فلسفه سیاسی هابز

«فلسفه‌ی سیاسی هابز» (The Political Philosophy of Hobbes) اثری از لئو اشتراوس (Leo Strauss)، فیلسوف و نظریه‌پرداز برجسته‌ی آلمانی-آمریکایی است که به تحلیل عمیق اندیشه‌های سیاسی توماس هابز، فیلسوف انگلیسی قرن هفدهم، می‌پردازد. این کتاب با ترجمه‌ی یاشار جیرانی توسط نشر ققنوس در سال ۱۴۰۳ منتشر شده است.

درباره‌ی کتاب 

اشتراوس در این اثر، با نگاهی موشکافانه، به بررسی مبانی و تحول فلسفه‌ی سیاسی هابز می‌پردازد. او استدلال می‌کند که فلسفه‌ی سیاسی هابز، برخلاف تصور رایج، نه‌تنها بر پایه‌ی ریاضیات و علوم طبیعی است، بلکه نوعی نگرش اخلاقی استوار دارد که اشتراوس آن را «عمیق‌ترین لایه‌ی ذهن مدرن» می‌نامد. این تفسیر، هابز را به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران فلسفه‌ی سیاسی مدرن معرفی می‌کند که تأثیر بسزایی بر اندیشه‌های سیاسی پس از خود داشته است.

ساختار کتاب 

 کتاب در چند فصل تنظیم شده است که هر یک به جنبه‌های مختلف فلسفه‌ی سیاسی هابز می‌پردازد: 
 

• مقدمه: بررسی زندگی و زمانه‌ی هابز و تأثیر آن بر اندیشه‌های وی. 
  
• مبانی فلسفه‌ی سیاسی هابز: تحلیل نگرش اخلاقی و روان‌شناختی هابز و تأثیر آن بر نظریات سیاسی‌اش. 
  
• تحول اندیشه‌ی هابز: بررسی سیر تطور فکری هابز از آثار اولیه تا نگارش «لویاتان». 
  
• نقد و بررسی: ارزیابی انتقادی دیدگاه‌های هابز و مقایسه‌ی آن با سایر فلاسفه‌ی سیاسی.

اهمیت کتاب 

 این اثر، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تفاسیر فلسفه‌ی سیاسی هابز، مورد تحسین اندیشمندان بزرگی قرار گرفته است: 

•  آیزایا برلین، این کتاب را بهترین اثر اشتراوس می‌داند. 
  
•  هانا آرنت، علی‌رغم اختلاف‌نظرها، این کتاب را به‌عنوان منبعی اساسی به دانشجویان خود معرفی می‌کرد. 
  
•  مایکل اوکشات، همواره این اثر را به‌عنوان مرجعی ارزشمند در مطالعه‌ی فلسفه‌ی سیاسی هابز ستوده است.

کتاب «فلسفه‌ی سیاسی هابز» مناسب چه کسانی است؟ 

• دانشجویان و پژوهشگران فلسفه و علوم سیاسی: این کتاب با تحلیل دقیق اندیشه‌های هابز، منبعی ارزشمند برای مطالعات دانشگاهی است. 
  
•  علاقه‌مندان به تاریخ اندیشه‌ی سیاسی: با ارائه‌ی نگاهی نو به فلسفه‌ی سیاسی هابز، این اثر می‌تواند برای کسانی که به تحول مفاهیم سیاسی در تاریخ علاقه‌مندند، جذاب باشد. 
  
•  مطالعه‌ی تطبیقی فلسفه‌ی قدیم و مدرن: این کتاب با مقایسه‌ی دیدگاه‌های هابز با فلاسفه‌ی قدیم، به درک بهتر تفاوت‌ها و شباهت‌های این دو دوره کمک می‌کند.

درباره‌ی نویسنده 

لئو اشتراوس (۱۸۹۹-۱۹۷۳) فیلسوف و مورخ فلسفه‌ی سیاسی بود که با تفسیرهای نوآورانه‌اش از متون کلاسیک، تأثیر عمیقی بر مطالعات فلسفه‌ی سیاسی گذاشت. او در آثار خود، به‌ویژه با بهره‌گیری از نوشته‌های فلاسفه‌ی مسلمان و یهودی قرون وسطی مانند ابن‌میمون و فارابی، به تفسیر متون افلاطون و ارسطو پرداخت. اشتراوس از منتقدان فلسفه‌ی مدرن بود و معتقد بود که دیدگاه‌های فلاسفه‌ی قدیم و ادیان وحیانی، استحکام بیشتری نسبت به نظرات پایه‌گذاران مدرنیته مانند ماکیاولی، هابز، لاک و روسو دارند.

کتاب‌های مشابه با «فلسفه‌ی سیاسی هابز» 

اگر از این اثر لذت برده‌اید و به مطالعه‌ی فلسفه‌ی سیاسی مدرن، نظریات سیاسی هابز و تفاسیر مشابه علاقه‌مند هستید، آثار زیر می‌توانند برای شما مفید باشند: 

لویاتان (Leviathan) از از توماس هابز (Thomas Hobbes) 

چرا بخوانید؟ این کتاب اصلی‌ترین اثر فلسفه‌ی سیاسی هابز محسوب می‌شود که در آن به نظریه‌ی حکومت مطلقه، قرارداد اجتماعی و ماهیت قدرت سیاسی می‌پردازد. اگر می‌خواهید تحلیل اشتراوس از هابز را بهتر درک کنید، خواندن این کتاب ضروری است. 

 ماکیاولی و اندیشه‌ی مدرن (Thoughts on Machiavelli) از لئو اشتراوس (Leo Strauss) 

 چرا بخوانید؟ اشتراوس در این کتاب ماکیاولی را به‌عنوان بنیان‌گذار مدرنیته و رئالیسم سیاسی تحلیل می‌کند. اگر به دیدگاه‌های اشتراوس درباره‌ی هابز علاقه دارید، این کتاب نیز در همان راستا قرار می‌گیرد و تحولی مشابه در اندیشه‌ی سیاسی مدرن را بررسی می‌کند. 
 

 جمهوری (The Republic) از افلاطون (plato) 

چرا بخوانید؟ افلاطون در این کتاب درباره‌ی ماهیت حکومت عادلانه، نقش فیلسوف در سیاست و ایده‌ی مدینه‌ی فاضله بحث می‌کند. اشتراوس همواره بر این باور بود که اندیشه‌های مدرن مانند هابز، در تضاد با فلسفه‌ی سیاسی کلاسیک هستند، بنابراین خواندن این اثر در کنار کتاب اشتراوس می‌تواند چشم‌اندازی عمیق‌تر از تحول اندیشه‌ی سیاسی ارائه دهد. 

این کتاب‌ها به شما کمک خواهند کرد تا فلسفه‌ی سیاسی هابز را از زوایای مختلف بررسی کرده و درک عمیق‌تری از تأثیر او بر مدرنیته و نظریات سیاسی معاصر داشته باشید.

سخن پایانی 

 
«فلسفه‌ی سیاسی هابز» با تحلیل موشکافانه‌ی لئو اشتراوس، فرصتی برای درک عمیق‌تر اندیشه‌های توماس هابز و تأثیر آن بر فلسفه‌ی سیاسی مدرن فراهم می‌کند. این کتاب با ارائه‌ی تفسیری نوین، می‌تواند دریچه‌ای تازه به مطالعات فلسفه‌ی سیاسی بگشاید.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم: 

فلسفه‌ی سیاسی هابز، نخستین کوششِ خصوصاً مدرن برای ارائه‌ی پاسخی منسجم و جامع به پرسش زندگی درست انسان است، پرسشی که در عین حال پرسشی در باب نظم درست {بر حق} جامعه است. شاید ریشه‌ی  تک تک عناصر آموزه‌ی هابز را بتوان در یکی از اسلاف او یافت؛ و ممکن است یکی از آن اسلاف از لحاظی کمتر از هابز در قید سنت بوده باشد. 

اما آن عناصر که پیش از زمانه‌ی او به طور جداگانه پدیدار شدند وحدت خصوصاً مدرن خود را فقط در هابز یافتند و هیچ‌کدام از پیشینیان هابز به دنبال آن گسست قاطع از کل سنت نبودند که پاسخ مدرت به پرسش زندگی درست انسان مستلزم آن است.