در اسارت جغرافیا

کتاب در اسارت جغرافیا از سایت گودریدز امتیاز 4.2 از 5 را دریافت کرده است.

کتاب در اسارت جغرافیا از سایت آمازون امتیاز 4.6 از 5 را دریافت کرده است.

در اسارت جغرافیا کتابی غیرداستانی اما جذاب دربارۀ ژئوپلیتیک اثر روزنامه‌نگار و نویسندۀ بریتانیایی تیم مارشال است که در سال 2015 منتشر شد. تیم مارشال در این کتاب زمینه‌ها و موقعیت‌های جغرافیایی در چندین منطقۀ حیاتی از جمله روسیه، چین، ایالات متحده، اروپا، جهان عرب و آسیای جنوبی را پوشش داده است. کتاب «قدرت جغرافیا» هم دنبالۀ کتاب در اسارت جغرافیا است که در سال 2021 منتشر شد.

«کتاب در اسارت جغرافیا جذابیت آشکاری دارد، در اسارت جغرافیا کتابی آسان و خواندنی دربارۀ پویایی‌های جغرافیایی معاصر از منظر ژئوپلیتیک است.» - داگلاس وبستر، انجمن آمریکایی جغرافی‌دانان

بسیاری از صاحب‌نظران مطالعات جهانی معتقدند کتاب در اسارت جغرافیا بیشتر تحت تأثیر عوامل جامعه‌شناختی نوشته شده است تا جغرافیایی. 

تیم مارشال در این کتاب به زبان ساده توضیح می‌دهد که چگونه موقعیت یک کشور به طور چشمگیری بر موفقیت آن و میزان قدرت آن در جهان تأثیر می‌گذارد و چگونه این امر نتایج رویدادهای مهم جهان را برای قرن‌ها تعیین کرده است. بنابراین اگر به حوادث مختلف جهان و کشف علل آن‌ها علاقه دارید کتاب در اسارت جغرافیا را حتماً‌ بخوانید.

«روسیه پهناور است. بی‌کران است. وسعتش 1/17 میلیون کیلومتر مربع است و یازده منطقه‌ی زمانی را در بر می‌گیرد. روسیه بزرگ‌ترین کشور جهان است. جنگل‌ها، دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، توندراهای یخ زده، استپ‌ها، تایگاها و کوهستان‌هایش همه پهناورند. این عظمت مدت‌هاست که در خودآگاه جمعی ما رسوخ کرده است. هر جا که باشیم، روسیه هم آنجا هست، شاید در شرق یا غرب‌مان، در شمال یا جنوب‌مان. ـ در هر حال خرس روسی آنجا هست. تصادفی نیست که نماد این وسعت خرس است. آنجا می‌نشیند، گاهی در خواب زمستانی است، گاهی می‌غرد، باشکوه، اما درنده است. در زبان روسی برای خرس واژه‌ای هست، ولی روس‌ها هم از این‌که این حیوان را به نام اصلی‌اش بنامند ابا دارند. می‌ترسند روی تاریکش را تداعی کند. به آن می‌گویند مِدوِد، به معنای «دوستدار عسل». در کشوری که یک پایش در اروپاست و پای دیگرش در آسیا، دست‌کم، 120000 از این مدودها زندگی می‌کنند. بخش اروپایی روسیه در غرب کوه‌های اورال است. در شرق آن سیبری است که تا تنگه‌ی برینگ و اقیانوس آرام امتداد دارد. حتی در قرن بیست‌ویکم، رفتن از یک‌سو به سوی دیگر روسیه با قطار شش روز طول می‌کشد. رهبران روسیه باید به این فاصله‌ها و تفاوت‌ها بنگردند و سیاست‌هایی متناسب با آن‌ها بیندیشند؛ قرن‌هاست که به دورتادور خود نگاه کرده‌اند، اما توجه‌شان بیشتر به غرب بوده است.»

«در این هنگام ایوان مخوف، اولین تزار، به صحنه آمد. او مفهوم دفاع از طریق حمله را به کار گرفت ـ به این معنا که ابتدا جای پای خودت را در کشورت محکم کن، بعد راهی کشورگشایی شو. این شیوه برای روسیه عظمت آورد. مردی ظهور کرده بود که ثابت می‌کرد یک فرد می‌تواند به تنهایی تاریخ را تغییر دهد. اگر این شخصیت بی‌رحم و در عین حال دوراندیش نبود، تاریخ روسیه شکل دیگری می‌یافت. روسیه‌ی نوپا در دوران ایوان کبیر، پدربزرگ ایوان، به تدریج مرزهایش را گسترش داد، اما این گسترش پس از به قدرت رسیدن ایوان جوان سرعت گرفت. روسیه از شرق به سوی کوه‌های اورال، از جنوب به سوی دریای خزر و از شمال به سوی مدار قطبی دست یازید. با دسترسی به دریای خزر و بعداً دریای سیاه، از کوه‌های قفقاز کم‌وبیش به صورت حائلی بین خود و مغول‌ها استفاده کرد. در چچن پایگاه نظامی تأسیس کرد تا هر مهاجم بالقوه‌ای را، از مغول‌های «اردوی زرین» گرفته تا امپراتوری‌های عثمانی و ایران، از حمله بازدارد. در قرن بعد روسیه، به‌رغم برخی شکست‌ها، توانست از کوه‌های اورال عبور کند و تا آستانه‌ی سیبری پیش رود، و سرانجام از سمت شرق کل اراضی منتهی به ساحل اقیانوس آرام را تصرف کند.»

«من اندکی بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در کوه‌های اورال بودم، در نقطه‌ای که اروپا تبدیل به آسیا می‌شود، و یک گروه فیلمبردار روسی همراهی‌ام می‌‌کرد. فیلمبردار یک پیشکسوت کم حرف، سردمزاج و موسفید بود، و پسر یک فیلمبردار ارتش سرخ که در زمان محاصره‌ی استالینگراد توسط آلمانی‌ها خیلی فیلم گرفته بود. از او پرسیدم:‌ «بگو ببینم،‌ تو اروپایی هستی یا آسیایی؟» چند ثانیه‌ای فکر کرد، بعد جواب داد: «هیچ‌کدام، من روسم.» روسیه، فارغ از هر اعتباری که به سبب اروپایی بودنش داشته باشد، به دلایل متعدد قدرتی آسیایی نیست. اگرچه 75 درصد خاکش در آسیاست، فقط 22درصد جمعیتش آن‌جا زندگی می‌کند. سیبری شاید باارزش‌ترین «گنجینه»‌ی روسیه باشد، که حاوی بیشتر ذخایر معدنی، نفت و گاز آن است، اما سرزمینی خشن است که گاه ماه‌های مدید یخ‌زده است، با جنگل‌های وسیع (تایگا)، خاک نامرغوب برای کشاورزی و باتلاق‌های وسیع. فقط دو خط راه‌آهن از شرق به غرب آن وجود دارد؛ خط سراسری سیبری و خط اصلی بایکال ـآمور. مسیرهای حمل‌ونقل شمال به جنوب در سیبری زیاد نیست و برای روسیه آسان نیست که بتواند قدرتش را به سمت جنوب و به سوی مغولستان و چین امروزی گسترش دهد، چرا که فاقد نیروی انسانی و خطوط تدارکاتی لازم است.»

دیگر بدیهی است که بیندیشیم، و بگوییم که در زمانۀ بسیار بی‌ثباتی زندگی می‌کنیم. می‌گویند جهان هرگز چنین پیش‌بینی‌ناپذیر نبوده است. چنین عباراتی پاسخی محتاطانه، و حتی تردیدآمیز می‌طلبد. محتاط‌بودن کار درستی است. جهان همیشه بی‌ثبات بوده است و آینده طبق تعریف، پیش‌بینی‌ناپذیر است. با همۀ این احوال قطعاً تغییراتی بنیادی در راه است که فارغ از آن‌که کجا زندگی می‌کنیم، برای آیندۀ ما و فرزندان‌مان معنایی واقعی خواهد داشت. دگرگونی‌های اقتصادی، اجتماعی و جمعیت‌شناختی، که همه به تغییرات فناوری مرتبط‌اند، پیامدهای جهانی‌ای دارد که عصر ما را از عصرهای گذشته متمایز می‌کند. شاید به همین دلیل است که عدم قطعیت استنثایی و مباحث ژئوپلیتیکی چنین فراگیر شده است. توانایی تیم مارشال برای پرداختن به این مباحث به لحاظ شخصیت و حرفۀ او استثنایی است. او در بسیاری از تحولات شگرف 25 سال اخیر حضور داشته است و شاهد بوده که درک تصمیمات و رخدادها، مناقشات بین‌المللی و جنگ‌های داخلی، فقط در نظر گرفتن امیدها، واهمه‌ها و پیش‌انگاره‌هایی امکان‌پذیر است که تاریخ به آن‌ها شکل داده، و خودِ آن‌ها متأثیر از محیط فیزیکی، یا همان جغرافیایی است که افراد، جوامع و کشورها را در دل خود پرورده است.

تیم مارشال در کتاب در اسارت جغرافیا تأثیری که جغرافیا می‌تواند بر امور بین‌المللی بگذارد را توصیف می‌کند و توضیحی برای رویدادهای ژئوپلیتیکی مانند الحاق کریمه به روسیه بر اساس نیاز روسیه به حفظ دسترسی به بنادر آب گرم و اقدامات چین در تبت برای اعمال مرزهای خود با هند ارائه داده است. کتاب در اسارت جغرافیا پُر از بینش‌های سنجیده‌ای است که مستقیماً به امنیت و رفاه ما مربوط می‌شود. تیم مارشال در این کتاب سعی کرده است به پرسش‌های مهمی پاسخ دهد. چه چیزی سبب اقدام روسیه در اوکراین شد؟ اکنون مسکو تا کجا پیشروی خواهد کرد؟ آیا چین سرانجام در آن‌جا که مرز زمینی طبیعی خود می‌داند احساس امنیت خواهد کرد و این موضوع چگونه بر موضع پکن در مورد قدرت دریایی و در مورد ایالات متحدۀ آمریکا اثر خواهد گذاشت؟ ایالات متحده قدرت و استقامت فوق‌العاده‌ای دارد، پس چرا این همه از افول آن سخن به میان می‌آید؟ آیا اختلافات و احساسات عمیقی که شمال آفریقا، خاورمیانه و جنوب آسیا را فرا گرفته است برطرف‌نشدنی است، یا می‌توان اندک امیدی به آینده داشت؟

• مقدمه‌ی سر جان اسکارلت
• پیش‌گفتار
• فصل یک: روسیه
• فصل دو: چین
• فصل سه: ایالات متحده‌ی‌ آمریکا
• فصل چهار: اروپای غربی
• فصل پنج: آفریقا
• فصل شش: خاورمیانه
• فصل هفت: هند و پاکستان
• فصل هشت: کره و ژاپن
• فصل نه: آمریکای لاتین
• فصل ده: شمالگان
• پس‌گفتار
• کتاب‌شناسی
• سپاسگزاری
• معرفی نویسنده
• نمایه

کتابِ در اسارت جغرافیا یکی از خواندنی‌ترین کتاب‌ها در زمینۀ موقعیت جغرافیایی کشورها است. اگر از خواندن این کتاب لذت بردید به شما پیشنهاد می‌کنیم کتاب‌های زیر را نیز مطالعه نمایید.

- قدرت جغرافیا ادامۀ کتابِ در اسارت جغرافیا است. تیم مارشال در این کتاب پرنکته به بررسی ده منطقه‌ای می‌پردازد که سیاست جهانی را در عصر جدید رقابت قدرت‌های بزرگ شکل می‌دهند. او در این کتاب نشان می‌دهد که چگونه سیاست دفاعی آمریکا در مقابل چین با تاکید بر موقعیت استرالیا شکل می‌گیرد و چگونه ایران بر منطقۀ خاورمیانه تأثیر می‌گذارد.

در طول بیست و چهار سال فعالیت در اسکای نیوز، مارشال به سی کشور مختلف رفت و رویدادهای دوازده جنگ را پوشش داد. او از اروپا، ایالات متحده (سه دورۀ انتخابات ریاست‌جمهوری) و آسیا و همچنین بوسنی، کرواسی و صربستان در طول جنگ‌های بالکان در دهۀ 1990 گزارش تهیه کرده است. او در طول بحران کوزوو در سال 1999 در بلگراد بود و یکی از معدود روزنامه‌نگارهای غربی بود که از اهداف اصلی بمباران ناتو گزارش تهیه کرد. روزی که نیروهای ناتو به پریشتینا پایتخت و بزرگ‌ترین شهر جمهوری تازه استقلال یافتۀ کوزوو رسیدند، او در کوزوو بود. مارشال در طول تهاجم به افغانستان از خط مقدم گزارش می‌داد و مدتی را هم در عراق سپری کرد و از تلاش این کشور برای گذار به دموکراسی گزارش تهیه کرد. او از لیبی، مصر، سوریه و تونس در جریان قیام‌های سراسر جهان عرب نیز گزارش تهیه کرده است. او خبرنگار خاورمیانۀ اسکای نیوز در سال 2005 بود و از درگیری میان اسرائیل و فلسطین گزارش تهیه می‌کرد. وبلاگ او در فهرست جایزۀ اورول در سال 2010 قرار گرفت و در سال 2004 او فینالیست بخش رویداد خبری انجمن تلویزیون سلطنتی برای پوشش جنگ عراق شد. یکی از قابل‌توجه‌ترین لحظات او در اسکای نیوز، پخش شش ساعته و بدون وقفۀ گزارش او در طول جنگ اول خلیج فارس بود. او آخرین روزنامه‌نگاری بود که با بی‌نظیر بوتو سیاستمدار پاکستانی، قبل از بازگشت او از تبعید و ترور او مصاحبه کرد.