در راه فتح

معرفی کتاب در راه فتح اثر والدمار هکل

امتیاز در گودریدز: ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

در راه فتح از سایت گودریدز امتیاز 3.8 از 5 را دریافت کرده است.

امتیاز در آمازون: ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

در راه فتح از سایت آمازون امتیاز 4.7 از 5 را دریافت کرده است.

معرفی کتاب در راه فتح:

در راه فتح (ایستادگی در برابر اسکندر کبیر) اثری از والدمار هکل مورخ کانادایی است که در سال 2020 منتشر شد. این مورخ که بیشتر آثارش در زمینهٔ فعالیت‌ها و زندگی اسکندر است، در این کتاب نگاهی به وقایع 336-323 قبل از میلاد از نقطه‌نظر شکست‌خوردگان انداخته است تا بینشی تازه از فتوحات اسکندر کبیر را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد. در این کتاب نویسنده همچون یک خبرنگار جنگی، گام‌به‌گام با مدافعان عقب‌نشینی می‌کند و ضمن گزارش‌کردن صحنه‌ها، روایات جبههٔ مهاجم را به نقد می‌کشد و در برخی از موارد یاوه‌گویی‌های آن‌ها را آشکار می‌کند. افزون بر این، با قلمی روایت‌گونه، پیشینهٔ تاریخی هر رخدادی را شرح می‌دهد و مانند یک کارشناس ماهر سیاسی-نظامی به تحلیل آن می‌پردازد.

واکنش‌های جهانی به کتاب در راه فتح:

«کتاب روان و خواندنی که اطلاعات جامع و کاملی درباره اسکندر کبیر پیش روی خوانندگانش می‌گذارد و از زوایای مغفول‌مانده فتوحات او پرده برمی‌دارد. این کتاب حتی برای کسانی هم که چندان به این موضوعات علاقه‌مند نیستند، جالب است.» - کریستوفر توپلین

«این کتاب بدون شک اثری بسیار محرک است که تأملات قابل‌توجهی را در مورد بسیاری از جنبه‌های تاریخ مدیترانهٔ شرقی قرن چهارم قبل از میلاد، ارائه کرده است.» - مجلهٔ کاستاس ولاسوپولوس، یونان و روم

چرا باید کتاب در راه فتح را بخوانیم؟

ساختار اصلی این کتاب کاملاً آکادمیک است. چنین کتاب عظیمی مستلزم تحلیل دقیق منابع باستانی است و مدارکی که در سراسر کتاب در قالب قطعات مختلف ارائه شده،‌ گواهی بر تحقیقات و تحلیل‌های دقیقِ نویسنده است. این کتاب یک پرترهٔ منحصربه‌فرد از یک عصر ناشناخته‌ است و درک شما را از حکومت و اهداف اسکندر تغییر می‌دهد.

جملات درخشانی از کتاب در راه فتح:

«عبور اسکندر از هلسپونت (دار دانل) در ماه مه‌ی سال 334 پیش از میلاد، کسی را در آسیای صغیر شگفت‌زده نکرد. دولتمردان هخامنشی، دست‌کم از شش سال پیش، انتظار داشتند مقدونیان، به منظور دست‌یافتن به نواحی ساحلی، یا هدف‌های بزرگ‌تر، دست به چنین یورشی بزنند. فیلیپ دوم، پادشاه مقدونیه، در محاصره‌ی طولانی پرینتوس ناکام مانده بود و پس از آن نیز، وقتی از راه سلومبریا به بیزانتیوم (استانبول امروزی) تاخت، دولت‌شهرهای گوناگون یونانی، به‌ویژه آتن، به مدافعان شهر کمک تسلیحاتی رساندند. افزون بر این، اردشیر سوم، پادشاه پارسی، که پس از دوره‌ی حکومت بی‌خاصیت پدرش، اردشیر دوم، برای احیای ثروت و شوکت امپراتوری پارس کوشش بسیار کرده بود، به مدافعان شهر کمک کرد. هنوز استیلای فیلیپ بر بخش اروپایی یونان مسجل‌نشده، کسانی که حواسشان به روابط شرق-غرب بود، نشانه‌های نبرد نزدیک با پارسیان را آشکارا می‌دیدند. برخی محافل خاص جنوب ترموپیل پیشاپیش به استقبال از این تهاجم برخاسته بودند.»

«تحکیم قدرت در مقدونیه در زمان مناسبی رخ داد. در اوایل سال 1338 اردشیر سوم (اوخوس) به دست وزیرش باگواس کشته شد. قاتل یکی از پسران پادشاه به نام هوورشا را با عنوان سلطنتی اردشیر چهارم بر اورنگ پادشاهی نشاند و خودش پشت پرده قدرت را در دست گرفت. دوره‌ی حکومت این پادشاه جوان چنان کوتاه و بی‌خاصیت بود که از میان مورخان امروزی کم‌تر کسی به‌ عنوان رسمی او توجه نشان داده است. منابع یونانی و کاتبان رومی که به این عنوان اشاره کرده‌اند به رویدادهای مهیج درباری علاقه داشته‌اند خاصه اگر پای اهل حرم و خواجگان منفور نیز در میان بوده باشد. به احتمال زیاد باگواس از نظر جسمانی واقعاً خواجه بوده اما توانایی‌ها و اقتدارش بسی بیش از میزانی بوده که پیشینیان برای پاسبانان حرم قائل بوده‌اند. او فرمانده سواران شاهی بود. حرفش هم در ارتش و هم در دربار برش داشت. یعنی هم در مواقع لزوم بر ارتش شاهنشاه فرمان می‌راند و هم در دربار ارتباطات او را تنظیم می‌کرد. دست او از آستین پزشکی از پزشکان دربار درآمد و اردشیر سوم را مسموم کرد ولی هوورشا آن‌چنان‌که میل باگواس بود از او فرمان نمی‌برد و لذا باگواس او و حتی فرزندانش را نیز از میان برداشت. این آشفتگی نزدیک به دو سال ادامه یافت تا این‌که باگواس از میان معدود نوادگان باقی‌مانده‌ی هخامنشی یکی از پسران داریوش دوم (برادرزاده‌ی اردشیر دوم، پدر اردشیر سوم) را با نام داریوش سوم بر تخت نشاند.» 

«در اِفِسوس و شهرک ارسوس در لسبوس، «نیروهای آزادی‌بخش» با برپاکردن محراب‌های قربانی، در انتظار یک تجاوز تمام‌عیار (این زمان تحت رهبری فیلیپ) و آغاز عملیات رژیم به سر می‌بردند. اهل اِفِسوس هدفشان را به‌روشنی بیان می‌داشتند: «انقلاب دموکراتیک، با اخراج اقلیت حاکم هوادار امپراتوری پارس.» با ورود لشکر پیشرو به فرماندهی پارمنیون و آتالوس به آسیای صغیر، مردم اِفِسوس خیلی زود به هدفشان رسیدند. مقدونیه دموکرات‌ها را با قول پشتیبانی دلگرم‌ کرده بود تا دست به اقداماتی عملی بزنند، و در مقابل، آنان با نصب تندیس شاه مقدونیه در معبد آرتمیس، از او انتظار پشتیبانی داشتند. معلوم نبود نصب تندیس آیا به دلیل ارتقای موقعیت سیاسی و گسترش قلمرو فیلیپ بود یا این‌که او انگیزه داشت ارتباط نزدیک‌تری با جهان «ایزدان» برقرار کند. هیئتی از حواریون او در آمفی‌پولیس از قبل فعالیت داشت ضمین این‌که در پودنا هم هیئت حواریون آمونتاس سوم، پادشاه پیشین مقدونیه، برقرار بود. گفته می‌شود فیلیپ روز جشن ازدواج دخترش، در تئاتری در اژه (ورگینا) مراسمی برپا کرده بود که در آن تندیس دوازده تن از خدایان المپ نشسته بر تخت به نمایش در آمده بود و خدای سیزدهمی هم در میان ایشان نشسته بود که خود فیلیپ بود.»

اسکندر کبیر که بود؟

در کتاب در راه فتح چه می‌خوانیم؟

دربارهٔ اسکندر کتاب‌های زیادی نوشته‌ شده، فیلم و پویانمایی و بازی هم بی‌شمار ساخته شده، اما کمابیش در تمامی آن‌ها قلم و دوربین در دست کسی است که در استخدام لشکر مهاجم است. کتاب در راه فتح شرح ایستادگی در برابر اسکندر کبیر است و روایتی از وقایع 336- 323 ق.م از چشم مردمان مغلوب و شکست‌خورده که چه در شرق و یا چه در یونان تا پای جان در برابر او ایستادند. گستره و شکل مقاومت جمعیت‌هایی که اسکندر با آن‌ها روبه‌رو می‌شد، براساس روابط قبلی آن‌ها با مهاجمان مقدونی یا حاکمان هخامنشی متفاوت بود. موقعیت سیاسی داخلی بسیاری از دولت‌ها ـ به ویژه شهرهای یونانی آسیای صغیر ـ نیز یک عاملِ تأثیرگذار دیگر بود. در امپراتوری پهناور ایران که از دریای اژه تا سند امتداد داشت، برخی از کشورها داوطلبانه تسلیم شدند و برخی دیگر مقاومت شدیدی کردند و اسکندر نتوانست تمام مناطق را از طریق اقدامات نظامی تحت سلطهٔ خود درآورد. درواقع همان‌طور که نویسنده استدلال می‌کند، استفادهٔ بیش از حد از زور در چنین مناطقی از جانب اسکندر اغلب بی‌اثر بود و نتیجه‌ای عکس داشت. کتاب در راه فتح پاسخ‌های متنوعی به اقدامات اسکندر مقدونی داده است و تأکید بیشتری بر شکست‌خوردگان و ارتش مقدونی او دارد. در این فرآیند نویسنده بسیاری از دیدگاه‌های دیرینه در مورد انگیزه‌های اسکندر، از جمله این ایده که هدف او حرکت به سوی مرزهای شرقی جهان بود، رد کرده است. همچنین ارزیابی جدیدی از موفقیت‌ها و شکست‌های داریوش سوم به عنوان یک فرمانده ارائه داده است.

فهرست مطالب کتابِ در راه فتح

۱. جهاد برای یونانی مآبی
۲. راه دراز آسیای صغیر
3. نخستین درگیری در آسیای صغیر
4. از اژه تا کاپادوکیا
5. پاتک پارسی
6. شاهنشاه و سپاهش
7. نبرد کیلیکیا
8. شامات و مصر
9. آخرین پایگاه داریوش و فروپاشی مقاومت پارسی
10. سرانجام داریوش سوم
11. نبرد در آسیای میانه
12. پارسی‌مآبی و دشمنان خانگی
13. از هندوکش تا سند
14. از پنجاب تا پاتالا (حیدرآباد)
15. بازگشت به غرب

اگر از خواندن کتاب در راه فتح لذت بردید، از مطالعۀ کتاب‌های زیر نیز لذت خواهید برد:

• کتاب برآمد اشکانیان تلافی یونانی‌مآبی با تاریخ ایران و آسیای میانه اثر مارک یان اولبریخت استاد تاریخ و باستان‌شناسی دوران اشکانی در دانشگاه ژشوفِ لهستان است. این کتاب پژوهشی از تاریخ دورهٔ نوپایی امپراتوری اشکانی است و در آن روایت متون مکتوب و کتیبه‌نگاری به زبان‌های مختلف نیز یافت می‌شود. 

• کتاب چنگیزخان و ساختن دنیای مدرن اثر جک وِدرفورد و روایتی داستانی-تاریخی در مورد حکایت پدیدارشدن چنگیزخان در استپ‌های مغولستان، جنگ‌ها و پیروزی‌ها و امپراتوری او به زبانی ساده و خواندنی است. نویسنده علاوه بر به‌وجود آوردن ملت وهویت مغول، سعی کرده است در این کتاب ارتباط گستردهٔ مغولان در تجارت بین شرق و غرب، بنیانگذار رنسانس و جهان مدرن را نیز توضیح بدهد.

دربارۀ والدمار هکل: مورخ کانادایی