قطار جک لندن

قطار جک لندن جدیدترین اثر فرهاد حسن‌زاده نویسندۀ نام آشنای حوزۀ ادبیات کودکان و نوجوانان است. قطار جک لندن اولین اثر این نویسنده برای بزرگسالان است که اولین ویراست آن در سال 1378 کامل شد و کتاب با آخرین بازنگری و ویرایش در آذر ماه سال 1400 منتشر شد. رمان قطار جک لندن پنجاه شخصیت دارد و نویسنده در این رمان تلاش کرده است زوایای تاریک دهه‌های معاصر از جمله روزگار مردم جنوب ایران در زمان جنگ تحمیلی ایران و عراق را به تصویر بکشد.

اگر به رمان‌های ایرانی با مضمون جنگ علاقه دارید، خواندن این رمان زیبا را از دست ندهید.

«تورج رفت توی اتاق و در را به هم کوبید. دلش می‌جوشید. صدای سوت زودپز هنوز توی گوشش بود. ایستاد جلوی آینۀ چهارگوشِ قاب‌چوبی خودش را دید. ریش تُنُک و کوتاهش را دید. بالای آینه قاب عکس بود؛ عکس خانوادگی که رنگش به سبزی می‌زد. سام و ماهی جوان‌تر بودند. خسرو و خشایار و رودابه میانشان نشسته بودند. سودابه توی بغل ماهی بود. هنگامه و امید هنوز به دنیا نیامده بودند. او هم نبود. توی عکس نبود. همه به‌جز سودابه یادشان بود که آن روز تورج در قنداق، روی صندلی عکاسی ژرژ یونانی، به خواب رفته و برای چند دقیقه فراموش شده بود. دست گذاشت روی چشم‌ها. اتاق کور شد. پسری دید که توی تاریکی‌ها دنبال آشنا می‌گردد. پسری چهارساله با پیراهن و شورت قرمز و یک لنگه دمپایی آبی. صدای زودپز برید. بوی آرد تفتیده آمد. بلند شد و چراغ بابانوئل را روشن کرد؛ چراغی شبیه آباژور که سام از انگلستان برایش آورده بود. رفت سراغ کلاسور. کاغذی سفید برداشت و خودکاری سبز.»

«سودابه نرم خندید و به گزارش ادامه داد. امید، که امسال هم خیال داشت از رفتن به مدرسه شانه خالی کند، نذر کرده است اگر بشود که نرود مدرسه، بیست تومان آجیل مشکل‌گشا بخرد و بدهد به همسایه‌ها، البته همسایه‌های خانۀ قبلی. چون با همسایه‌های جدید آشنایی ندارد. برای همین هم گم شده. مدیر مدرسه، به‌خاطر حفظ جان بچه‌ها، ساعت یازده مدرسه را تعطیل می‌کند و به ادارۀ آموزش‌وپرورش می‌رود تا تکلیفش را بداند، غافل از اینکه احساس مسئولیت کار دستش می‌دهد و ساعت دوی بعدازظهر هواپیماهای عراقی مثل اجل معلق سرمی‌رسند و او می‌شود یکی از شهدای جنگی آموزش‌وپرورش آبادان. امید هم، به شکرانۀ تعطیلی مدرسه، بدون آنکه منتظر خواهرش بماند، از مدرسه راه می‌افتد که از رشید بقال بیست تومان آجیل مشکل‌گشای قرضی بگیرد. رشید هم، که معلوم نیست از چه ناراحت بوده، دل نازک امید را می‌شکند. امید هم عصا را می‌زند زیر بغل و می‌رود لب شط، جلوی بیمارستان آرین می‌نشیند و آن‌قدر به آب خیره می‌شود تا خوابش می‌برد. امید بالأخره دم غروب پیدا می‌شود اما دوباره نذر کرده است، این بار پانزده تومان که رشید بقال بمیرد.»

«ماهی با نفسی سوخته زل زد به ماه، دست روی قوس شکم نهاد و یاد ملکه بال‌وپر گرفت، گویی ملکه آن تو بود؛ صورت مهتابی و درخشان. چشم‌ها درشت و تیله‌رنگی، کاکل‌ سر و ابرو بافه‌های طلا. تا یک‌سالگی خوب بود. با حرص پستان مک می‌زد و تا سیر نمی‌شد ول نمی‌کرد. هروقت هرجا می‌رفت، چشم‌های تمام دنیا به او خیره می‌ماند؛ دوست‌داشتنی، دوست داشتنی، هر چه بگویی دوست‌داشتنی. یک مرتبه ورق برگشت. تابستان که رد شد، باد پاییزی که وزید، برگ‌ها که چوب‌رنگ شدند، ملکه هم مثل برگی شروع کرد به خشکیدن، بی‌علاقه به شیر و پستان. شادابی کودکی از چهره‌اش پرید و روزبه‌روز چروکیده‌تر شد؛ چشم‌ها برآمده و پف‌آلود و کدر، اشک جوشان و کنارۀ چشم‌ها قی بسته، موها کم‌پشت و رنگ‌باخته. اسپند و نمک و نبات و چشم‌زخم بی‌فایده، دعا و امامزاده و داروهای عطاری بی‌ثمر، دکترهای شهر مأیوس. همه دلشان می‌خواست آن زیباییِ رؤیایی را نجات دهند؛ آن چشم‌های بی‌گناهی که در سکوت التماس می‌کردند. از درون می‌سوخت و درد می‌کشد و نمی‌توانست بگوید کجا.»

فرهاد حسن‌زاده نوشتن کتاب قطار جنگ را از 40 سالگی شروع کرد و این اثر در 60 سالگی‌اش منتشر شد؛ او حدوداً 20 سال را صرف نوشتن این کتاب کرد. او که خود متولد آبادان است داستان جدید خود را نیز در این مناطق جنوبی کشور روایت کرده است. قطار جک لندن شخصیت‌های مختلفی دارد و نویسنده در آن فضا و حال‌وهوای دوران جنگ تحمیلی را به تصویر کشیده است. داستان از شخصیتی به نام «سام» شروع می‌شود که خود را در موقعیت سختی می‌یابد که باید رازش را برملا کند و در نهایت به زندگی‌اش سروسامان ببخشد. او قصد دارد مثل یک پادشاه بر خانوادۀ پرجمعیتش حکومت کند اما آتش جنگ دامن او و خانواده‌اش را می‌گیرد و مسیر همه‌چیز را عوض می‌کند.

• سووشون اولین رمان نویسندۀ معروف ایرانی سیمین دانشور است. حوادث این کتاب در شهر شیراز و سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم رخ می‌دهند. زنان نقشی مهم و حیاتی در رمان سووشون دارند و راوی داستان زری است، زن جوان تحصیل‌کرده‌ای سرشار از عطوفت و مسالمت‌جویی که تمام فکر و خیالش حفظ قلمرو کوچک خود یعنی خانواده‌اش در برابر طوفان حوادث است.

• عزاداران بَیل اثر غلامحسین ساعدی نویسندۀ ایرانی است. او در هشت مجموعه داستان بهم پیوستۀ این کتاب از فلاکت‌های زندگی در روستا و مردم روستایی به نام بَیل می‌گوید.