جامعه‌شناسی رمان

به نوشته ي لوکاچ "بزگي بالزاک درست در همين است که، به رغم پيشداوري هاي سياسي و فلسفي خويس، با ديدگان صادق و راستگو همه ي تضادهاي در حال ظهور را مي نگرد و مي نگارد" بنا به ارزيابي لوکاچ، پس از سال 1848 منزلي در ميانه ي راه بين بالزاک و زولاست ... زولا مدعي بود که بالزاک و استندال به قسمتي رمانتيسم غلط گرفتارند و از آن دست بردار نيستند .... ممکن است از اين جهت، حق را به او بدهيم. اما، در مقابل لوکاچ اشاره ميکند به ناتوراليسم زمخت خود زولا که حاصلي جز نقص غرض ندارد و بر خلاف آنچه در بالزاک ديده شد، حاکي از دوگانگي و شکافي نه در ايدئولوژي، بلکه در هنر اوست.