مرگ یزدگرد

زن راهزنان بر تنگدستان می بخشایند و پادشاهان نه

زن ای - روزگار را بنگرید که دشمن سراسر گیتی را نَوَر دیده ؛ و سرداران جنگاور جنگ آزمای ما هنوز کینه از رعیّت می ستانند.

- تو شوربخت شور چشم هر چه داری از کیست آسیابان هرچه ما داریم از پادشاه است. زن چه می گویی مرد؛ ما که چیزی نداریم. آسیابان آن نیز از پادشاه است صفحه ی 59

زن پندنامه بفرست ای موبد ؛ اما اندکی نان نیز بر آن بیفزای. ما مردمان از پند سیر آمده ایم و بر نان گرسنه ایم.

آسیابان هیچ ای زن؛ گناه با ما زاییده شده؛ و آن جفت همزماد من بود که با جانم از همه نزدیکتر است . نامش بینوایی است.

موبد بسیار آتشکده ها که هنوز برجاست. مردمان را باید با گفتار گرم ؛ آیین ستیز آموخت. زن پُر گو نگو موبد؛ در مردمان تو باور نیست از بس که ستم دیده اند.

زن ای شاه؛ تو می گفتی با مرگ تو ملتی می میرد؛من چگونه دست به خون ملتی آغشته کنم دختر او را بکش ای مرد؛ شاید با مرگ او ملتی نو به دنیا آمد.

زَر آن روز به کارم می آمد که می توانستم پسرکم را رهانید. که می توانستم دخترکم را دوای درد خرید. امروز من ِ مانده در بیابانی که از هر سو دیگر در آن نشان مردم نیست، با زَر چه بایدم کرد

دختر همواره پادشاهان می رهند و ما طعمه ی دژخیمانیم.

زن این شوخی نامردان است که امید می دهند و سپس باز پس می گیرند و بر نومید شدگان از ته دل می خندند.

دختر اگر کیسه ای آرد مانده بود بر سر خود می ریختم تا سراپا سپید شوم.شاید ناهید هورپیکر مرا جای فرشته ای می گرفت؛یا به جای دختر خود؛ و در چشمه ای شست و شو می داد.

سردار...این مردمان پست نژاد به پستی خود می مانند.اینان که جز آب و نان خود دردی ندارند.پادشاه اینجا چه دید جز پلشتی و چهره ی دژم ... زنهان این درشتگوی ... بلند تبارانی چون شما از گُرده ی ما تسمه ها کشیده اید...شما دمار از روزگار ما درآورده اید. فرق من و تو یک شمشیر است که تو بر کمر بسته ای.

.موی من سپید نبود ای مرد تا آن هنگام که بی کسی ناگاه چنین تنگ مرا در خود نفشرده بود

تکاوری تک،جنگی خدای تیز سَنان، آن بهرام پشتیبان ، آن دل دهنده به من ، آن جگردار ، آن که دیدارش زَهره بر دشمن می ترکاند،بر باره ی کَهَر می رفت؛ و با گردش درفش راه نشانم می داد-تا آن باد تیره پیدا شد آن دیوباد خزنده آن لگام گسسته؛بی مهار و خاک در چشم من شد چون مالیدم و گشودم،جنگی خدای تیز سَنان ... آن که دیدارش زَهره بر دشمن می ترکاند،آن او،در غُبار گم شده بود.

سردار بپرسش شماره ی تازیان چند است؛کدام سویند...بپرسش ویرانه چرا می سازند؛آتش چرا می زنند؛سیاه چرا می پوشند؛ و این خدای که می گویند چرا چنین خشمگین است

زنآیا دشنام و ناسزا هم سرمایه ی بزرگان است که هرگاه که بخواهند خرج می کنند

آیا هیچ نمازی نیست که خواب مرگ را پاره کند

سردار در تیرگی این بامداد،که گیتی چون پر زاغی تاری و روشن بود،اسپان راهور ما سه بار رمیدند،و ما در پی ایشان به این کومه درآمدیم؛ و چون در گشودیم از پیکر شکافته ی پادشاه دوران،به افق رنگ خون پاشید. دختر(زیر لبی می خندد) دختران می دانند رنگ خون یعنی چه.

دشمن تو این سپاه نیست پادشاه. دشمن را تو خود پرورده ای. دشمن تو‌ پریشانی مردم است، ورنه از یک مشت ایشان چه بر می آید.