برچیدن کتابخانه ام (یک مرثیه و ده گریز)
انتشارات مان کتاب منتشر کرد:
«برچیدن کتابخانه‌ام: یک مرثیه و ده گریز» اثری است از آلبرتو مانگل، داستاننویس، جستارنویس، ویراستار، مترجم و منتقد آرژانتینی. او در این کتاب ماجرای جمع کردن کتابخانۀ عظیم 35 هزار جلدی را روایت می‌کند. چیدن کتاب‌هایش او را به تأمل به کتاب‌ها و کتابخانه‌ها وامی‌دارد. «برچیدن کتابخانه‌ام» کتابی است برای دوستداران کتاب؛ برای کتاب‌بازها، یا همان‌طور که بورخس نامیده بود: برای کتاب‌باره‌ها. برای آنانی که مثل بورخس باور دارند که سعادت و شادکامی را می‌توان در کتاب‌ها جست و به چنگ آورد، دقیقاً همان باوری که آلبرتو مانگل به جهانِ اعجاب‌آور کتاب‌ها و متن‌ها دارد. «برچیدن کتابخانه‌ام»، پُر است از خرده‌روایت و نقب زدن به کتاب‌ها، به ادبیات، به تاریخ، به الهیات، فلسفه، زبان، حافظه و کلمه. چنین موضوعاتی کتاب را برای آن‌ها که دل در گروی ادبیات و کتاب دارند خواندنی می‌کند. در ادامه و آن چه پایین‌تر خواهید خواند، یک اینفوگرافی است که به مهم‌ترین پاره‌های کتاب اشاره شده است و سپس معرفی کتاب «برچیدن کتابخانه‌ام» را خواهید خواند.
فروشگاه اینترنتی 30بوک
اینفوگرافیک کتاب برچیدن کتابخانه‌ام
معرفی کتاب برچیدن کتابخانه‌ام: یک مرثیه و ده گریز
خودش معتقد است قصۀ زندگی‌اش «از کتابخانه‌ای به کتابخانۀ دیگر تغییر می‌کند، یا از پیشنویس یک کتابخانه به پیشنویس کتابخانه‌ای دیگر؛ نه هیچ‌وقت ثابت است، و نه هیچ‌وقت نهایی.» در برچیدن کتابخانه‌ام هم که آلبرتو مانگل گوشه‌ای از زندگی‌اش را روایت می‌کند، گویی هیچ‌وقت به متن نهایی دست نیافته، به قطعیتی نرسیده؛ جستارهایش که آن را «گریز» خوانده همین است. گویی همراه همسفری همه‌چیزدان، کتابخوان و کتاب‌باز شده‌ای که در مسیر، در خلال حرف‌هایش به هر نویسنده از هر جای جهان، به هر کتابی منتشره در هر سده‌ای سرک می‌کشد و نقلِ قول می‌آورد. گویی او ویرژیل است و ما دانته هستیم در سفری به اعماق کتابخانه‌ها و کتاب‌ها با راهنمایی‌های او.
نوشتن برچیدن کتابخانه‌ام از یک اتفاق آغاز می‌شود. زمانی که دولت فرانسه به او اطلاع می‌دهد که اقامتش سر رسیده و باید خاک این کشور را ترک کند؛ نویسنده‌ای که کتابخانه‌ای ۳۵هزار جلدی دارد و «برچیدنِ» آن نه کاری است خُرد و کوچک. به‌روایت او:
بعد یاد یوزف کا، شخصیت اصلی رمان محاکمه‌ی کافکا می‌افتد که به‌جرمی نامعلوم دستگیر می‌شود و صاحبخانه‌اش به او میگوید به نظرش آزمون سخت یوزف «چیزی عالمانه است که من از آن سر درنمیآورم، البته نیازی هم نیست سر دربیاورم». کافکا می‌نویسد: «چیزی عالمانه.» برای مانگل هم پشت فقدان کتابخانه‌اش گویی چیزی عالمانه در جریان بود؛ یک سازوکار فهمناشدنی. برای او کتاب‌های کافکا همراه با همین حس‌و‌حال بوده: «وقتی کافکا میخوانم، حس می‌کنم سؤال‌هایی که استنباط کرده‌ام همیشه ورای فهم من‌اند.»
برای مانگل که برچیدن کتابخانه‌اش «همچون تدفینی نابهنگام بود، و حالا مجبور بودم دورۀ خشم و اندوهِ متعاقبش را تحمل کنم»، هیچ‌کس مانند والتر بنیامین و رجوع به آن تسلی‌بخش نبود. در حین کوچیدن و برچیدن کتابخانه‌اش بود که یاد والتر بنیامین می‌افتد و با بازخوانی جستار بنیامین با عنوان «چیدن کتابخانه‌ام: گفتاری در باب گردآوری»، گویی روح بنیامین در مانگل حلول می‌کند. مانگل در تأملاتش در باب بنیامین می‌نویسد:
این‌چنین است که برچیدن کتابخانه‌ام تأملی است عمیق در باب کتابخانه و کتاب. آن هم با راهنمایی کسی که هرجا اقامت کرد کتابخانه‌ای اطرافش جوانه می‌زد؛ همراه شدن با نویسنده‌ای که کتابخانه را چون موجودی زنده و پویا میبیند و عامل حفظ حافظه و علیه فراموشی:
به‌قول مانگل کتابخانه، هرقدر هم که تازهساخت باشد، اساساً مکانی باستانی است و کتاب‌هایش نخستین قهرمانان ادبیات و وقت برچیدن آن خاطرات است که هجوم می‌آورد. یا به‌قول بنیامین که کتابخانه را «آشیانۀ خاطرات» خوانده و به‌قول مانگل «مثل پخش فیلم از آخر به اول است». با خواندن برچیدن کتابخانه‌ام است که سرمان به‌سمت کتابخانه‌های شخصی‌مان کج می‌شود و به ردیف کتاب‌ها که در قفسه‌ها جا خوش کرده‌اند می‌نگریم. و شاید آن‌روزی را به یاد بیاوریم که آن‌ها را برچیده‌ایم و در مکانی دیگر چیده‌ایم. با دیدن هر کتاب، یاد واقعه‌ای، دوستی و روزگار سپری شده می‌افتیم و بعد به ارزش ادبیات پی ببریم. همان‌طورکه مانگل در بخش‌های پایانی سفرش توجه ما را به ارزش ادبیات جلب می‌کند:
دربارۀ آلبرتو مانگل نویسندۀ کتاب برچیدن کتابخانه‌ام: یک مرثیه و ده گریز
مطالعۀ کتاب برچیدن کتابخانه‌ام: یک مرثیه و ده گریز به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟
• آن‌هایی که کتاب و کلمه برایشان «مسئله» است؛ کتاب را راهی به‌سوی حقیقت می‌دانند.
• آن‌ها که کتاب‌باز هستند؛ همان‌ها که کرمِ کتاب دارند.
بعد از برچیدن کتابخانه‌ام چه بخوانیم؟
تنهایی پرهیاهو نوشتۀ بهومیل هرابال با ترجمۀ پرویز دوایی را هم بخوانند، با آن شروع درخشانش: «سی‌وپنج سال است که در کار کاغذ باطله هستم و این "قصۀ عاشقانۀ" من است. سی‌وپنج سال است که دارم کتاب و کاغذ باطله را خمیر می‌کنم و خود را چنان با کلمات عجین کرده‌ام که دیگر به هیئت دانشنامه‌هایی در‌آمده‌ام که طی این سال‌ها سه‌تُنی از آن‌ها را خمیر کرده‌ام. آموزشم چنان ناخودآگاه صورت گرفته که نمی‌دانم کدام فکری از خودم است و کدام از کتاب‌هایم ناشی شده.»
بعد از آن هم می‌توانند سراغ کتاب جهان مکتوب بروند؛ نوشتۀ مارتین پوکنر و ترجمۀ علی منصوری (نشر بیدگل) که به ما توضیح می‌دهد چگونه ادبیات به تاریخ شکل داد. کتاب داستانِ ادبیات است در شانزده پرده؛ از هومر تا هری پاتر، از دن کیشوت گرفته تا مانیفست کمونیست. از همان نشر بیدگل هم می‌توانند آدمی همان است که می‌خواند را بخوانند که راهنمایی است برای خوب خواندن.
رمان فارنهایت ۴۵۱ اثر جاودانۀ ری بردبری هم هست، با ترجمۀ مژده دقیقی (نشر ماهی). رمانی در ستایش کتاب و علیه سانسور. داستان گای مانتگ که در ناکجاآبادی عضو گروهی است که کتاب‌ها را می‌سوزاند، در جهانی که کتاب داشتن و خواندن جرم است.
کتابخانۀ بابل نوشتۀ بورخس ــ ترجمۀ کاوه سیدحسینی، نشر نیلوفرــ را هم باید به این فهرست افزود، مجموعه‌ای که خواننده را وارد هزارتویی از افسانه‌ها و اساطیر، رؤیاها و کتاب‌ها و کتابخانه‌ها می‌کند.
کتاب بعدی دربارۀ معروف‌ترین کتابفروشی جهان است: سیلویا بیچ و نسل سرگشته. داستان کتابفروشی شکسپیر و شرکا که میان دو جنگ جهانی در پاریس تأسیس و کانون روشنفکران جهان شد. محفلی که نویسندگان و شعرا را چون آهن‌ربایی به خود جذب می‌کرد: از جیمز جویس تا همینگوی، از پیکاسو تا گرترود استاینِ ویراستار. کتاب شرح مفصل دیدارهای این نویسندگان با هم و کتاب‌هایی است که نطفه‌شان در این کتابفروشی بسته شد.
دربارۀ مجموعۀ کتابندگان
شاید بپسندید
از این نویسنده
از این مترجم
