چنین گفت زرتشت (رقعی)(شومیز)

معرفی کتاب چنین گفت زرتشت اثر فریدریش نیچه

در کتاب چنین گفت زرتشت چه می‌خوانیم؟

زرتشت پس از ده سال آمادگی در عزلت کوه‌های آلپ احساس می‌کند که می‌خواهد شهد خرد خویش را به انسان‌ها بچشاند و به شهر فرود می‌آید؛ اما مردم به صدای برخاسته از الهام گوش نمی‌دهند، زیرا جز به کف‌زدن برای بندبازی‌های یک بندباز توجه ندارند و به سخنان او که آن‌ها را نمی‌فهمند می‌خندند. 

در گفتارهای کتاب، نیچه به موضوعات بسیار متنوعی پرداخته است. نویسنده با ضعف‌نفس آدم‌های کم‌مایه‌ای که به رخوت آرام اخلاق پناه می‌برند؛ با متافیزیک که جهان را با موعظۀ تجرید بی‌اعتبار می‌کند؛ با جمود کتابی فرهنگی که بیش از حد در خود فرو رفته است؛ با ریاضت‌کشی که انسان را به فکر مرگ می‌اندازد؛‌ با کیشِ دولت‌پرستی که انسان‌ها را با تبدیل آن‌ها به بردگان دستگاهی غیرشخصی خفه می‌کند؛ و سرانجام با ابتذال اندیشه به مبارزه برمی‌خیزد. 

گفتارهای زرتشت: بخش یکم

پس زرتشت باید حواریونی برای خود برگزیند که بتواند «گفتارهای» خویش را که تحقیر مبارزه‌جویانۀ آرمان‌های کهن است و به سبکی انجیلی تقریر می‌شود خطاب به آن‌ها بیان کند. نخستین گفتار نیچه، تمثیلی است با عنوان «سه دگردیسی» که در آن می‌توان چگونگی تحول روح انسانی را درک کرد، از اطلاعت که با نماد شتر نشان داده می‌شود گرفته تا نفی شدید که با نماد شیر مجسم می‌شود، و تصدیق محض که کودک تجسم آن است.

زرتشت بار دیگر به عزلت کوهستان باز می‌گردد؛ پس از «ماه‌ها و سال‌ها» وعظ خویش، مخالفت با «ایدئالیست‌‌ها» را از سر می‌گیرد؛ زندگی باید پیروز شود و انسان با پیروزی بر خویش باید خود را از غریزۀ زیان‌بار اطاعت خلاص کند تا به تثبیت شادمانۀ ارادۀ خویش برکشیده شود. پس مجادلات تازه‌ای با کرنش‌گران ضعیف در مقابل ترس از خداوند، با نوع‌دوستان، کشیشان و پرهیزکاران، با کسانی که مساوات را موعظه می‌کنند، با دانشمندان، شاعرانی که خیالات واهی می‌آموزند و با سیاستمداران آغاز می‌شود.

نیچه برخلاف این مجادلات، به صورت نوعی میان‌پرده، سه ترانۀ باشکوه از رزدشت می‌سازد: «ترانۀ شبانه» که در آن سرشاری سعادت، که بی‌وقفه خواستار عطای آن است، ستایش می‌شود؛ «بالاد» که به ستایش زندگی در حالت طبیعی آن می‌پردازد؛ «ترانۀ سوگواری» که سرودی است در تعظیم قدرت طلبی. زرتشت سرانجام پس از بزرگداشت خرد انسانی، به مثابۀ غفلت الاهی، و اعتماد به زندگی، یک‌بار دیگر دوستانش را ترک می‌کند.

چنین گفت زرتشت: بخش دوم

چنین گفت زرتشت: بخش سوم

سرانجام «الواح نوین» ارزش‌های خود را تقریر می‌کند که به افتخار «بی‌اخلاقی» سازندۀ زندگی، مفاهیم کهن مبتنی بر اصل خیر و شر را زیر و زبر می‌کنند. اما زرتشت اکنون دیگر به عزلت خویش بازگشته است. پس از سرگردانی دشوار در شک و تردید، به ستایش سرشاری روح خویش و زندگی می‌پردازد، و به نام شادی، ابدیت را فرا می‌خواند.

چنین گفت زرتشت: بخش آخر

و سرانجام، آخرین بخش کتاب نوعی «وسوسۀ زرتشت» است. او در عزلت از فریادخواهی اضطراب‌آمیزی شگفت‌زده می‌شود:‌ پس از اینکه به جستجو برمی‌آید به هفت مخلوق، برخورد می‌کند که تجسم نمادین باقی ماندن ارزش‌های کهن با چهرۀ مبدل ارزش‌های نوین‌اند:‌ یک غیب‌گو که تجسم بیزاری از زندگی است؛ دو شاه دل‌زده از دروغین بودن قدرت؛ یک‌ «روح وسواسی» مسموم از تحصیل مذهبی خویش؛ یک جادوگر، بردۀ خیالات تمام‌نشدنی‌اش؛ آخرین پاپ که از زمانی که «خدا مرده است» بی‌هدف سرگردان است؛ زشت‌روترین مرد جهانکه از سر بغض و کینه خدا را کشته است؛ و یک فقیر در جستجوی سعادت زمینی.

این انسان‌های برتر به نزد زرتشت پناه برده‌اند. بدین‌گونه ضیافت به افتخار «ابرانسان» آغاز می‌شود؛ ابرانسانی که از میان تودۀ مردم سر برمی‌آورد و به این ترتیب به او توان تازه‌ای می‌بخشد. اما همین‌که زرتشت دور می‌شود میهمانان او خود را در چنگال نوعی اضطراب مبهم حس می‌کنند؛ آن‌ها که نمی‌توانند بدون خدا زندگی کنند به پرستش یک خر روی می‌آورند.

بریده‌هایی از کتاب چنین گفت زرتشت

«زرتشت تنها از کوه به زیر آمد و باکسی رویارو نشد. اما چون به جنگل ها پای نهاد، ناگاه، خود را با پیرمردی رویارو دید که از کلبه‌یِ قُدسِ خویش پیِ یافتنِ ریشه در جنگل بیرون آمده بود. و پیرمرد با زرتشت چنین گفت: «این آواره به چشم‌ام بیگانه نیست: سال‌ها پیش از اینجا گذشت. نام‌اش زرتشت بود. اما دگر گشته است. آن زمان خاکسترت را به کوهستان بردی و امروز سرِ آن داری که آتش‌ات را به دره‌ها ببری؟ از کیفرِ آتش افروزی نمی‌هراسی؟»

کتاب چنین گفت زرتشت مناسب چه کسانی است؟

اگر به کتاب‌های فلسفی و آثار نیچه علاقه‌مند هستید به هیچ‌وجه خواندن این کتاب جذاب را از دست ندهید. دقت داشته باشید که برای درک این اثر نیچه، حتماً باید آثار دیگر نیچه را نیز مطالعه کرده باشید.

دربارۀ نویسندۀ کتاب چنین گفت زرتشت

دربارۀ مترجم کتاب چنین گفت زرتشت

واکنش ها به کتاب چنین گفت زرتشت

«چنین گفت زرتشت کتابي‌‌ست ژرف اثرگذار. کتابی که می‌توان عمری را با آن سر کرد، به آن عشق ورزید، پیوسته به آن روی آورد و از آن گریخت. اما کسی که جان‌اش با جان کلامِ آن در آمیخت دیگر دشوار از دایره‌ی نفوذ آن بیرون می‌تواند رفت.» - داریوش آشوری، مترجم 

این اثر نیچه مستقیماً الهام‌بخش ریشارد استراوس، موسیقی‌دان آلمانی، گردید که در 1896 «پوئم سمفونیک»ی به نام چنین گفت زرتشت (اپرای 30) ساخت که از درخشان‌ترین آثار این نوع است.

امتیازات

کتاب چنین گفت زرتشت از سایت آمازون امتیاز 4.6 از 5 و از سایت گودریدز امتیاز 4.1 از 5 را به دست آورده است.

حواشی حول محور کتاب

در طول جنگ جهانی دوم، دولت آلمان بیش از صد هزار نسخه از این کتاب را چاپ کرد و همراه با نسخه‌هایی از کتاب مقدس در اختیار ارتش قرار داد. 

سبک تجربی کتاب باعث شد تا پیش از مرگ نیچه از دلایل عدم محبوبیت آن در محافل دانشگاهی و فلسفی باشد. سبک تقریباً مبهم کتاب با سبک فلسفی نوشته‌های اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم مطابقت نداشت. با این‌حال، جامعۀ فلسفی پست‌ مدرن اواخر قرن بیستم، این اثر و قالب مرزشکن آن و سبک فلسفی نیچه که با نقد، دین و جامعه را در هم آمیخته بود، پذیرفت. بسیاری از نظریه‌های پسامدرن ساختارشکن بر اساس کتاب چنین گفت زرتشت استوار شده‌اند و با کمک این کتاب همچنان آثار جدید آکادمیک تفسیری نوشته می‌شود. کتاب چنین گفت زرتشت همچنان بر نسل‌های جدید فلسفه تأثیر می‌گذارد.

میزان فروش کتاب

کتاب چنین گفت زرتشت پس از مرگ نیچه بسیار محبوب شد و همچنان پرفروش‌ترین اثر نیچه است.

تحلیل سی بوک از کتاب چنین گفت زرتشت

کتاب چنین گفت زرتشت رساله‌ای فلسفی، سخت‌خوان و سنگین دربارۀ آرمان‌های نیچه و ایدۀ او از ابرانسان است. چندین مورد از مشهورترین مفاهیم فلسفه نیز در این کتاب معرفی شده است. از جمله این ایده که خدا مُرده است، به این معنا که پایه‌های قدیمی جوامع مُرده و ایدۀ خیر و شر تغییر کرده است یا همان ایده که زمان خطی ابدی است و هرچیزی ممکن است اتفاق بیفتد که قبلا برایمان اتفاق افتاده و در نهایت دوباره تکرار خواهد شد.

قهرمان نیچه در چنین گفت زرتشت نیز فیلسوف قرن پنجم قبل از میلاد، زرتشت است که با بیان داستان او عقایدش را به پیش می‌برد. زرتشت از غار بالای کوه خود فرود می‌آید تا مردم را به ابرانسان برساند اما به زودی مورد سرزنش قرار می‌گیرد. کتاب عمدتاً مشتمل بر آموزه‌های زرتشت به مردم است و در پایان او با گناه نهایی خود مبارزه می‌کند. 

اگر از کتاب چنین گفت زرتشت خوشتان آمده، این کتاب‌ها را از دست ندهید.

- کتاب وقتی نیچه گریست، رمانی تاریخی - تخیلی از اروین دی.یالوم اگزیستانسیالیست آمریکایی که در آن به شرح درمان فریدریش نیچه پرداخته است.

 - کتاب نقاب روشنگری اثر استنلی روزن؛ در این کتاب نویسنده كلاف‌های در هم تنیدۀ لحن سخنورانۀ نیچه در چنین گفت زرتشت را از هم می‌گشاید و به زبانی ساده و روشن به توضیح سبك او می‌پردازد. وی تفسیرهای شكاكانه و شالوده‌شكنانه‌ای را كه امروز از نیچه ارائه می‌شود رد می‌كند و انسجامی را كه در بنیاد مقاصد گوناگون و به ظاهر ناسازگار متن نهفته است آشكار می‌كند. در این اثر تفسیرهای مبسوطی از آموزۀ بازگشت جاودان، سرشت پیامبر فیلسوف، و دیالكتیك انقلاب فلسفی ارائه می‌شود.

ـ کتاب سرخ اثر کارل گوستاو یونگ روان‌شناس، روان‌درمان و روان‌پزشک سوئیسی است. کتاب سرخ بخشی از یک مجله بود، بخشی از یک رمان اسطوره‌ای که خواننده را به افکار فانتزی یونگ می‌برد ـ توهماتی که او با آن‌ها به هستۀ ناخودآگاه خود نزدیک شد. به عنوان یک نظریه‌پرداز او می‌خواست سفر 16 سالۀ خود به ناخودآگاه‌اش را مستند کند بنابراین هر آنچه تجربه کرد، دید و احساس کرد در کتاب سرخ نوشت. با این‌که این کتاب یکی از مهم‌ترین آثار یونگ در نظر گرفته می‌شد اما تا سال 2009 به صورت عمومی منتشر نشد.