ویز نیش گاز

کتابِ ویز، نیش، گاز از سایت گودریدز امتیاز 4.2 از 5 را دریافت کرده است.

کتابِ ویز، نیش، گاز از سایت آمازون امتیاز 4.6 از 5 را دریافت کرده است.

ظاهراً چهار میلیاد حشره هم‌اکنون همراه ما روی کره زمین زندگی می‌کنند، حشراتی که خیلی از ما فکر می‌کنیم بدون آن‌ها زندگی راحت‌تری خواهیم داشت. اما آنه آسوردروپ-تایگسون بوم‌شناس و استاد زیست‌شناسی حفاظتی دانشگاه علوم زیستی نروژ در کتابش با عنوان «ویز، نیش، گاز: حشرات به چه درد می‌خورند؟» که در سال 2019 منتشر شد، نشان می‌دهد که تعداد این حشرات 200 برابر انسان‌ها است و زندگی بدون وجود آن‌ها بر روی زمین غیرممکن خواهد بود. او در این کتاب از شگفتی دنیای حشرات می‌گوید و شرح می‌دهد که چرا ما بدون وجود این حشرات نمی‌توانستیم بر روی زمین زندگی کنیم یا دوام بیاوریم.

آسوردروپ-تایگسون در این کتاب شما را با آناتومی و دنیای شگفت‌انگیز حشرات آشنا می‌کند و خاطرنشان می‌کند که این موجودات چطور نقشی حیاتی در گرده‌افشانی و زنجیرهٔ غذایی ایفا می‌کنند. او در کنار تمام این‌ها به شما از خطراتی می‌گوید که انسان‌ها با کاهش تعداد حشرات با آن‌ روبه‌رو خواهند شد.

«اگر سر مرکز حسی حشرات باشد، بخش میان بدن، یعنی سینه، نیز مرکز حمل‌ونقل است. این بخش پر از ماهیچه‌هایی است که نیروی لازم برای حرکت‌ بال‌ها و پاها را تأمین می‌کنند. بد نیست بدانید که برخلاف تمام جانوران دیگری که می‌توانند پرواز کنند یا بال‌باز بروند، از جمله پرندگان، خفاش‌ها، سنجاب‌های پرنده و ماهی‌های پرنده، بال‌های حشرت دست‌ها یا پاهایی نیستند که تغییر کاربری داده و برای این منظور دگرگون شده باشند، بلکه اندام‌های حرکتی جداگانه‌ای هستند که به پاها افزوده شده‌اند. شکم که معمولاً بزرگ‌ترین بخش است، مسئولیت تولید‌مثل را به عهده دارد و بیشتر دستگاه گوارش حشره را نیز در خود جای داده است. فضولات از انتهای بدن دفع می‌شوند. البته، معمولاً. لاروهای کوچک واسپ‌گال‌زا که دوران لاروی را در گالی که گیاه دورشان می‌سازد سر می‌کنند، بی‌نهایت خوب بار آمده‌اند. آنها می‌دانند که کثیف کردن لانهٔ خودشان کار درستی نیست، و از آنجا که در آپارتمانی یک‌اتاقه بدون دست‌شویی گیر کرده‌اند، گزینهٔ دیگری پیش رو ندارند جز آنکه مدفوع را درون بدنشان نگه دارند. تنها پس از تکمیل مرحلهٔ لاروی است که لولهٔ گوارش و سورخ مخرج به هم می‌پیوندند.»

«دو نوع حشره داریم: آنهایی که طی یک رشته پوست‌اندازی به‌تدریج تغییر می‌کنند و آنهایی که در فرایند تکوین از کودکی به بزرگسالی دچار تغییر ناگهانی می‌شوند. این تغییر شکل‌ها اصطلاحاً دگردیسی نامیده می‌شوند. ظاهر حشرات نوع نخست، مثل سنجاقک‌ها، ملخ‌ها، سوسری‌ها و سن‌ها (راستهٔ نیم‌بالان)، ضمن رشد به‌تدریج تغییر می‌کند، و از این نظر کمی شبیه ما انسان‌ها هستند، جز اینکه ما مجبور نیستیم برای رشد کردن کل پوستمان را بیندازیم. مرحلهٔ کودکی این حشرات مرحلهٔ پورگی نامیده می‌شود. پوره رشد می‌کند، چند بار اسکلت خارجی‌اش را عوض می‌کند (که تعداد دفعاتش بستگی به گونهٔ حشره دارد، اما معمولاً بین سه تا هشت بار است)، و به‌تدریج به فرد بالغ‌تر شبیه‌تر می‌شود. سپس، سرانجام پوره برای آخرین‌بار پوست می‌اندازد و مجهز به بال‌هایی کارا و اندام‌های جنسی از پوست لاروی کارکرده‌اش بیرون می‌خزد. بفرمایید! حالا یک فرد بالغ شده است! حشراتِ دیگر دچار دگردیسی کامل می‌شوند، تغییری تقریباً جادویی در شکل ظاهری از کودک به بزرگسال. در دنیای انسانی ما، برای یافتن نمونه‌هایی از این نوع تغییر شکل باید به افسانه‌های پریان و داستان‌های خیالی رجوع کرد، از جمله تبدیل قورباغه‌ها به شاهزاده‌ها پس از بوسیده شدن یا تغییر شکل پروفسور منیروا مک‌گونگال به گربه. اما در مورد حشرات، علت تغییر بوسیدن یا خواندن ورد نیست.»

«حشرات ریه ندارند و برخلاف ما از طریق دهان نفس نمی‌کشند. در عوض، از طریق سوراخ‌هایی در پهلوهای بدنشان نفس می‌کشند. این سوراخ‌ها مانند نی‌های آشامیدنی از سطح بدن حشره تا اندرونش ادامه می‌یابند و در طول این مسیر منشعب می‌شوند. هوا این نی‌ها را پر می‌کند، و سپس اکسیژن از میان آنها می‌گذرد و به سلول‌های بدن می‌رسد. این به معنای آن است که حشرات برای انتقال اکسیژن به سوراخ‌سنبه‌های بدنشان نیازی به استفاده از خون ندارند. اما با این حال، هنوز برای انتقال مواد غذایی و هورمون‌ها به سلول‌ها و خالی‌کردن آنها از مواد زائد به نوعی خون نیاز دارند که همولنف نامیده می‌شود. از آنجا که خون حشره اکسیژن حمل نمی‌کند، نیازی هم به آن مادهٔ سرخ آهن‌دار ندارند که خون ما پستانداران را سرخ می‌کند. درنتیجه، خون حشره بی‌رنگ، زرد یا سبز است. به همین دلیل است که وقتی در یک عصر داغ و شرجی تابستان رانندگی می‌کنید، شیشهٔ جلوی ماشین شما در پایان شبیه صحنه‌ای از یک داستان جنایی خشن نمی‌شود بلکه در عوض از شتک‌هایی به رنگ زرد مایل به سبز پوشیده می‌شود. حشرات سرخ‌رنگ و سیاه‌رگ ندارند، بلکه در عوض خونشان در میان اندام‌های بدنشان، تا درون پاها، و در میان بال‌ها آزادانه جریان دارد. برای آنکه کمی گردش هم داشته باشد، نوعی قلب هم وجود دارد: یک لولهٔ دراز در امتداد پشت بدن با ماهیچه‌ها و منافذی در پهلو و در جلو.»

حشرات تقریباً نیمی از قلمرو حیوانات در زمین را اشغال کرده‌اند. آن‌ها همه جا زندگی می‌کنند ـ در اعماق غارها، در ارتفاعات هیمالیا، داخل کامپیوترها، در چشمه‌های آب گرم و حتی در گوش‌‌ها و سوراخ بینی موجودات بزرگ‌تر! ما در کره زمین حشراتی داریم که گوش‌هایشان روی زانوهایشان است و زبانشان را می‌توانید زیر پایشان پیدا کنید. بسیاری از ما فکر می‌کنیم زندگی بدون حشرات مزاحم بسیار بهتر و راحت‌تر می‌شد اما درواقع زندگی بدون آن‌ها غیرممکن خواهد بود. حالا این سؤال پیش می‌آید که ما واقعاً چقدر در مورد حشرات اطلاعات داریم؟‌ برای مثال می‌دانیم که بدون زنبور عسل، عسلی در کار نخواهد بود اما بسیاری نمی‌دانند که بدون وجود زنبورها، گل‌های شکلات و درخت کاکائو هم نداشتیم و واقعیت این است که آن‌وقت شکلات هم نداشتیم. واقعیت این است که چند گونه از حشرات  بودند که باعث توسعهٔ آنتی‌بیوتیک شده‌اند. حشرات، گیاهان و حیوانات مرده را به خاک تبدیل می‌کنند. آن‌ها بر روی گل‌ها گرده افشانی می‌کنند و محصولات مورد نیازمان را در اختیارمان قرار می‌دهند. آن‌ها غذای دیگر حیوانات مانند پرندگان و خفاش‌های را فراهم می‌کنند و ارگانیسم‌هایی که برای انسان مضر هستند را کنترل می‌کنند! بله، با مطالعهٔ کتابِ ویز، نیش، گاز متوجه می‌‌شوید که زندگی ما این‌گونه به این موجوداتِ کوچک وابسته است. کتابِ ویز، نیش، گاز یک دورهٔ آموزشی فشرده دربارهٔ ساختار حشرات است. با کمک این راهنمای سرگرم‌کننده و توانمند اطلاعات کافی دربارهٔ دنیای حشرات به‌دست خواهید آورد و متوجه خواهید شد که تنوع در بین حشرات بیش از آن چیزی است که تصور می‌کردید و هر چه بیشتر در مورد حشرات بیاموزید، آن‌ها برای‌تان جذاب‌تر می‌شوند.

یادداشت مترجم
دربارهٔ نویسنده و کتاب
پیش‌گفتار
مقدمه
۱. موجودات کوچک، طرح هوشمندانه
۲. سکس شش‌پا
۳. بخور یا خورده‌شو
۴. حشرات و گیاهان
۵. زنبورهای پرکار، ملخ‌های خوش‌طعم
۶. چرخهٔ زندگی و مرگ
۷. از ابریشم تا لاک
۸. منجیان، پیشگامان و برندگان نوبل
۹. ما و حشرات
پس‌گفتار
برای مطالعهٔ بیشتر
منابع 
نمایه

• کتاب پنجه‌مخملی‌ها اثر فیونا سان کوئیست و مل سان کوئیست متخصصان مشهور گربه‌سانان است. آن‌ها در این کتاب همه‌چیز را دربارهٔ گربه‌سانان یا به‌عبارتی پنجه مخملی‌ها نوشته‌اند و با ترکیب علم، مشاهدات رفتاری و تصاویر خیره‌کنندهٔ گربه‌سانان، شما را با دنیای این حیوانات شگفت‌انگیز آشنا می‌کنند.

• کتاب فلسفهٔ پرندگان اثر فیلیپ دوبوآ پرنده‌شناس و فیلسوف است. او که تمام عمرش را به تماشای پرندگان گذرانده، در این کتاب از بیست و دو درسی می‌گوید که از پرندگان آموخته است و معتقد است اگر در زندگی پرندگان تأمل کنید نکات ارزشمند و زیادی را خواهید آموخت.