زیاد بهش فکر نکن

کتاب زیاد بهش فکر نکن از سایت گودریدز امتیاز 3.8 از 5 را دریافت کرده است.

کتاب زیاد بهش فکر نکن از سایت آمازون امتیاز 4.5 از 5 را دریافت کرده است.

کتاب زیاد بهش فکر نکن اثر روان‌شناس آمریکایی نیک ترنتون است. این کتاب اولین‌بار سال 2021 منتشر شد و نویسنده در این کتاب با معرفی 23 تکنیک متفاوت مخوف‌ترین مشکل قرن رفته است: نشخوارِ فکری! او به شما نشان می‌دهد چطور نشخوار فکری را متوقف کنید، استرس‌هایتان را از بین ببرید، ذهن‌تان را پاکسازی کنید و  روی زمان حال تمرکز کنید.

بیش‌ازحد فکر کردن و نشخوار ذهنی مانند گم‌شدن در یک هزارتو است. شما گرفتار تفکر بیش‌ازحد هستید، اگر:

• هر لحظه نسبت به تمام افکار خود هشیار هستید.
• درگیر فراتفکر هستید، به‌عبارتی حتی به افکار خود هم فکر می‌کنید.
• سخت در تلاش هستید تا افکار خود را هدایت و کنترل کنید.
• افکاری خودبه‌خود به سراغ‌تان می‌آیند، به اضطراب شما می‌افزایند یا ناراحت‌تان می‌کنند و اغلب احساس می‌‌کنید که بعضی از آن‌‌ها ناخوانده هستند.

اگر دائم عصبی هستید و دچار اضطراب بیهوده می‌شود، اگر استرس دارید و مدام کارهایتان را به زمانی دیگر موکول می‌کنید و در شک و یا بلاتکلیفی به سر می‌برید وقت آن است که با خواندن کتابِ زیاد بهش فکر نکن، کنترل ذهن خود را به‌دست بگیرید.

«جیمز را تصور کنید؛ مردی جوان، مهربان و باهوش که شناختی خوبی از خود دارد. واضح‌تر بگویم؛ کمی بیش‌ازحد حواسش را جمع خوش کرده! جیمز همیشه دلیلی برای نگران بودن پیدا می‌کند و امروز، ایرادی جزئی در وضعیت سلامتش توجه او را جلب کرده است. درباره این ایراد جزئی تحقیق و بررسی کرد و از احتمالات موجود مضطرب‌تر شد. لحظه‌ای اندیشید، نگاهی به خود انداخت و زیر لب گفت: «شاید دارم بیش از حد فکر می‌کنم.» برای همین تلاش کرد تا جلوی استرس خود را بگیرد. اما حالا ترس دیگری بر او چیره شده است؛ ترس از خودِ افکارش. احتمالاً برای رهایی از این افکارِ غیرقابل کنترل و آزاردهنده، باید راه حلی وجود داشته باشد. اما چه راه حلی؟ جیمز کنترل افکارش را از دست داد و طولی نکشید که با خود بر سر انتخاب راه‌هایی چون مشاوره، گفت‌وگوی ذهنی، حدس، گمان، ترس، جروبحث، محاکمه، دفاع و بازجویی از خودش به جدل پرداخت. اما دوباره لحظه‌ای اندیشید. نگاهی به خودش انداخت و شکاکانه پرسید: «این همه اضطراب از کجا می‌آید؟ نکند دچار وحشت‌زدگی شده‌ام؟ شاید اسکیزوفرنی دارم و خودم نمی‌دانم؟» با خود فکر می‌کند که تابه‌حال هیچ‌کس به اندازه او خودش را عذاب نداده، این‌طور نیست؟ همان لحظه میلیون‌ها خاطره به ذهنش هجوم آوردند، از زمانی که مردم هم در‌این‌باره او را سرزنش می‌کردند.»

«اگر مغز انسان چنین چیز فوق‌العاده‌ای است و اگر تفکر بسیار سودمند است، پس چرا غرق شدن در تفکر بیش‌ازحد، باید عمل مخربی باشد؟ افراد در ادوار مختلف، نظریه‌های متفاوتی را پیشنهاد کرده‌اند (بیش‌ازحد به آن‌ها فکر کرده‌اند): به احتمال زیاد، تفکر بیش‌ازحد یک ویژگی شخصیتی، یک عادت نادرست یا یک بیماری ذهنی است که می‌تواند درمان شود. اما راه حل‌ها و روش‌هایی هستند که ما را از استرس و تباهی رها می‌سازند و به ساحل امن و آرام می‌رسانند. اولین چیزی که باید به آن توجه کرد، مهم‌ترین نکته است: علت تفکر بیش‌ازحد، غالباً کانونِ آن نیست. این جمله به چه معناست؟ در مورد جِیمز، ارتباطی میان ظاهر ترسناک خال گوشتی روی شانه‌اش و تفکر بیش‌ازحدش وجود نداشت. هیچ رابطه‌ای میان تفکر بیش‌ازحد و انتخاب درست روان‌شناس، حرفی که یک نفر بیست‌وسه سال پیش به او زده است و این مسئله وجود ندارد که آیا دراصل باید چون آدم بدی بوده، احساس گناه کند. تمام این افکار فقط نتیجه تفکر بیش‌ازحد هستند. وقتی فرد در تله نشخوارفکری بیفتد، برای او این‌طور به نظر می‌رسد که اشکار کار در ماهیت تفکر اوست.»

«برای پی بردن به عمقِ این مطلب، پژوهش‌های فراوانی که تابه‌حال به انجام رسیده‌اند، رویکردی را درنظر داریم که تمام این‌ نظریه‌ها به‌طور مشترک ارائه داده‌اند؛ چندعاملی. یعنی نتیجه‌ای که از تلفیق عوامل متعدد حاصل شود. این عوامل خود به صورت جالبی بر یکدیگر اثری متقابل دارند. عبارت «ماهیت در برابر تربیت» را مد نظر داشته باشید. اولین و اصلی‌ترین دلیل اضطراب انسان مربوط به «ماهیت» اوست. به‌عبارتی، ممکن است در لحظه اول این‌طور به نظر نرسد، اما عمده اضطراب افراد از عواملی ذاتی سرمنشا می‌گیرد که ریشه در سرشت فرد دارد. حالا می‌خواهیم بحث را با یکی از عواملی شروع کنیم که بر اضطراب فرد تأثیر بسیار دارد: ژنتیک. حقیقت ماجرا این است که هیچ فردی تا به حال نتوانسته است به صورت قطعی تنها یک علت را برای اضطراب شناسایی کند. اگرچه محققان یک مؤلفه ژنتیکی را شناسایی کرده‌اند، اما ژنتیک را تنها یکی از علل آن دانسته‌اند، نه همه آن. پِروز و همکاران در سال 2019، در پژوهشی در حوزه روان‌پزشکی مولکولی اظهار داشتند که کروموزم 9 حاصل ژن‌های مرتبط با رشد اضطراب است. اما داشتن این ژن‌ها صرفاً به این معنا نیست که فرد همیشه دچار اضطراب باشد.»

نتایج تحقیقات متخصصان نشان می‌دهد که بشر از ابتدای خلقت با اضطراب، استرس و نگرانی دست‌وپنجه نرم می‌‌کرده است و امروزه با گسترش جوامع صنعتی و تغییرات سریع محیط زندگی این ویژگی‌های منفی گسترش و وسعت بیشتری پیدا کرده‌اند. نشخوار فکری و یا فکر کردن بیش‌ازحد به تجارت تلخِ گذشته و حسرت ناکامی‌های پیشین را خوردن، ترس و اضطراب و نگرانی بابتِ آینده و حوادث آن، لذت و آرامش زندگی را از بسیاری از مردم سلب کرده است و در زندگی افراد اختلال ایجاد می‌کند. با این‌که امروزه ما به نسبت گذشتگان از امکانات رفاهی بیشتری برخورداریم اما آمار مشکلات روانشناختی، به‌ویژه اضطراب نیز به طور مداوم در حال افزایش است. آیا می‌توان بر این مشکلات ذهنی غلبه کرد؟

اگر دائما فکرتان مشغول است، حتی به فکرهایتان هم فکر می‌کنید و حوادث گذشته را تجزیه‌وتحلیل می‌کنید و نگران اتفاقات آینده هستید به‌طوری که گاهی حتی نمی‌توانید روی یک کار ساده تمرکز کنید، شما دچار نشخوار فکری شده‌اید و درواقع بیش‌ازحد فکر می‌کنید. رها شدن از دست نشخوارفکری چندان کار آسانی نیست و بیش‌ازحد فکر کردن تبدیل به بزرگ‌ترین عامل ناراحتی شما خواهد شد. شما در یک حلقهٔ بی‌پایان فکری گیر می‌افتید و نمی‌‌توانید در لحظهٔ حال حضور داشته باشید. کتابِ زیاد بهش فکر نکن کتابی است که می‌فهمد در چه شرایطی بوده‌اید و الان در چه موقعیت طاقت‌فرسایی گرفتار شده‌اید. نیک ترنتون با تکنیک‌های دقیق، علمی و اثبات‌شده‌اش به شما کمک می‌کند یکی‌یکی موانع را کنار بزنید و مغز خود را دوباره سیم‌کشی کنید، افکارتان را کنترل کنید و عادت‌های ذهنی خود را تغییر دهید و بدین ترتیب به الگوهای فکری باطل پایان دهید. نیک ترنتون در این کتاب تکنیک‌های مختلفی را به شما معرفی می‌کند که با کمک آن‌ها می‌توانید اضطراب را کاهش دهید و کنترل ذهن‌تان را دوباره به دست بگیرید. یکی از تکنیک‌های کاربردی این کتاب، تکنیک 5-4-3-2-1 (توقف در زمان حال) است. این روش ذهن شما را منحرف خواهد کرد تا دوباره حس کنترل را به دست آورید. پزشکان بسیاری از این روش برای کمک به بیماران استفاده می‌کنند تا بتوانند حملات عصبی آن‌ها را کنترل کنند. با اجرای این تکنیک همچنین می‌توانید اضطراب خود را کاهش دهید.

• از ذهنت بیرون بیا و زندگی کن اثر استیون هیز روان‌شناس بالینی آمریکایی است. او در این کتاب به شما نشان می‌دهد چطور بر افکار و احساسات درونی‌تان پیروز شوید، کنترل آن‌ها را به دست بگیرید و در زندگی به آرامش برسید. موضوع این کتاب درواقع چگونه زیستن در زمان حال در کنار خاطرات، ترس‌ها و غم‌ها است.

• رهایی از زندان ذهن اثر متیو مک‌کی و کاترین سوتگر است. با کمک این کتاب می‌توانید چگونگی کارکرد ذهن را یاد بگیرید و بدین ترتیب متوجه شوید که کدام فکر برایتان مفید است و کدام دردسرساز و مضر و خود را از چرخه‌های بیهودهٔ نشخوار فکری رها کنید.

• کتاب افسانه‌ی عادی بودن اثر پزشک مشهور گبور مته است که این کتاب را با همکاری پسرش دنیل مته نوشت. او در این کتاب تشریح می‌کند که چرا کشورهای غربی با وجود پیشرفت در زمینهٔ پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی باز هم نتوانسته‌اند آمار بیماری‌ها را کنترل کنند و ما همچنان شاهد افزایش بیماری‌های مزمن و عمومی در کشورهای پیشرفته هستیم. او این سؤال را مطرح می‌کند که واقعاً چه چیزی «عادی» است و چرا با وجود پیشرفت علم پزشکی، بیماری‌ها جسمی و روحی هر روز وخیم‌تر و بیشتر می‌‌شوند.