حسرت

---

کتاب حسرت (در ستایش زندگی نازیسته) اثر آدام فیلیپس روانکاو مشهور است که در سال 2012 منتشر شد. کتاب حسرت، کتابی متحول‌کننده دربارۀ زندگی‌ نازیسته است، زندگی‌ای که در پَس ذهن‌مان آرزو می‌کنیم می‌توانستیم در آن زندگی کنیم و آنچه این زندگی‌های نازیسته می‌تواند به ما بیاموزد.

---

آدام فیلیپس معتقد است: همۀ ما دو زندگی موازی داریم، زندگی‌ای که در واقع آن را زندگی می‌کنیم و زندگی‌ای که آرزو می‌کنیم کاش چنین زندگی‌ای داشتیم و در مورد آن خیال‌پردازی می‌کنیم. و زندگی دوم زندگی نازیستۀ ماست، زندگی‌ای که شاید هرگز اتفاق نیفتد، زندگی‌ای که شاید می‌توانستیم به آن برسیم اما به دلایلی چنین نشده است و این زندگی نازیسته می‌تواند بخش زیادی از ذهن ما را به خود مشغول کند و ما به‌خاطر نرسیدن به این زندگی نازیسته احساس شکست می‌کنیم. 

ما در کودکی متوجه می‌شویم نیازهایمان مثل بسیاری از آرزوهایمان هیچ‌گاه برآورده نخواهد شد و شروع به یادگیری می‌کنیم که جایی بین زندگی‌ای که داریم و زندگی نازیسته‌مان زندگی کنیم. این زندگی نازیسته به نوعی ما را تسخیر می‌کند و این می‌تواند باعث شکست پی‌درپی و ناامیدی در زندگی واقعی‌مان شود. اما چه می‌شود اگر ایدۀ شکست را از معادلۀ زندگی حذف کنیم؟

آدام فیلیپس در کتاب حسرت نشان می‌دهد که شاید این زندگی نازیسته چیزهای زیادی برای گفتن دارد. او با تکیه بر آثار شکسپیر، فروید و سایر نویسندگان و متفکران برجسته، به خوانندگان نشان می‌دهد که چطور باید با زندگی نازیسته‌شان کنار بیایند. او معتقد است که با از دست دادن یک تجربه در زندگی، همیشه می‌توان در معرض تجربه‌ای دیگر قرار گرفت و نباید خود را به‌خاطر ناامیدی نرسیدن و نتوانستن از تجربۀ زندگی محروم کرد.

فیلپس معتقد است با پذیرفتن ناامیدی، رسیدن به رضایت ممکن می‌شود. تجربیاتی که آدام فیلیپس در این کتاب حکیمانه شرح داده است همه در مورد زندگی نازیستۀ انسان‌هاست که ممکن است دانستن‌شان در واقع برای رسیدن به یک زندگی کامل و واقعی و آشنایی با این زندگی نازیسته ضروری باشد.

• یادداشت مترجم
• قدردانی
• مقدمه
• پیرامون سرخوردگی
• پیرامون نگرفتن مطلب
• پیرامون قسر دررفتن
• پیرامون خلاص کردن خود
• پیرامون رضایتمندی
• ضمیمه: پیرامون بازی‌کردن نقش دیوانگان 
• یادداشت‌ها

«داروین نشان داد که هر چیزی در زندگی آسیب‌پذیر، فانی و فارغ از هر طرح یا هدفِ خدادادی است. برای بی‌ایمانان نومید کسانی که مطمئناً پیش از داروین شرایط را برای آثار او و پذیرش و درک آنها فراهم کرده بودند باور به خداوند (و طرح و هدف الهی) جای خود را به باور به استعدادهای شکوفا نشدۀ بی‌شمار و بلندپروازی نوع بشر (و باور به منابع نامحدود کرۀ زمین) داد. برنامۀ دائمی رستگاری در فرهنگ‌های مدرن فرهنگ‌هایی که بیش از هر چیز سرسپردۀ علم و پیشرفت‌اند برپاکردن جوامعی است که افراد بتوانند در آنها استعدادهایشان را دریابند، جوامعی که در آنها واژه‌های «رشد»، «بهره‌وری» و «فرصت» کلمات کلیدی‌اند (نکتۀ اساسی در مورد افسانۀ قابلیت و استعداد این است که در آن کمتر به این مقوله اشاره می‌شود که تحقق این استعدادها به‌ندرت رخ می‌دهد؛ بر طبق این افسانه، رشد همیشه ممکن و مورد انتظار است). اما هنوز، چنان‌که ویلیام امپسون در کتابش، بعضی نسخه‌های شبانی که عنوان مناسب و گویایی هم دارد نوشت: «هر بهبودی در جامعه تنها تاحدی می‌تواند جلوی هدر رفتن توان انسان را بگیرد؛ هدر رفتن حتی در یک زندگی موفق، و حس تنهایی و تک افتادگی حتی در یک زندگی سرشار از صمیمیت نیز عمیقاً حس می‌شوند، و این حس، حس اصلی تراژدی است.» زندگی‌هایی که آرزویشان را داشته‌ایم، زندگی‌هایی که حسرتشان را می‌خوریم، در عین‌حال هم تصدیقی بر این هدر رفتن‌اند و هم ابزاری برای سروکله زدن با این هدر رفتنِ ناگزیر.»

«ما زندگی‌مان را از طریق تصور کردن آن به شکلی که می‌توانست باشد، لذت‌بخش و بدین ترتیب قابل‌تحمل می‌سازیم. هر چند خیلی روشن نیست که این زندگی‌های فانتزی و مجذوب‌کننده زندگی‌هایی که رضایت‌بخش‌ترند نوعی خوددرمانی برای چه چیزی در روان ما هستند. راه‌حل‌های ما مشکلات ما را عیان می‌کنند؛ زندگی‌های تخیلی ما لزوما جایگزینی یا سرپناهی برای زندگی‌های واقعی ما نیستند، بلکه بخشی اساسی از آن زندگی‌ها را برمی‌سازند. همان‌طور که بعضی منتقدان روان‌کاوی به‌درستی اشاره کرده‌اند، مسئلۀ اصلی این است که آیا خیال‌بافی‌ها یا دغدغه‌های شخصی ما تبدیل به کنش سیاسی می‌شوند یا نه (و در واقع، آیا جهان‌هایی که ترجیحشان می‌دهیم جهان‌‌هایی هستند که در آن با دیگران سهیم هستیم یا نه، و اینکه در آن جهان‌ها چه نوع اشتراکی در جریان است). هیچ‌ چیزی مبهم‌تر از رابطۀ میان زندگی زیسته و نازیسته نیست. (برای مثال، هر یک از زوجین همیشه رابطه‌ای آگاهانه یا ناآگاهانه با زندگی‌های نازیستۀ همسرش دارد، رابطۀ اولیه و آغازین آنها رابطه‌ای است میان به‌زعم زوجین خود بالقوه‌شان).»

«تراژدی روایت انسان‌هایی است که به خواسته‌هایشان نرسیده‌اند، اما داستان همۀ آنهایی که به خواسته‌هایشان نرسیده‌اند، تراژیک به نظر نمی‌آید. در کمدی، انسان‌ها از آنچه می‌خواهند قدری به دست می‌آورند، اما در تراژدی انسان‌ها اغلب متوجه می‌شوند که خواسته‌شان راه به جایی نمی‌برد و با پیش رفتن داستان، از آنچه که فکر می‌کردند می‌خواهند، کمتر و کمتر نصیب می‌برند. به واقع هم آنچه قهرمان تراژیک می‌خواهد و هم اینکه چگونه آن را می‌خواهد است که او را به نابودی می‌کشاند و در نهایت، به همراه دشمنان و تمام همراهانش از بین می‌برد. تراژدی، خواه اسمش جاه‌طلبی باشد، خواه جست‌وجوی عشق و یا کشف حقیقت اگر بخواهیم به ساده‌ترین شکل ممکن بگوییم نشان می‌دهد که پایان غم‌انگیزِ خواستنِ چیزی چگونه خواهد بود؛ سرانجامِ خواست تغییر یک پادشاه، خواست خون‌خواهی پدر، یا خواستی که پدر از دختر عزیزکرده‌اش برای ابراز عشق دارد. قهرمان‌های تراژیک عمل‌گراهای شکست‌خورده‌اند. اهدافشان به دور از واقعیت است و ابزارشان بدون کاربرد.»

با این‌که کتاب حسرت در ظاهر موضوعی ساده دارد اما در عین جذابیت، کتابی سخت‌خوان است. اگر آثاری همچون هملت و مکبث را مطالعه کرده باشید و با نظریه‌های فروید و باقی روان‌کاوها آشنا باشید، بهتر کتاب حسرت را درک خواهید کرد.

«کتاب حسرت کتابی جذاب، فوق‌العاده، مختصر و منحصربه‌فرد است... نویسنده عقایدش را بسیار با ظرافت بیان کرده است.» -بوستون گلوب

«کتاب حسرت آدام فیلیپس شاعرانه‌ترین، متناقض‌ترین و شوخ‌ترین اثر است. او عقایدش را به صورت خطی توضیح نمی‌دهد بلکه ایده‌ها را مانند عروسک‌های روسی، درون ایده‌ها قرار می‌دهد.» -شیلا هتی، نقد کتاب نیویورک تایمز

«فوق‌العاده... همیشه انسان‌دوست، فیلیپس یکی از آن نویسندگانی است که شنیدن تفکراتش بسیار لذت‌بخش است.» -ساندی تلگراف (لندن) 

کتاب حسرت از سایت آمازون امتیاز 3.9 از 5 و از سایت گودریدز امتیاز 3.5 از 5 را دریافت کرده است.

نشر بیدگل کتاب حسرت از آدام فیلیپس را با ترجمۀ میثم سامان‌پور منتشر کرده است.

فرض کنید اگر تمام زمان و انرژی‌تان را صرف فکر کردن به آنچه ندارید بکنید، آن‌گاه چه اتفاقی می‌افتد؟ آدام فیلیپس در کتاب حسرت همین را توضیح می‌دهد. این‌که ما با زندگی‌های نازیسته و زیستن در چنین زندگی‌هایی، در واقع خودمان را از چه چیزی محروم خواهیم کرد.‌ فیلیپس با نثری صمیمی، صریح و پرکشش آنچه در تجربیات بالینی و سال‌ها مطالعه یافته در کتاب حسرت در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.

- آسیب‌شناسی روانی زندگی روزمره اثر زیگموند فروید عصب‌شناس و روانکاو برجستۀ اتریشی است. این کتاب به ویژه مناسب مبتدیانی است که می‌خواهند با روانکاوی و نظریات فروید آشنا شوند. او در این کتاب کمتر به مسائل نظری پرداخته است و بیشتر با مثال‌های بی‌شمار از زندگی روزمره سعی دارد مفاهیم و نظریاتش را به خواننده انتقال دهد.

- شفادهندۀ زخمی اثر عمر ردا، کتابی خواندنی در حوزۀ آسیب‌شناسی روانی است که نویسنده در آن به مفهوم مراقبت از دیگری و آسیب‌های ناشی از آن می‌پردازد. این کتاب بیشتر مناسب روان‌درمانگران و پزشکانی است که از لحاظ روحی آسیب می‌بینند و نویسنده در کتاب علاقه‌مندان را با پیامدهای این آسیب آشنا می‌کند.

ـ کتاب شجاعت رنج بردن: چارچوبی درمانی در مواجهه با عمیق‌ترین بحران‌های زندگی، اثر درل و سارا ون تانگرن زوجِ روان‌درمانگر است. آن‌ها این کتاب را با الهام از روان‌شناسی وجودی و مثبت‌نگر نوشتند و در این کتاب چارچوبِ درمانی جدیدی را به خوانندگان معرفی کرده‌اند تا به آن‌ها کمک کنند از میان رنج به شکوفایی و معنا برسند. این کتاب درواقع ادای احترامی است به روح ویکتور فرانکل، متخصص اعصاب، روان‌پزشکِ بازماندهٔ هولوکاست که زندگی خود را صرف رمزگشایی راه‌های تغییر درد و رنج و ایجاد معنا و شکوفایی از دلِ آن کرد.