ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت (پالتویی)

معرفی کتاب ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت 

کتاب ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت (Zen and the Art of Motorcycle Maintenance) نوشته‌ی رابرت ام. پرسیگ سفری فلسفی است که از دل پیچ ‌و خم‌ جاده‌های آمریکا، شما را به اعماق ذهنتان می‌برد و معنای زندگی را در اختیارتان قرار می‌دهد. این اثر خواندنی، ترکیبی بی‌نظیر از ماجراجویی و تأملات مکتب ذن محسوب می‌شود که نگاه شما را نسبت به دنیای پیرامون‌تان تغییر می‌دهد.

درباره‌ی کتاب ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت 

این کتاب در سال 1974 به چاپ رسید و در زمانی کوتاه به یکی از پرفروش‌ترین و محبوب‌ترین کتاب‌های فلسفی و ادبیات غیرداستانی تبدیل شد. این اتفاق، پدیده‌ا‌ی غیرقابل پیش بینی بود؛ چرا که بیش از صد ناشر کتاب «ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت» را رد کرده بودند. 

رابرت ام. پرسیگ (Robert M. Pirsig) در کتاب حاضر سفر هفده روزه‌ی خود را با موتورسیکلت هوندایش از مینه سوتا به کالیفرنیای شمالی روایت می‌کند و تجربیات خود را از این اتفاق جذاب در اختیارتان قرار می‌دهد. 

خلاصه‌ی داستان  

داستان کتاب پیرامون یک سفر جاده‌ای با موتورسیکلت می‌چرخد. راوی که بسیاری او را خود پرسیگ می‌دانند همراه با پسرش، کریس، راهی سفری از ایالت مینه‌سوتا به کالیفرنیا می‌شود. این سفر نه‌تنها یک ماجراجویی در دل طبیعت و جاده‌های آمریکاست، بلکه شرایطی برای کندوکاوهای فکری و فلسفی راوی فراهم می‌کند. او به ظاهر در طول مسیر، با مسائل روزمره‌ی تعمیر و نگهداری موتورسیکلت درگیر می‌شود، اما از دل این امور فنی، به تأملاتی عمیق درباره‌ی زندگی و مفهوم کیفیت می‌رسد. راوی در کنار این سفر عینی، سفری درونی به گذشته نیز دارد و با ارائه‌ی پرسش‌های فلسفی به مسئله‌ی کیفیت در تمام وجوه زندگی انسان می‌پردازد. 

پرسیگ دیدگاه‌های کاملاً متفاوت مسافران را به تصویر می‌کشد و در طول داستان متوجه می‌شوید که شخصیت اصلی به جای تجربیات عاشقانه بیشتر بر تحلیل عقلانی تمرکز دارد. با این اوصاف، نویسنده در کتاب، انسان‌ها را در دو گروه رمانتیک‌ها و کلاسیک‌ها قرار می‌دهد و به تفاوت نگرش این افراد اشاره می‌کند. راوی که نماینده‌ی کلاسیک‌ها به شمار می‌‌آید، بیشتر به دنبال منطق و عیب‌یابی است. در مقابل وی رمانتیک‌ها قرار می‌گیرند که تفسیر و منطق را مهم نمی‌دانند. البته در نهایت با استفاده از فلسفه‌ی شرق به ویژه مکتب ذن میان این دو گروه پیوندی برقرار می‌سازد. 

در کنار تمام این مسائل عمیق و مهم فلسفی، کتاب حاضر، در ظاهر داستانی زیبا درباره‌ی سفر یک پدر و پسر است و پیوند و رابطه‌ی میان این دو را روایت می‌کند.

ارتباط میان ذن و موتورسیکلت 

در نگاه نخست عنوان کتاب، عجیب به نظر می‌رسد. «ذن» که مکتبی شرقی است، چه ارتباطی می‌تواند با موتورسیکلت که یک وسیله‌ی نقلیه است داشته باشد؟ پرسیگ با انتخاب چنین عنوانی نشان می‌دهد فلسفه‌ی ذن که همان توجه کامل به اکنون و تمرکز بر روی کاری است که انجام می‌دهید، می‌تواند حتی هنگام پیچاندن پیچ‌های یک موتورسیکلت نیز نمود پیدا کند.    

پرسیگ به شما می‌آموزد که میان کار فنی و زندگی معنوی شکافی نیست و هر کاری، اگر با دقت و علاقه‌ی محض انجام شود، در باورهای مکتب ذن قرار می‌گیرد.

چرا کتاب ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت ماندگار شده است؟ 

یکی از دلایل ماندگاری کتاب حاضر، فراگیری معضلات آن است. همه‌ی ما در زندگی روزمره، با پرسش‌های بسیاری در خصوص زندگی، دنیای اطرافمان و تعادل میان منطق و احساس مواجه می‌شویم. پرسیگ این دغدغه‌ها را در چارچوب داستانی ساده و قابل درک بیان می‌کند و به تفکر وامی‌دارد. 

کتاب حاضر، روحی جست‌وجوگر و عصیانگر دارد و همین موضوع آن را برای جوانان جذاب می‌سازد. لازم به یادآوری است که این کتاب، پس از جنگ ویتنام و هم‌زمان با جنبش‌های اجتماعی و فرهنگی دهه‌ی هفتاد میلادی منتشر شد؛ زمانی که بسیاری از جوانان آمریکایی به دنبال یافتن معنایی نوین برای زندگی بودند. چیزی که در این کتاب در قالب سفر جاده‌ای تجلی پیدا می‌کند و به عنوان نمادی از میل به آزادی و کشف خویشتن شناخته می‌شود.

جوایز و افتخارات کتاب  

نامزد جایزه‎‌ی ملی آمریکا (National Book Award) در سال 1975 

یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های فلسفی آمریکا

نظر منتقدان درباره‌‌ی کتاب 

یک سفر فراموش نشدنی. تایم (Time) 

کتاب «ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت» میلیون‌ها نسخه فروخت و پرسیگ را به قهرمانی بی‌میل برای نسل‌های سرگردان روشنفکر تبدیل کرد. ذن یک کلاسیک ناگزیر بود - اثری ادبی که روح زمانه‌ی خود را تسخیر کرد و جذابیت خود را مدت‌ها پس از محو شدن جنبش هیپی حفظ کرد. واشنگتن پست (Washington Post) 

بسیار مهم و تأثیرگذار! پر از بینش در مورد پیچیده‌ترین معضلات زمانه‌ی ما. نیویورک تایمز (New York Times)

چرا باید این کتاب را خواند؟ 

اگر به دنبال کتابی هستید که شما را به تفکر وادارد، در عین حال داستانی جذاب از یک سفر جاده‌ای داشته باشد و نگاهتان را به زندگی تغییر دهد، «ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت» انتخابی بی‌نظیر برایتان محسوب می‌شود. کتاب پیش رو شما را به سفری دعوت می‌کند که تنها بر روی کاغذ نیست و در ذهن و قلب شما ادامه می‌یابد.

زبان و سبک نویسنده 

سبک نگارش پرسیگ، تلفیقی از روایت داستانی، گزارش سفر و جستارهای فلسفی است. این تلفیق باعث شده تا کتاب هم برای خوانندگانی که به ماجراجویی و سفر علاقه دارند جذاب باشد و هم برای کسانی که شیفته‌ی تفکر و فلسفه‌اند. پرسیگ با مهارت، از توصیف یک منظره‌ یا تعمیر یک قطعه‌ی موتور، به بحث‌هایی درباره‌ی فلسفه‌ی شرق می‌رسد، بی‌آنکه این گذر برای خواننده آزاردهنده باشد.

آشنایی بیشتر با رابرت ام. پرسیگ 

این نویسنده با نام کامل رابرت مینارد پرسیگ در ششم سپتامبر سال 1928 م. چشم به جهان گشود. او که امروزه به عنوان یک فیلسوف و نویسنده‌ی مطرح آمریکایی شناخته می‌شود، در ایام جوانی به دانشگاه مینه‌ سوتا رفت؛ اما به لحاظ آکادمیک چندان موفق نبود و دو سال بعد اخراج شد. رابرت پس از این اتفاق به ارتش ایالات متحده‌ی آمریکا پیوست و به کره اعزام شد.  

این نویسنده‌ی برجسته پس از بازگشت تحصیلات خود را در رشته‌ی شیمی ادامه داد و توانست در این زمینه موفق عمل کند. وی در سال 1950 به هند رفت و در دانشگاه هندوی بنارس به مطالعه‌ی فلسفه‌ی شرق مشغول شد. رابرت در سال 1958 مدرک کارشناسی ارشد خود را در روزنامه نگاری دریافت کرد و به عنوان استاد نویسندگی خلاق در دانشگاه ایالتی مونتانا مشغول به کار شد. او از سال 1961 تا 1964 به دلیل اسکیزوفرنی پارانوئید تحت درمان قرار گرفت. چیزی که او بعدها در رمان‌هایش گنجاند. رابرت ام. پرسیگ پس از فراز و نشیب‌های بسیار، سرانجام در 24 آوریل 2017 چشم از جهان فروبست.

مروری بر آنچه خواندیم 

کتاب پیش رو، اثری بی‌نظیر است که فراتر از یک سفر جاده‌ای، به تفکرات عمیق فلسفی می‌پردازد. رابرت ام. پرسیگ با استفاده از فلسفه‌ی ذن و نگرش‌های منطقی و رمانتیک، به خواننده این امکان را می‌دهد که ارتباط میان زندگی روزمره و معنای آن را درک کند. کتاب، به‌ویژه برای کسانی که به دنبال تأملات فلسفی و کشف دنیای درونی خود هستند، جذاب است. این اثر همچنان با نگاه جدیدی به زندگی و فلسفه، جاذبه خود را حفظ کرده و به عنوان یک کلاسیک در ادبیات فلسفی شناخته می‌شود.

در بخشی از کتاب 

سال‌ها پیش بود که برای نخستین بار، من و همسرم و دوستان‌مان مجذوب این جاده‌ها شدیم. ما یک بار از آن جاده‌ها گذشتیم. برای تنوع یا میانبر به بزرگراه اصلی، از آن مسیر رفتیم. چشم‌اندازی باشکوه بود و ما جاده را با آرامش و لذت ترک کردیم. بارها و بارها، این کار را تکرار کردیم؛ پیش از درک آنچه باید می‌فهمیدیم: اینکه این راه‌ها به حق با جاده‌های اصلی متفاوت‌اند. آهنگ زندگی و شخصیت ساکنان آن مسیر، کاملاً متفاوت است. آن‌ها جایی نمی‌روند. آنها آن‌قدر مشغله ندارند که خوش‌مشرب نباشند. آن‌ها به مکان و زمان اشیاء واقف‌اند. دیگران اما همه‌ی این‌ها را فراموش کرده‌اند؛ آنهایی که سال‌ها پیش به شهرها مهاجرت کرده‌اند و سلاله‌یشان را گم کرده‌اند. این کشف حقیقی ما بود.