گوژپشت نتردام
انتشارات هرمس منتشر کرد:
سرِبی شام زمین گذاشتن بسی رنج آوار است، اما بدتر از آن این است که آدم نداند کجا بخوابد. گرَنگوار چنین وضعی داشت. نه از نان خبری بود نه از مأوا. برای رفع این نیازها به هر سو می شتافت، اما بی نتیجه بود. از دیرباز این حقیقت را دریافته بود که ژوپیتر انسان را به اکراه آفریده و سرنوشت مرد فرزانه به گونه ای است که اصول و عقایدش راه به جایی نمی برند. اما هرگز این گونه درتنگنانمانده بود. صدای معده اش را می شنید و احساس می کرد که سرنوشت به ناحق با اصول و عقایدش سر ناسازگاری دارد.
قهرمان راستین این اثر کلیسای نتردام پاریس است. این بنا، که ساخت آن از 1163 تا 1345 به طول انجامید، از مهم ترین آثار گوتیک در فرانسه است، سبکی که هوگو علاقه خاصی به آن داشت. زمانی که هوگو اقدام به نگارش این اثر کرد شیوه های نوین معماری جایگزین شیوه معماری گوتیک می شد و این کلیسای جامع چنان رو به ویرانی بود که برخی مسئولان شهر قصد تخریب کامل آن را داشتند. اما هوگو، که ستایشگر این بنا بود، با نگارش این اثر ارزش و اعتبار آن را به مردم خاطرنشان ساخت. (از پیشگفتار مترجم)
فروشگاه اینترنتی 30بوک
کتاب گوژپشت نتردام، حافظۀ تاریخی فرانسه
ویکتور هوگو، نویسندۀ فرانسوی بود که 190 سال پیش کتاب گوژپشت نتردام را به رشتۀ تحریر درآورد. بر روی یکی از دیوارهای کلیسای نتردام نوشته شده است: «سرنوشت»، سرنوشتی شوم که حتی با دانستن این که پایان تراژیکی در انتظارت است نمی‌توانی از آن فرار کنی. در این مطلب به بررسی دلایل اهمیت کتاب گوژپشت نتردام به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار کلاسیک ادبیات فرانسه، فضای اجتماعی- تاریخی فرانسه‌ی قرن 19، و نقد نسخه‌های مختلف اقتباس و یا ترجمه شدۀ آن می‌پردازیم.
معرفی کتاب گوژپشت نتردام اثر ویکتور هوگو
کتاب گوژپشت نتردام اثر ویکتور هوگو با ترجمۀ محمدرضا پارسایار یکی از برجسته‌ترین آثار رمانتیک ادبیات جهانی است که کلیسای نتردام را به عنوان نماد فرهنگی و سیاسی فرانسه در تاریخ جاودانه کرده است. این کتاب بین سال‌های 1828 و 1831 در آستانۀ انقلاب فرانسه نوشته شده است که موجب تغییرات عمده‌ای در جامعۀ فرهنگی فرانسه از جمله تقدس زدایی، زوال، و در نتیجه تخریب بسیاری از کلیساهای گوتیک شد. در گوژپشت نتردام، هوگو ضمن آن‌که به شکاف طبقاتی ناشی از انقلاب فرانسه می‌پردازد، فضای پر جنب و جوش زندگی قرن پانزدهمی را بازسازی می‌کند تا شکوه و اهمیت گذشتۀ گوتیک پاریس را به خوانندگانش یادآوری کند.
گوژپشت نتردام داستان مردی گوژپشت به نام کازیمودو را روایت می‌کند که مسئول نواختن زنگ کلیسای نتردام است. هوگو به عنوان یک نویسندۀ سبک رمانتیک کازیمودو را به عنوان فردی که از سمت جامعه «زشت» و «ناقص» خطاب می‌شود و از کودکی در کلیسا رها شده است، به مثابه نمادی از کلیسای فراموش شده در نظر می‌گیرد. ممکن است در ابتدا به دلیل تاکید بر فضای تاریخی کتاب آن را سرد و بی‌روح تلقی کنید، اما سبک رمانتیسیم که درست در مقابل خردگرایی قرار دارد، در این کتاب روایت‌های گوناگونی از عشق، فداکاری، هوس‌بازی، خیانت و عیاشی را در کنار مسائل اجتماعی چون اعدام و شورش‌های مردمی به رشته تحریر درآورده است. رمان هوگو با فضای قرون وسطایی خود و گنجاندن شخصیت‌های گوتیک (مانند کشیش هوس‌باز، کلود فرولو) و پایان تراژیک، شبیه رمانهای گوتیک قرن هجدهم است. ویکتور هوگو دنیایی را به تصویر می‌کشد که در آن احساسات نقشی کلیدی دارند و خیر و شر بارها در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، آنقدر که خیر می‌تواند باعث هلاکت شود.
خلاصه داستان
کاپیتان فیبوس کازیمودو را اسیر می‌کند و اسمرالدا را نجات می‌دهد. روز بعد کازیمودو به شلاق در انظار عموم محکوم می‌شود. او را برای شکنجه از دو طرف می‌کِشند و لباسش پاره می‌شود و جمعیت به‌خاطر بدشکلی‌اش تحقیرش می‌کنند. کازیمودو برای آب التماس می‌کند و اسمرالدا تنها کسی است که برایش آب می‌آورد. کازیمودو که تحت تأثیر مهربانی او قرار گرفته عاشقش می‌شود. بعداً فیبوس خودش را به اسمرالدا نزدیک می‌کند و اسمرالدا هم که احساسی نسبت به کاپیتان پیدا کرده می‌پذیرد. فرولو که به شدت شیفتۀ جذابیت اسمرالداست آنها را از بالای کلیسای جامع می‌بیند. او عصبانی می‌شود، وجود خدا و مرد خدا بودن را ندیده می‌گیرد و شروع به انجام جادوی سیاه می‌کند.
«عشق مثل یک درخت است: خودش به تنهایی رشد می‌کند، در اعماق وجود ما ریشه می‌دواند و به شکوفا شدن در قلبی زخم خورده ادامه می‌دهد. حقیقت غیرقابل توضیح این است که هرچه عشق کورتر باشد، سرسخت‌تر خواهد بود. هیچ عشقی به اندازه‌ی عشق غیرمنطقی و نامعقول، قدرتمند نیست.»
خواندن کتاب گوژپشت نتردام را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟
دربارۀ نویسنده کتاب گوژپشت نتردام
ویکتور هوگو به عنوان یکی از بزرگترین نویسندگان فرانسوی شناخته می‌شود، او رمان نویس، شاعر و نمایشنامه‌نویس جنبش رمانتیک اهل فرانسه بود. دو رمان او که با «بیچارگان» در سال 1862 و «گوژپشت نوتردام» در سال 1831 منتشر شد، تا به امروز معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آثار او باقی مانده‌اند. بسیاری از اشعار و مجموعه شعرهای هوگو همچنان در فرانسه نیز محبوب هستند. او نه یک برجسته بود، بلکه مدافع بسیار مهم اجتماعی مانند مجازات اعدام تنها بود و بسیاری از آثار او در مورد مسائل اجتماعی آن زمان بحث می کنند.
ویکتور هوگو به دلیل حمایتی که از طبقه‌ی محروم جامعه می‌کرد، همیشه مورد خشم سران دولت بود. به همین دلیل نیز سالهایی از زندگی‌اش را در مسیر بروکسل و جزیره‌ای در دریای مانش گذرانید. بعد از سرنگونی امپراطور رم در سال ۱۸۷۰ هوگو به عنوان قهرمان ملی به فرانسه بازگشت.
ویکتور هوگو با وجود این که خودش فقیر نبود، همیشه با فقرا یک دل و یک زبان باقی ماند و به فکر کردن به دغدغه‌های آنها ادامه داد. او تا آخرین نفس به تمرین برای طبقات پایین جامعه پایبند ماند: طبق وصیت نامه‌ی او، تابوتش با کالسکه‌ای ساده ای حمل شد که در خاکسپاری افراد فقیر به کار گرفته می‌شد. او با خلق شخصیت هایی که قلب خوانندگانش را تحت تأثیر قرار می داد و آنها را به فکر کردن و ترغیب آنها به تغییر تشویق می کرد به دنبال شفقت برای فقرا و اصلاح برای زندان ها بود.
او از قرن نوزدهم تا امروز، الهام بخش هنرمندان و نویسندگان بسیاری از جمله امیل زولا، گوستاو فلوبر، فئودور داستایفسکی و آلبر کامو بوده است. هوگو با آن‌که در سیاست نیز فعال بود اما نه از طریق سیاست بلکه به واسطه ی ادبیات توانست روح انقلابی زمانه‌اش را به تصویر بکشد و نسل‌های بعد را مسحور هنر خود سازد.
درباره مترجم کتاب گوژپشت نتردام
پارسایار دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی زبان و ادبیات فرانسه و زبانشناسی است و خود می‌گوید به این دلیل تصمیم به ترجمه‌ی مجدد گوژپشت نتردام گرفت که درک ترجمه‌های پیشین به دلیل منسوخ شدن واژگان ، برای مخاطب سخت بود. او کتاب بینوایان ویکتور هوگو را نیز ترجمه کرده است، و دلیل علاقه‌ی شخصی خود به ویکتور هوگو را پیشرو بودن او در مخالفت با مجازات اعدام و حمایت از حقوق زنان و ستمدیدگان عنوان می‌کند
واکنش ها به کتاب گوژپشت نتردام
بعدها چارلز دیکنز نویسنده بریتانیایی قرن نوزدهمی به شدت تحت تأثیر هوگو قرار گرفت و از جنبه‌هایی از گوژپشت نتردام، مانند ارجاعات تاریخی به انقلاب فرانسه و نقد و سیستم قضایی، در رمان‌هایش «داستان دو شهر» و «خانه تاریک» استفاده کرد. گوژپشت نتردام با توضیحات مفصلی که از پاریس و فرهنگ پاریس دارد، به رمانهای امیل زولا مانند «ترز راکین» و «بهشت بانوان» نیز مرتبط است. هوگو همچنین مضامینی از گوژپشت نوتردام، مانند سرکوب فقرا و استفاده ناعادلانه از مجازات اعدام را در رمان «بینوایان» خود در سال 1862 بازنویسی کرد.
«آخرین روز یک محکوم به اعدام» از آثار اولیه ی «هوگو» در سال 1829 به انتشار رسید و نمونه‌ای دیگر از تلاش او برای تغییرات اجتماعی است. ایده‌ی نوشتن این کتاب زمانی به ذهن «هوگو» رسید که جلادی را در حال آماده کردن گیوتین برای اعدام دید. او تصمیم گرفت کتابی بنویسد و در آن مجازات اعدام را محکوم کند ، ایده‌ای که در آن زمان بسیار دور از انتظار بود.
امتیازات
حواشی حول محور کتاب
میزان فروش کتاب
تحلیل سی بوک از کتاب گوژپشت نتردام
گرچه این کتاب در ژانر ادبیات کلاسیک جای می‌گیرد اما مترجم و ویراستار اثر با تبدیل زبان آن به زبانی امروزی و قابل فهم آن را برای مخاطب معاصر و غیر فرانسوی ساده‌تر کرده‌اند.
مدت زمانی که طول می‌کشد بخوانی
یک خواننده با متوسط سرعت 250 کلمه در دقیقه می‌توان این کتاب را در 8 ساعت و 24 دقیقه بخواند.
شرایط تهیه کتاب و مقایسه با نسخه صوتی و الکترونیکی
نسخه الکترونیک کتاب گوژپشت نتردام نیز منتشر شده است، اما با توجه به تجربه‌ی خوانندگان مطالعه‌ی کتابهای کاغذی باعث می‌شود ذهن در حالت عمیق‌تری تصاویر را تجسم کند و برای مدت زمان بیشتری مضمون آن در ذهن ماندگار شود.
مقایسه چاپ‌های مختلف و نشرها
مترجمان بسیاری در این سالها کتاب گوژپشت نتردام را ترجمه کرده و ناشران مختلفی این کتاب معروف را به چاپ رسانده‌اند. از جمله این ترجمه‌ها می‌توان به ترجمۀ جواد محیی اشاره کرد که کتابخانۀ گوتنبرگ آن را در سال 1336 به چاپ رساند. انتشارات عین‌اللهی نیز در سال 1361 کتاب گوژپشت نتردام را با ترجمۀ اسفندیار کاویان به چاپ رساند اما ترجمۀ محمدرضا پارسایار که انتشارات هرمس در سال 1400 روانۀ بازار کرد به دلیل اجتناب از ترجمۀ تحت اللفظی کلمات و آشنایی کامل مترجم با فضای فرهنگی زبان فرانسه برای مطالعه مناسب‌تر و درک آن برای مخاطبان آسان‌تر است.
اگر مایل به تهیه این کتاب برای نوجوانان هستید خبر خوشی که برای شما داریم این است که دیانا مک فادن این کتاب را در سال 2008 متناسب با حال و هوای این سنین بازنویسی کرده است و شهلا انتظاریان مترجم ادبیات کودک و نوجوان آن را به فارسی برگردانده است. نسخۀ مصور این کتاب نیز به صورت کمیک برای کودکان تصویر نشر افق به چاپ رسیده و در سی بوک قابل تهیه است.
گوژپشت نتردام مانند بلیطی است که با خرید آن می‌توانید در حالی‌که در خانۀ خود نشسته‌اید به دنیای فرانسۀ قرن 19 سفر کنید و از کلیسای نتردام بازدید کنید!
شاید بپسندید
از این نویسنده
از این مترجم
