مجموعه اشعار عارف قزوینی

انتشارات نگاه منتشر کرد:
ابوالقاسم عارف در حدود سال 1261 در قزوين متولد شد . پدر وي ملا هاي از وکلاي دعاوي بود . دوره کودکي عارف به سبب نزاع دائي پدر و مادر در پريشاني گذشت . واندن و نوشتن فارسيو مقدمات عربي را در مکتب و خط را پيش سه نفر از خطاطان معروف قزوين و موسيقي را نزد حاجي صادق خرازي فرا گرفت .چون اواز خوشي داشت پدر او را نزد حسن واعظ سپرد تا در پاي منبر او نوحه خواني کند
16 ساله بود که به تهران آمد و ماندني شد پس از چندي با موثق الدوله آشنا شد و سبب ورود او به دربار گشت و تاجايي پيش رفت که مظفرالدين شاه دستور به احضار او صادر کرد . پس از حضور و خواندن يکي دو غزل ، شاه را خوش امد و به او خلعت داد و به رديف فراشان شاه در آمد .خود عارف در اين باره ميگويد
شنيدن اين حرف برايم کمتر از صاعقه نبود ديدم عمام به آن ننگيني و شيخ بودن به آن بد نامي هزار بار شريفتر از کلاهي است که ميخواهند بر سرم بگذارند
چند سالي گذشت تا کم کم نغمه مشروطه از گوشه و کنار شنيده ميشد . عارف از همان ابتداي جنبش آزادي به سوي مشروطه خواهان روي آورد و فريحه و استعداد نادر و چند انبه خود را وقف آزادي نمود يکي از معروف ترين آثار او در اين زمان غزل پيام آزادي است
پيام ، دوشم از پير مي فروشم آمد بنوش باده که ملتي به هوش آمد
هزار پرده ز ايران دريد ، استبداد هزار شکر که مشروطه پزده پوش امد
ز خاک پاک شهيدان را آزادي ببين که خون سياوش چه سان به جوش امد
براي فتح جوانان جنگجو، جامي زديم باده و فرياد نوش نوش آمد
کسي که رو به سفارت پي اميد رفت دهيد مژده که لال و کر و خموش آمد
موفقيت عارف مرهون تصنيف هاي اوست که بسيار ساده که شاعر هرکدام را به منظوري سياسي سروده است
سخن خود عارف در مورد تصنيف ها :
اگر من خدمتي دگر به موسيقي و ادبيات ايران نکرده باشم وقتي تصنيف هاي وطني ساختم که ايراني از هر ده هزار يک نفرش نميدانست وطن يعني چه
يکي از مزيت هاي تصنيف هاي عارف آن است که خود هم شاعر و موسيقيدان و هم خواننده بود و به تصنيف ها معني و مفهوم ملي داد
بسياري از تصنيف هاي او از بين رفته . نمونه اي از تصنيف هاي عارف :
گريه را به مستي بهانه کردم شکوه ها ز دست زمانه کردم
آستين چو از چشم برگرفتم سيل خون به دامان روانه کردم
از چه روي چون ارغنون ننالم از جفايت اي چرخ گردون ننالم
چون نگريم از درد و چون ننالم دزد را چو محرم به خانه کردم
دالا خموشي چرا چو خم نجوشي چرا
برون شد از پرده راز تو پرده پوشي چرا
همچو چشم مستت جهان خراب است از چه روي ، روي تو در حجاب است
رخ مپوش کاين دور، دور انتخاب است من ترا به خوبي نشانه کردم
دالا خموشي چرا چو خم نجوشي چرا
برون شد از پرده راز تو پرده پوشي چرا
باغبان چه گويم به ما چه کرد کينه هاي ديرين برملا کرد
دست ما زدامان گل جدا کرد تا به شاخ گل آشنا کردم
دالا خموشي چرا چو خم نجوشي چرا
برون شد از پرده راز تو پرده پوشي چرا
پس از فتح تهران به دست مليون و گشايش مجلس دوم ، به ياد اولين قربانيان راه آزادي تصنيفي ساخت که در آن روزها غوغا و شوري به پا ساخت و مدتها بر سر زبان مردم بود
از خون جوانان وطن لاله دميده از مماتم سرو قدان ، سرو خميده
در سايه گل ، بلبل از اين غصه خزيده گل نيز چو من در غمشان جامعه دريده
چه کجرفتاري اي چرخ گردون ، چه بدکرداري اي چرخ گردون ، سر کين داري اي چرخ نه دين داري ، نه آيين داري اي چرخ
خوابند وکيلان و خرابند وزيران بردند به سرقت همه سيم و زر ايران
ما را نگذارند به يک خانه ويران يارب بستان داد فقيران ز اميران
چه کجرفتاري اي چرخ گردون ، چه بدکرداري اي چرخ گردون ، سر کين داري اي چرخ نه دين داري ، نه آيين داري اي چرخ
از اشک همه روي زمين زبر و زير کن مشتي گرت از خاک وطن هست به سر کن
غيرت کن و انديشه ايام بتر کن اندر جلو تير عدو ، سينه سپر کن
چه کجرفتاري اي چرخ گردون ، چه بدکرداري اي چرخ گردون ، سر کين داري اي چرخ نه دين داري ، نه آيين داري اي چرخ
با آغاز جنگ جهاني اول ، جريانهاي گوناگون سياسي در ايران آغاز شد و حزب ها و انجمن هاي مختلف به روي کار آمدند . عارف نيز وارد عرصه شد و تابع جرياني شد که عتاصر ملي در آن بيشتر بودند و چون تجاوزات دولتهاي همسايه به کشور بي طرف ايران بيشتر شد ناچار با مجاهدان ايراني راه کشور عثماني در پيش گرفت و مدتي در استانبول به سر برد و در سال 1299 به وطن بازگشت
پس از آغاز قيام خراسان به ديدار کلنل محمد تقي خان پسيان رفت و اميد به نجات کشور به دست اين مرد وطن پرست داشت که آن نيز با شهادت کلنل اين اميد از بين رفت و هنگامي که خواستند سر کلنل را به بدن ملحق کرده بر روي توپ بگذارند اين شعر را سرود
اين سر که نشان سر پرستي است امروز رها ز قيد هستي است
با ديده عبرتش ببينيد کاين عاقبت وطن پرستي است
در جايي نيز در غم مرگ کلنل چنين سرود
گريه کن که گر سيل خون گري ، ثمر ندارد ناله اي که نايد ز ناي دل ، اثر ندارد
هرکسي که نيست اهل دل ز دل خبر ندارد دل ز دست غم مفر ندارد
ديده غير اشک تـــــــــــــــــــــــــر ندارد اين محرم و صفر ندارد
گر زنيم چاک جيب جان چه باک
مرد جز هلاک چاره دگر ندارد زندگي دگر ثمر ندارد
چندي بعد عارف به همدان تبعيد شد و بازمانده عر خود را در نقطه ايي دور افتاده از آن شهر با فقر به سر برد او در اين دوره از زندگي خود از مردم گريزان بود و تنها زندگي ميکرد
عارف در بهمن 1312 ديده از جهان فرو بست و او را در بقعه ابوعلي سينا به خاک سپردند
فروشگاه اينترنتي 30بوک