اردوگاه عذاب

---

نمی‌دانم چرا وقتی رنگ صورتی عمر می‌کند و خاکستری می‌شود، از زیبایی‌اش قلب آدم از تپش می‌ایستد، دیگر مثل مواد معدنی نیست، ماده‌ای محزون است، مثل آدم‌ها. آیا دلتنگی برای وطن رنگ دارد.

---

کتاب اردوگاه عذاب نوشتۀ هرتا مولر نویسندۀ آلمانی است که در سال 2009 به چاپ رسید. این کتاب ابتدا به زبان آلمانی منتشر شد و بعد در سال 2012 فیلیپ بوهم، نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر و مترجم ادبی آمریکایی آن را به انگلیسی ترجمه کرد. این کتاب بسیار مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. موضوع کتاب مربوط به سال 1945 است. زمانی که ارتش سرخ شوروی، رومانی را اشغال کرد و اقلیت زنان و مردان آلمانی‌ رومانی را به اردوگاه کار اجباری روسیه تبعید کرد. 

نویسنده در این کتاب به شرح وضعیت این تبعیدی‌ها در گولاک شوروی و ظلم و خشونت علیه آن‌ها پرداخته است. هرتا مولر با نگاهی دقیق و بی‌طرفانه و لحنی شاعرانه، دنیای فلاکت‌زده، پر آشوب و بی‌رحم اردوگاه کار اجباری را به تصویر کشیده است. تصاویری که مولر در کتاب اردوگاه عذاب خلق کرده به طرز شگفت‌انگیزی صریح و در عین حال ترسناک هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا با موضوع کتاب اردوگاه عذاب و نویسنده‌اش آشنا شوید.

رمان اردوگاه عذاب اثر هرتا مولر با ترجمۀ شیرین جوانبخت یکی از ماندگارترین رمان‌های تاریخ است. در ژانویه سال 1945، روس‌ها بعد از اشغال رومانی دستور دادند تا تمام آلمانی‌های مقیم رومانی بین 17 تا 45 سال به اردوگاه‌های کار اجباری در اتحاد جماهیر شوروی منتقل شوند تا کشور ویران شده را بازسازی کنند. نیم قرن بعد مولر ساعت‌های زیادی را صرف صحبت با یکی از قربانیان رومانیایی، شاعری به نام اُسکار پاستیور کرد. مولر چهار دفترچه را با حرف‌های این شاعر پُر کرد و تصمیم گرفت با خود این شاعر کتابی بنویسد اما پاستیور به طور ناگهانی در سال 2006 درگذشت. پنج سال طول کشید تا مولر با مرگ پاستیور کنار بیاید و بتواند به تنهایی کتاب اردوگاه عذاب را بنویسد.

جزئیات کتاب اردوگاه عذاب فوق‌العاده، واضح و نفس‌گیر است. با این‌که مولر به واسطۀ تجربیات زندگی روزمرۀ پاستیور توانست کتاب اردوگاه عذاب را بنویسد اما بینش درونی رمان را تنها مدیون تخیل خودش است. مولر در این کتاب زندگی سخت در تبعید و کار در اردوگاه‌های اجباری را به تصویر کشیده است. نویسنده به دقت و با جزئیات تمام کارهای اردوگاه‌های اجباری مثل بیل زدن مداوم و جمع کردن زغال‌سنگ، گرما یا سرمای بی‌رحمانۀ اردوگاه و گرسنگی را شرح داده است. 
مولر در این کتاب اساس زندگی در اردوگاه را می خواهد روایت کند و با ده‌ها بخش کوتاه تلاش‌های شخصیت اصلی‌اش، لئو و شرایط زندگی‌اش در اردوگاه را به تصویر کشیده است. لئو تمام بی‌رحمی‌های اردوگاه را تجربه می‌کند. مولر خیلی خوب توانسته گسترۀ وسیعی از زبان تشبیه و استعاره را به کار بگیرد تا ما بتوانیم وضعیت لئو را به خوبی شناخته و درک کنیم.

در واقع قدرت تخیل لئو، راز بقای خودش و کتاب اردوگاه عذاب است. لئویی که تمام این شکنجه‌ها، سرما و کار سخت را تحمل می‌کند تا زنده بماند و 50 سال بعد داستانش را تعریف کند. نویسنده در کتاب اردوگاه عذاب از شخصیت‌های تکراری استفاده کرده که هم خشن و هم خیرخواه هستند. در نهایت شخصیت اصلی پیش خانواده‌اش برمی‌گردد اما از برادر کوچک‌ترش متنفر می‌شود چون که او حالا سال‌های نوجوانی شگفت‌انگیزی پیش‌رو دارد اما لئو این سال‌های تکرار نشدنی و شگفت‌انگیز را در وحشت گذرانده است. قلب این کتاب «لئو» است که مشتاقانه کلمات و خیالاتی می‌سازد تا در دنیای واقعی دوام بیاورد.

کتاب اردوگاه عذاب داستان جوان ۱۷ ساله‌ای به نام لئو آبرگ است که در ترانسیلوانیا زندگی می‌کند و به اردوگاه کار اجباری فرستاده می‌شود. لئوی ۱۷ ساله زمانی که از اردوگاه کار اجباری بیرون می‌آید 22 ساله است و بهترین 5 سال عمرش را در اردوگاه زندگی می‌کند. دنیای نوجوانی لئو از بین رفته، حالا مجبور است ساعت‌های طولانی و بیش از حد توانش در آن‌جا کار کند. لئو مجبور است در این اردوگاه کارهای مختلفی انجام دهد، مثلاً مجبور است ذغال‌سنگ تخلیه کند یا آجر جابه‌جا کند. اما مهم‌تر از این‌ها سخت باید تلاش کند تا زنده بماند.

اردوگاه وضعیت وحشتناکی دارد و افراد مجبورند در گرما و سرما تا حد مرگ کار کنند اما غذایی که به دست‌شان می‌رسد بسیار کم و ناچیز است و همین کار سخت و مشقت‌بار و گرسنگی باعث می‌شود نگاه افراد این اردوگاه به زندگی و رفتارشان به کلی دگرگون شود. گرسنگی باعث توهم لئو می‌شود. او عادی‌ترین اشیاء مثل گرامافون را چمدان و دستمالی را به شکل یک طلسم می‌بیند و همه چیز در نظرش غیرمعمول است. از نظر لئو،‌ تمام آدم‌های اردوگاه «فرشتۀ گرسنگی» دارند که ذهن و جان‌شان را تسخیر کرده است. افراد اردوگاه تحت فشار گرسنگی تبدیل به موجوداتی غیرقابل پیش‌بینی و ظالم می‌شوند و لئو هم از این قاعده مستثنی نیست. افراد اردوگاه به هم رحم نمی‌کنند و مجبورند دزدی کنند یا ناخواسته دست به کارهای وحشتناکی بزنند و همین عذاب این اردوگاه است.

کتاب اردوگاه عذاب در گودریدز امتیاز 3.9 از 5 و در سایت آمازون امتیاز 4.4 از 5 را به دست آورده است.

کتاب اردوگاه عذاب در سال 2009 نامزد دریافت جایزۀ معتبر کتاب آلمان شد و نویسنده در همان سال جایزۀ نوبل ادبیات را دریافت کرد. ترجمۀ انگلیسی فیلیپ بوهم از این کتاب نیز برندۀ جایزۀ ترجمۀ آکسفورد-وایدنفلد در سال 2013 شد.

خوانایی کتاب و روان بودن 
نویسنده در کتاب اردوگاه عذاب نشخوارهای ذهنی و دگرگونی‌های شاعرانۀ درخشان شخصیت اصلی که هر روز در اردوگاه کار اجباری، از سپیده‌دم تا غروب با خاکسترها و زغال‌سنگ‌ها سر و کار دارد را هنرمندانه به تصویر کشیده است. لحن شاعرانه و رسای نویسنده کتاب اردوگاه عذاب را به اثری به یاد ماندنی و تکرار نشدنی تبدیل کرده است.

مدت زمانی که طول می کشد بخوانی 
اگر سرعت خواندن‌تان 300 کلمه در ساعت باشد حدوداً 5 ساعت طول می‌کشد تا کتاب اردوگاه عذاب را به طور کامل مطالعه نمایید. 

شرایط تهیه کتاب و مقایسه با نسخه صوتی و الکترونیکی 
می‌توانید کتاب اردوگاه عذاب اثر هرتا مولر با ترجمۀ شیوا و روان شیرین جوانبخت و چاپ با کیفیت نشر خوب را از فروشگاه اینترنتی سی‌بوک با تخفیف ویژه تهیه نمایید.