها در ایران و دیگر کشورها به چاپ رسید.
پنج گنج نخستین بار در سال 1834 میلادی در بمبئی و در 1261 قمری در تهران به چاپ رسید. اول کسی که سعی وافر بر ارائۀ مجموعه‌ای منسجم و مصحَّح از آثار نظامی به‌کار برد وحید دستگردی بود که حاصل کارش بین 1313 تا 1317 شمسی منتشر شد. پس از وی چاپ‌های پاکیزه‌تر و منقّح‌تر انتشار یافت که از جملۀ آن‌ها مجموعۀ شش جلدی بهروز ثروتیان است که به تفاریق از 1363 به چاپ رسید.
مخزن‌الاسرار اولین منظومۀ نظامی است که نظامی سرودن آن را از چهل سالگی آغاز کرد. مخزن‌الاسرار نظامی گنجوی دو بخش دارد. بخش اول مدح و ستایش خدا و رسول (ص) و معراج است و بعد مدح ملک فخرالدین بهرام‌شاه و سپس قطعه‌ای دیگر در مدح او سروده شده است. پس از آن مطالبی دیگر شامل سبب نظم کتاب، گفتار در فضیلت سخن، برتری سخن منظوم از منثور، در معرفت دل و طلب حقایق، خلوت اول، در مشاهدۀ حقیقت و در عشرت شبانه نوشته شده است. این عناوین که در نسخه‌های مختلف تفاوت دارند و تا حدی به محتوای این بخش‌ها اشاره می‌کنند حدود هشتصد بیت می‌شود.
بخش دوم مخزن‌الاسرار نظامی گنجوی بیست مقالۀ نظم دارد. مقالۀ اول آن در وصف حضرت آدم است و ماجرای او با ابلیس و ارتکاب گناه اخراج از بهشت و توبه کردن از گناه و خلیفۀ خدا در روی زمین شدن همراه با سفارش‌هایی اخلاقی به انسان که در نهایت به رها کردن ظلم و روی آوردن به وفا و دیدن نیکی خدا و بدی خویش ختم می‌شود و سپس داستانی در کتاب نوشته شده که محتوای آن دربارۀ پادشاهی ظالم است. مقاله‌های دیگر کتاب هر کدام دربارۀ یکی از مسائل اخلاقی است که در خلال آن نظامی اندیشه‌ها و سفارشاتی اخلاقی را همراه با مضامین و تمثیل‌های متنوع بیان کرده است و در پایان مقاله داستانی را نقل می‌کند که با اندیشۀ کانونی مقاله مناسبت دارد.
• دربارۀ این گزیده
• بخش اول: نظامی و شعر او
• نظامی گنجوی
• چند نکته دربارۀ سبک آذری و شعر نظامی
• زبان شعر نظامی
• بخش دوم: متن و شرح تفصیلی ابیات (بیت‌های 1 تا 453)
• بخش سوم: متن‌های گزیده با شرح اجمالی (بیت‌های 454 تا 876)
• شرح ابیات
• فهرست منابع
• نمایه
مخزن‌الاسرار نظامی یکی از مشهورترین آثار تعلیمی زبان فارسی و نخستین مثنوی نظامی گنجوی است. نظامی در این کتاب به خودشناسی، خداشناسی و گزینش ویژگی‌های پسندیدۀ اخلاقی پرداخته است.
نظامی گنجوی یا گَنجه‌ای شهرت «جمال‌الدّین ابو محمّد الیاس ابن یوسف ابن زکی» احتمالاً در دهۀ 530 قمری به دنیا آمد و در 599 یا 608 قمری از دنیا رفت. او شاعرِ داستانسرا، متخلّص به «نظامی» بود. ظاهراً تمام عمر در گنجه زیست و جز برای سفری کوتاه از این شهر بیرون نرفت. از زندگانی‌اش اطلاعات دقیق و مفصّلی در دست نیست جز اینکه گویا مادرش کُرد بود و خود نیز سه بار ازدواج کرد و هر سه زنش پیش از وی از دنیا رفتند. با خاقانی معاصر بود و با وی دوستی داشت و در فوتش مرثیه گفت. از پادشاهان، معاصر اتابک نصرت‌الدّین ابوجعفر محمد جهان پهلوان، طُغرل ابن ارسلان سلجوقی و قزل ارسلان بود و در مقدمۀ بعضی از مثنوی‌هایش آنان را مدح گفته است.
برادرش قوامی مُطرّزی گنجوی صاحب کشف‌الاستار عن بدایع الاشعار نیز در ادب فارسی نامی دارد. نظامی از دانش‌های رایج روزگار خویش اعم از علوم ادب، نجوم، اطلاعات اسلامی و زبان عربی آگاهی تام داشت و این خصوصیت از شعر وی به روشنی استنباط می‌شود. شاهکار بی‌مانند او یعنی خمسه یا پنج گنج در قلمرو داستان‌های غنائی بسیار ممتاز است و او را باید پیشوای این‌گونه شعرها در ادب فارسی دانست. زیرا اگرچه قبلاً کسانی دیگر به نظم داستان‌های عاشقانه پرداخته بودند، او بر تمام اسلاف خویش برتری دارد. مهارت او در تنظیم و ترتیب منظومه‌هایش باعث شد که بزودی مورد تقلید عدۀ زیادی از شاعران از جمله امیر خسرو دهلوی، خواجوی کرمانی، جامی و وحشی بافقی قرار گیرد ولی هیچ‌یک از آنان در مجموع نتوانستند خود را به پای او برسانند.
او همچنین سعی خود را بر آن معطوف ساخت که مسائل حکمت و فلسفه را وارد شعر کند و قصیده از مدح زورمندان پاک سازد. زبان شعرش به علت توجۀ زیاد به استعارات و کنایات شاعرانه، گاه پیچیده و درهم می‌نماید و روشنی و فصاحت استادان خراسان را ندارد. با این همه، از نظر تخیل و قدرت وصف و دقت نظر، خصوصا در زمینه‌های غنائی و عاطفی، بسیار موفق و تواناست و در کار داستان‌پردازی استاد مسلّم به‌شمار می‌رود. تنها او بود که توانست شعر تمثیلی را در زبان فارسی تا پایان سدۀ ششم به حدّ اعلای خود برساند. گذشته بر خمسۀ نظامی بعضی از تذکره‌نویسان دیوانی هم به وی منسوب داشته‌اند که اکنون جز تعدادی قصیده و غزل از آن باقی نیست و سعید نفیسی آن‌ها را با عنوان دیوان قصاید و غزلیّات نظامی در 1338 منتشر ساخت.
تقی پورنامداریان در سال 1320 در همدان به دنیا آمد. او شاعر و استاد ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. او بیشتر در حوزۀ نقد، عرفان و تفسیر شعر فعالیت دارد. پورنامداریان مدرک کارشناسی‌اش را در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران دریافت کرد و سپس دورۀ کارشناسی ارشدش را در پژوهشکدۀ فرهنگ ایران گذراند. او پس از شرکت در آزمون دکتری دانشگاه تهران موفق شد مدرک دکترایش را در سال 1358 اخذ کند.
قیصر امین‌پور، مسعود جعفری، حمید عبدالهیان و کورش صفوی شاگردان او بودند. از دیگر آثار او می‌توان به «سفر در مه: تأملی در شعر احمد شاملو»، «خانه‌ام ابری است؛ شعر نیما از سنت تا تجدد»، «داستان پیامبران در کلیات شمس»، «در سایۀ آفتاب؛ ساختارشکنی در شعر مولوی»، «گمشدۀ لب دریا؛ صورت و معنی در شعر حافظ» و «عقل سرخ دربارۀ سهروردی» اشاره کرد.
خواجوی کرمانی منظومۀ روضه‌الانوار و بسیاری دیگر از شاعران منظومه‌هایی را به تقلید از مخزن‌الاسرار سروده‌اند.
نشر نامک کتاب گزیدۀ مخزن‌الاسرار از نظامی گنجوی را با تصحیح تقی پورنامداریان و مصطفی موسوی منتشر کرده است.
کتاب گزیدۀ مخزن‌الاسرار حاوی 450 بیت از دشوارترین ابیات مخزن‌الاسرار با توضیح است. تقی پورنامداریان با حفظ ساختار نحوی و با استناد به شواهد لازم ابیات مخزن‌الاسرار را توضیح و شرح داده است تا همۀ خوانندگان بتوانند از خواندن این اثر نظامی لذت ببرند.
- گزیدۀ خسرو و شیرین به کوشش عبدالمحمد آیتی از پنج گنج نظامی گنجوی است. عبدالمحمد آیتی در این کتاب متن روان داستان خسرو و شیرین را نوشته است تا خوانندگان بتوانند بدون هیچ کمکی معانی ابیات و کلمات دشوار آن را درک کنند و از خواندن آن لذت ببرند.
نامک
