فراز و فرود ملت ها

معرفی کتاب فراز و فرود ملت‌ها اثر مَنسِر اولسون

امتیاز در گودریدز: ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

فراز و فرود ملت‌ها از سایت گودریدز امتیاز 4 از 5 را دریافت کرده است.

امتیاز در آمازون:  ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

فراز و فرود ملت‌ها از سایت آمازون امتیاز 4.3 از 5 را دریافت کرده است.

معرفی کتاب فراز و فرود ملت‌ها:

فراز و فرود ملت‌ها اثر مَنسِر اولسون اقتصاددان آمریکایی در سال 1982 منتشر شد. سال‌های پس از جنگ جهانی دوم شاهد تغییرات سریعی در مواضع نسبی کشورها و مناطق مختلف بوده است. منسر اولسون اقتصاددان برجستهٔ سیاسی، نظریهٔ جدید و قانع‌کنندهٔ خود برای توضیح این تغییرات در ثروت را در این کتاب ارائه کرده است و سپس در این کتاب نظریهٔ خود را با ارائهٔ شواهد بسیاری از دوره‌های تاریخ و بسیاری از نقاط جهان به آزمایش می‌گذارد.

واکنش‌های جهانی به کتاب فراز و فرود ملت‌ها:

«کتابی متقاعدکننده که می‌تواند طرز فکر ما در مورد مشکلات اقتصادی مدرن را کاملاً تغییر دهد.» - پیتر پاسل، نقد کتاب نیویورک تایمز

«واضح است که این یک نظریهٔ معمولی نیست. به همان اندازه نیز واضح است که از ذهن یک اقتصاددان معمولی بیرون نیامده است.» - جیمز لاردنر، واشنگتن پست

«شومپیتر و کینز از دیدگاه‌های اولسون در مورد بیماری‌های مختلط اقتصاد مدرن حتماً استقبال می‌کردند.» - پُل ساموئلسون، مؤسسهٔ فناوری ماساچوست

«کتاب فراز و فرود ملت‌ها بسیار قابل توجه است. ایده‌های اساسی کتاب بسیار ساده هستند اما بینشی در مورد طیف گسترده‌ای از مسائل اجتماعی و تاریخی ارائه می‌دهند... ایده‌های این کتاب برای سال‌های آینده موضوع بحث بین رشته‌ای خواهند شد.» - رابرت کوهان، مجلهٔ ادبیات اقتصادی

«نظریهٔ اولسون روشنگر است و شکی نیست که نظریه‌های کتاب فراز و فرود ملت‌ها در دهه‌های آينده تأثیر زیادی بر نظریه‌های مختلف و سیاست خواهد گذاشت.» - پییِر لمیو

«توصیف‌های واضح، داده‌های گسترده و تفسیرهای اولسون از مشکلات اجتماعی و اقتصادی متقاعدکننده و شیوا هستند. دانشمندان علوم سیاسی به‌خاطر این کتاب جاه‌طلبانه و مطرح‌شدن این نظریهٔ اقتصاد سیاسی همیشه مدیون اولسون خواهند بود. او با شیوهٔ گاه عجیب و گاه ظریف خود توانسته است یک‌بار دیگر به مسائل بزرگ بپردازد و آن‌ها را به زبانی ساده برای اقتصاددانان و عموم مردم توضیح دهد.» - ویلیام سی میچل، آمریکن پالیتیکال ساینس 

چرا باید کتاب فراز و فرود ملت‌ها را بخوانیم؟

اولسون در این کتاب توضیح می‌دهد که چرا جوامع باثبات و مرفه دچار مشکل اقتصادی می‌شوند. فراز و فرود ملت‌ها کوتاه اما جامع است و همه چیز را از رکود بزرگ تا سیستم هزینه در هند توضیح می‌دهد. این کتاب هم مناسب اقتصاددانان است و هم کسانی که دوست دارند بیشتر در رابطه با اقتصاد بدانند.

جملات درخشانی از کتاب فراز و فرود ملت‌ها:

«افول یا فروپاشی پر رمز و راز امپراتوری‌ها و تمدن‌های بزرگ، و به همین ترتیب صعود قابل تحسین مردمان پیش‌تر حاشیه‌نشین یا ناشناخته به اوج ثروت، قدرت یا دستاوردهای فرهنگی بسیاری را متحیر می‌کند. فروپاشی امپراتوری روم در غرب و شکست آن از قبائلی پراکنده، که در غیر آن صورت به حساب نمی‌آمدند و تاریخی از خود باقی نمی‌گذاشتند، فقط یکی از بسیار نمونه‌های حیرت‌آور است. امپراتوری‌های باشکوه چین به کرات رو به افول رفتند، تا جائی که طعمهٔ مردمان کم‌شمارتر یا نامتمدن‌تری چون مغول‌ها یا شورش روستائیانی تنگدست در استان‌های دورافتاده شدند. خاورمیانه مثال‌های متعددی از این امپراتوری‌های مضمحل‌شده در اختیار ما می‌گذارد و تمدن‌های سرخ‌پوستی آمریکای میانه نیز به همین ترتیب بود؛ حتی پیش از آنکه آزتک‌ها به دست گروهی اندک از اسپانیایی‌ها مضمحل شوند زنجیره‌ای از امپراتوری‌ها یا فرهنگ‌های پیاپی وجود داشت که هر یک ظاهراً جای خود را به قبیله‌ای پیشتر ناشناس می‌داد و هرم‌های عظیم یا شهرهایش را به طبیعت وحشی وا می‌گذاشت. در آند، یا اَنگکور وات، یا هنوز در نقاطی دیگر، روند امور چندان متفاوت نبود. همین الگو در میان دولت _ شهرهای یونانی زمان هرودوت آشکار بود، به صورتی که او نوشت «اکثر شهرهای پیش از این بزرگ بی‌اهمیت شده‌اند و آنها که امروز قدرتمندند پیشتر ضعیف بودند. لذا دربارهٔ هر دو سخن خواهم گفت، زیرا متقاعد شده‌ام شادمانی انسان هرگز برای مدتی طولانی در یک زادبوم جا خوش نمی‌کند.» مثال‌های بسیاری از قبائل بی‌اهمیت و جوامع پیرامونی وجود دارد که به عظمت رسیدند.»

«تاریخ اقتصادی قرن اخیر و به‌ویژه سال‌های پس از جنگ جهانی دوم نمونه‌های خاص خود را از فراز و فرود ارائه می‌کند. این نمونه‌ها با آنکه به اندازهٔ داستان بعضی تمدن‌های باستانی اغراق‌آمیز نیستند، کمتر از آنها رمز و راز ندارند و احتمالاً فراز و فرودهای‌شان سریع‌تر است. در پایان جنگ جهانی دوم اقتصاد دو کشور آلمان و ژاپن ویران شده بود و تحلیلگران گرایش‌های فکری و ملیت‌های مختلف از خود می‌پرسیدند آیا جوامع مزبور پس از آن شکست خفت‌بار خواهند توانست حداقل ملزومات ضروری برای ادامهٔ بقای‌شان را فراهم آورند؟ آن‌ گونه که همه می‌دانند اقتصاد این دو کشور «معجزه‌هائی» را تجربه کرد و آنان اینک از جمله شکوفاترین جوامع جهان تلقی می‌شوند. آنها در خلال از نو ساختن کارخانه‌های‌شان و بازیابی سطح درآمد پیش از جنگ نه فقط رشیدی چشمگیر کردند، که با سرعتی حتی بیشتر از پیش سطوح قبلی درآمد را پشت سر گذاشتند. مشکلی که ما به صورت ناهنجار ولی معنادار نامش را رکود تورمی، یا تورم ترکیب‌یافته با سطوح نامعمول بیکاری گذاشتیم، در مجموع برای آلمان و ژاپن کمتر از اغلب اقتصادهای پیشرفته جدی بود.»

«در قرن نوزدهم نیز نمونه‌های چشمگیری از رشد اقتصادی و پیشرفت ملی وجود دارد که هرگز به نحو قانع‌کننده تبیین نشده‌اند. آمریکا در کمی بیش از یک سده، در فاصلهٔ میان پذیرش قانون اساسی تا آغاز جنگ جهانی اول، به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان با بالاترین در آمد سرانه بدل شد. در نیمهٔ نخست قرن نوزدهم نواحی آلمانی‌زبانی که بعدها کشور آلمان متحد را شکل دادند نسبتاً فقیر بودند، اما بعد از پیدایش زولورِین یا همان اتحادیهٔ گمرکی مناطق آلمانی‌زبان و آلمان دوران رایش، چنان به سرعت رشد کردند که در سال 1914 داشتند از بریتانیا پیشی می‌گرفتند. ژاپن در میانهٔ قرن نوزدهم به شدت فقیر و کشتی‌های جنگی قدرت‌های غربی تقریباً بی‌هیچ زحمتی می‌توانستند آنها را تحقیر کنند، اما در کمتر از نیم قرن پس از دوران اصلاحات میجی در سال‌های 68ـ1867، به تنها کشور صنعتی‌شدهٔ غیرغربی و یکی از مهم‌ترین قدرت‌های جهانی تبدیل شد. یکی از پرسش‌های دیگر من این است که چرا در رشد اقتصادی قرن نوزدهم این سه کشور چنان برجسته ظاهر شدند؟ طی قرون شانزدهم و هفدهم در بخش‌هائی از اروپای غربی انقلابی تجاری و افزایش قابل ملاحظه در رشد اقتصادی کل (اگر نگوییم سرانه) وجود داشت، که در نیمهٔ دوم قرن هجدهم به آغاز انقلاب صنعتی در بریتانیا انجامید.»

تحلیلی بر کتاب فراز و فرود ملت‌ها‌:

چرا «گروه‌های ذینفع» در یک جامعه شکل می‌گیرد؟ آیا انباشت این گروه‌ها می‌تواند به «فراز و فرود ملت‌ها» بینجامد؟ با کدام دستگاه نظری می‌توان آثار و تبعات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آنها را تشریح کرد؟ اولسون شهرت جهانی‌اش را مدیون پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای بود که به پرسش‌های کلی اقتصاد می‌داد. او در آثارش می‌کوشد دستگاهی تحلیلی از اتقضائات رفتار عقلانی برای اقدامات گروهی ارائه دهد و در کتاب فراز و فرود ملت‌ها با رویکردی جدی‌تر و فراگیرتر به رشتهٔ علمی خود، به بررسی و کاربرد پیامدهای منطق کنش جمعی در حوزهٔ اقتصاد پرداخته است. او در این کتاب توضیح می‌دهد که چگونه نحوهٔ شکل‌گیری گروه‌های منافع خاص با استناد به دستگاه تحلیلی تبیین‌شده در منطق کنش جمعی از کارائی اقتصاد می‌کاهد و به منافع جامعهٔ بزرگ‌تر آسیب می‌زند. مَنسِر اولسون در این کتاب با نگاهی میان‌رشته‌ای و تاریخی، چارچوب نظری خود را برای پاسخ‌دهی به این سؤالات و بسیاری سؤالات دیگر ارائه داده و نشان می‌دهد که گروه‌های منافع خاص با سیطره بر نهادها و حامل‌های قدرت به ویژه دولت، باعث کاهش کارآیی و درآمد کل جوامع می‌شوند. ایده‌های اولسون می‌تواند بینش‌های جدیدی دربارۀ شیوۀ عمل و اقتضائات مقابله با این گروه‌ها در جامعه و اقتصاد ایران در اختیار ما بگذارد.

فهرست مطالب کتاب فراز و فرود ملت‌ها

فصل اول: پرسش‌ها و معیارهای ضروری یک پاسخ قانع‌کننده
فصل دوم: منطق نظریه
فصل سوم: دلالت‌های نظریه
فصل چهارم: از جنگ‌جهانی دوم تاکنون
فصل پنجم: یکپارچگی حوزه قضائی و تجارت خارجی
فصل ششم: نابرابری، تبعیض و توسعه
فصل هفتم: رکود تورمی، بیکاری و چرخه‌های کسب‌وکار: رویکردی تکاملی به اقتصاد کلان

اگر از خواندن کتاب فراز و فرود ملت‌ها لذت بردید، از مطالعۀ کتاب‌های زیر نیز لذت خواهید برد:

• کتاب راه باریک آزادی اثر دارون عجم اغلو، اقتصاددان آمریکایی ترک تبار و جیمز آلن رابینسون، اقتصاددان و دانشمند بریتانیایی است.  این دو نویسندۀ کتاب‌های پرفروش، این بار در کتاب جدید خود به این سؤال حیاتی پاسخ می‌دهند که چرا برخی کشورها به آزادی دست یافته‌اند اما در برخی کشورها آزادی تنها منجر به اقتدارگرایی یا هرج و مرج شده است و توضیح می‌دهند که چگونه می‌توان با وجود تهدیدهای دنیای جدید به رشد و آزادی رسید.

• کتاب چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟ اثر دارون عجم اغلو و جیمز ای رابینسون، دو اقتصاددان برجسته است. این دو اقتصاددان در این کتاب از طریق طیف وسیعی از مطالعات موردی تاریخی، بینش‌هایی دربارۀ اقتصاد نهادگرایی، اقتصاد توسعه و تاریخ اقتصادی به خواننده می‌دهند تا بفهمیم چرا ملت‌ها به گونه‌ای متفاوت توسعه می‌یابند و چرا برخی از آن‌ها در انباشت قدرت و رفاه از برخی دیگر شکست می‌خورند.

دربارۀ مَنسِر اولسون‌: اقتصاددانِ برجستهٔ آمریکایی