آپارتمان پنج سویم

آپارتمان پنج سِویم از سایت گودریدز امتیاز 4.3 از 5 را دریافت کرده است.

آپارتمان پنج سِویم (دروغ‌های جن و پری تنیده در تعبیر خواب) اثر مینه سوئوت نویسنده و روزنامه‌نگار ترکیه‌ای است که در سال 2003 منتشر شد. سوئوت در این کتاب واقعیت را با افسانه درآمیخته و دنیایی فانتزی خلق کرده است. این کتاب آینه‌ای است در برابر باورها، تابوها، ترس‌ها و آسیب‌های روانشناختی که در جوامع مختلف با آن‌ها روبه‌رو هستیم. کتاب آپارتمان پنج سویم به زبان‌های آلمانی، روسی، عربی و ... ترجمه شده است. این اولین کتاب این نویسنده است که به فارسی ترجمه می‌شود، اما پیش از این چند داستان‌کوتاه از مینه سوئوت در نشریات ادبی مختلف منتشر شده است.

هر کدام از شخصیت‌های این کتاب و ساکنین آپارتمان انگار راوی اول‌شخصِ زندگی خود می‌شوند و از پسِ هر کدام از این بخش‌ها، تکه‌ای از دفتر خاطرات دکتر صمیمی را می‌خوانید. شاید کمابیش اوج خرده‌روایت‌ها با هم منطبق باشد، شاید بشود احساس کرد انفجاری در راه است، شاید از پشت پیچِ بعدی داستان خطری کمین کرده باشد. اگر به ادبیات ترکیه علاقه دارید، خواندن این کتاب جذاب را از دست ندهید.

«هیچ‌کس نمی‌دانست چرا اسم آپارتمان پنج سویم است. پنج شاید به‌خاطر تعداد واحدهایش بود، اما سویم از کجا آمده، کیست و چرا پنج تا؟ اگر از بقال سرکوچه بپرسید، می‌گوید‌ «در اصل اسمش پنجمین سویم بوده. اشتباه نوشتن.» اما اگر سوال کنید پنجمین سویم یعنی چه، لبش را جمع می‌کند و می‌گوید: «اینش رو دیگه نمی‌دونم.» در آپارتمان پنج سویم، کسانی زندگی می‌کردند که هیچ‌وقت به ذهنشان خطور نکرده بود اسم آپارتمان را عوض کنند. دیدن باز و بسته شدن درِ آپارتمان پنج سویم چندان آسان نبود، چون تقریباً کسی وارد و خارج نمی‌شد، به جز شاگرد بقال. ساکنان آپارتمان تک‌وتنها در واحد خودشان زندگی می‌کردند. با بیرون از خانه که هیچ، حتی با همدیگر هم رابطه نداشتند و اصلاً بیرون نمی‌رفتند. مایحتاجشان را سفارش می‌دادند. شاگر بقال که می‌آمد، بدون انعام و بدون سلام، بسته را از لای در می‌قاپیدند و غیبشان می‌زد. شاگر بقال مثل سگ از پنج ساکن آپارتمان می‌ترسید و براساس گفته‌های او، در زیرزمین خانه هم جنّی سکونت داشت که به چشم کسی نمی‌آمد. جنّی سرخ‌رو، قدکوتاه و گردوقلمبه که شب‌ها وارد آپارتمان می‌شود و افسار پنج دیوانهٔ ساکن آپارتمان در دست اوست. شاگرد بقال به هرکس می‌رسد، خصوصاً‌ به تازه‌واردان محله، می‌گفت «والا این آپارتمان جن و پری داره.» و با قوهٔ تخیلش داستان‌های باورنکردنی تعریف می‌کرد، اما حرف‌هایش را جز خودش کسی باور نمی‌کرد.»

«اگر می‌رفت با گلعذار حرف می‌زد، می‌گفت که «دوستت دارم. چون توی اسمت گل داری. چون کک‌مکی هستی. انگار برای من آفریده شدی». تا جایی که ازش برمی‌آمد می‌گفت... گلعذار لبخند می‌زد. مثل جوان‌های هجده‌ساله با هم می‌رفتند کافه. صمیمی برایش گل می‌خرید. توی پارکِ بچه‌ها، سوار تابش می‌کرد و تابش می‌داد. کاری می‌کرد که یادش برود چهل سالش است و در خانه مانده. با بادکنک خوشحالش می‌کرد و با فیلم‌های کمدی می‌خنداندش. آن‌ها هم مثل دیگران با هم خوش می‌گذراندند. روی نیمکت پارک می‌نشستند و خیال‌بافی می‌کردند دربارهٔ خانهٔ مشترکشان. اول صمیمی می‌رفت و با خانوادهٔ دختر آشنا می‌شد.‌ آن‌ها اول کمی شک می‌کردند که چرا دکتر سی‌سالهٔ متخصص روان‌پزشکی آمده سراغ دختر چهل‌سالهٔ در خانه‌مانده، اما سکوت و شخصیت محترمش را که می‌دیدند فوراً رضایت می‌دادند و دیدن زوج کک‌مکی و محجوب کنار هم برایشان عادی می‌شد. به آن‌ها می‌گفت که مادرش در آمریکا زندگی می‌کند و خودش با عمه مزهّرش. می‌گفت اگر اجازه دهند، عمه‌اش هر چه زودتر می‌آید خواستگاری گلعذار... و اگر صلاح بدانند، آن‌ها بعد از ازدواج در خانهٔ پنج‌اتاقه عمه‌اش در نیشان‌تاشی زندگی می‌کنند...»

«در معجونش هرچه فکرش را بکنید پیدا می‌شد. از پس‌مانده‌های سیرابی و شیردان و تکه‌های جگر تا کاپوسکای ته‌گرفته و خرده‌های باقلوا، یعنی هزارویک مزهٔ گوناگون در دیگ غول‌پیکر حوریه خانم خوب مخلوط می‌شد و به‌شکل خوراک سحرآمیز گربه‌ها در می‌آمد. گربه‌های کوچهٔ پرتلاش هر روز صبح هم‌زمان با حوریه خانم بیدار می‌شدند. بعد از کش‌وقوس‌دادن خودشان، از سوراخ‌سنبه‌هایی که شب‌ها در برابر باد و باران و سرمای استخوان‌سوز پناهگاهشان بودند، بیرون می‌آمدند. هر روز حدود شصت گربه آرام و بی‌صدا جلوی ساختمان شمارهٔ هفده کوچهٔ پرتلاش جمع می‌‌شدند. نه میومیو می‌کردند نه فیش‌وفوش. حوریه خانم، با زبانی که هیچ‌کس نمی‌فهمید، سکوت را به گربه‌ها یاد داده بود. گربه‌های تخس و شر و شیطان، که در طول روز به سروکلهٔ هم می‌پریدند و سر یک کلمه‌ماهی توی سطل چشم همدیگر را درمی‌آوردند، در برابر او می‌شدند فرشته. حوریه خانم غذایی را که با ژست استاد ماهر در دیگ غول‌آسا درست کرده بود مساوی در کاسه‌های مسین تقسیم می‌کرد و با سینی غول‌آسایی می‌برد جلوی در. گربه‌ها پیش از اشاره او به کاسه‌ها هجوم نمی‌بردند و هرگز بی‌چشم‌وروییِ خاص گربه‌ها را به نمایش نمی‌گذاشتند.»

آپارتمان پنج سویم داستان پنج نفر است که پشت پرده‌های پنج پنجره در پنج اتاق آپارتمانی پنج‌طبقه زندگی می‌کنند: استانبول، محلهٔ جهانگیر، کوچهٔ پرتلاش، شمارهٔ 17، آپارتمان پنج سویم. نقطهٔ مشترک حکایت ساکنان این ساختمان زخم‌های التیام‌ناپذیر ناشی از «طردشدگی و جداماندگی» است. البته نفر ششمی هم هست: دکتر صمیمی، همان کسی‌که این پنج نفر را در آپارتمان جمع کرده است. او روان‌پزشکی است که از کودکی بی‌مهری دیده و مادرش رهایش کرده و یک روز رؤیایی تسخیرشده می‌بیند که جن‌ و پری دست از سرش برنمی‌دارند. ابتدا همه چیز برایش سرگرم‌کننده است اما کمی بعد کنترل همه چیز از دستش خارج می‌شود. در این رمان این پنج نفر و البته خودِ دکتر صمیمی از پشت این پنجره‌ها داستان‌ زندگی خود را می‌‌گویند، از داستان خواب و خیال‌ها و کارهایی می‌گویند که معلوم نیست واقعاً انجام داده‌اند، فکر می‌کنند انجام داده‌اند یا آرزویشان این است که کاش آن‌ها را انجام دهند.

در سال 2018 ارچون اوجال نمایشی براساس این رمان به روی صحنه برد و سال 2019 نیز گروهی دیگر از اهالی تئاتر اجرای متفاوتی از رمان را به نمایش گذاشتند.

• کتاب پله‌پله تنهایی اثر سِرای شاهینر نویسندهٔ ترکی است. نویسنده در این کتاب داستان زنی را می‌گوید که برای امرارمعاش راه‌پله‌های خانه‌ها را تمیز می‌کند، هر چه تلاش می‌کند بچه‌دار نمی‌شود و تنها آرزویش داشتن یک بچه است و حالا در آستانهٔ فروپاشی زندگی مشترکش سعی دارد هر کاری بکند تا همسرش به خانه بازگردد. نویسنده در این رمان عمدتاً به موضوع تنهایی پرداخته است.

• کتاب شفاگر جنون اثری از الیف شافاک نویسندهٔ شهیر ترکی است. این کتاب داستانی طنز، ماجراجویانه و غم‌انگیز از زندگی سع جوان است که از کشورهای مختلف به آمریکا مهاجرت کرده‌اند و سعی می‌کنند در سرزمینی که فکر می‌کردند هیچ محدودیتی در آن معنا ندارد به خواسته‌های خود برسند.