چراغ ششم

چراغ ششم از سایت گودریدز امتیاز ۳.۵ از ۵ را دریافت کرده است.

چراغ ششم اثر پابلو دِ سانتیس نویسندهٔ آرژانتینی است که اولین‌بار در سال ۲۰۰۷ منتشر شد؛ رمانی خیره‌کننده، سرشار از تخیل، رمزوراز، دسیسه و کشف‌وشهود، با شخصیت اصلی منحصربه‌فردی است که با عزمی راسخ در پی یافتن معنا و برآوردن رؤیایی است که کل زندگی‌اش را هدایت می‌کند. این رمان داستانِ زندگی شخصیتی خیالی ـ معمار ایتالیایی سیلویو بالستری ـ است که در طول صد فصل کوتاه خواننده را به نیویورکِ اوایل قرن بیستم می‌برد و رودرروی زیست نهانیِ آسمان‌خراش‌ها و سازه‌های غو‌ل‌آسا و بازیگران عرصه قدرت و سیاست می‌نشاند که با شورمندی باطنی و فرقه‌ای، زمینهٔ غریبگی و گمشدگی انسان را در خانه و کاشانهٔ خویش، که همانا عالم انسانی است، فراهم کرده‌اند. این رمان در سال ۲۰۰۷ در فهرست صد کتاب برتر منتقدان قرار گرفت.

این رمان فقط دربارهٔ معماری نیست، بلکه در مورد میل انسان برای ساختن چیزی ماندگار است و همچنین دربارهٔ معضلات اخلاقی که هنگام برخورد رویاها با واقعیت به وجود می‌آیند. پابلو د سانتیس روایتی غنی و جوی تاریخی ایجاد کرده است و با سؤالات فلسفی و حس رمزورازش، خواننده را درگیر نگه می‌دارد. اگر به داستان‌های تأمل برانگیز علاقه دارید، خواندن این رمان جذاب را از دست ندهید.

«اواخر دهه‌ٔ چهل، آتش‌سوزی در یک کلوب شبانهٔ انتهای جنوبی مانهاتان دو بلوک کامل را با خاک یکسان کرد و ساختمان‌های مجاور طوری آسیب دیدند که جز تخریب چاره‌ای نبود. یکی از ساختمان‌های ویران‌شده موزهٔ کلوس بود. گرچه موزه از سال ۱۹۳۹ بسته بود و داخش را لایهٔ ضخیم گرد‌وغبار و تارهای عنکبوت پوشانده بود، هنوز هم کلکسیون ماکت‌های آن باعث شهرت کلوس بود. چنان‌که آن روزها راهنمای تورها همواره تأکید داشتند، آن پنجاه و دو قطعهٔ مجزا و ساخته‌شده از مقوا، چوب و کاغذ مینیاتور آسمان خراش‌های نیویورک نبودند، بلکه ماکِت سازه‌هایی بودند که هرگز ساخته نشده بودند. ایدهٔ اصلی کلوس از این قرار بود که شهر فقط با فضای رؤیت‌پذیرش تعریف نمی‌شود، بلکه با پروژه‌ها و رؤیاهای ناکام نیز خود را بیان می‌کند. گرچه کلوس غیر از ماکت‌هایش اساساً سروکاری با معماری نداشت، با استادان بزرگ زمان خود مکاتبات منظم و پرشوری برقرار می‌کرد. آن‌ها معمارانی بودند که نقشه‌ها و طرح‌های‌شان را به او می‌سپردند و کلوس بعداً همان‌ها را به شکل سازه‌های کوچک مینیاتوری اجرا می‌کرد. معمارها استقبال می‌کردند از این‌که طرح‌های اجرانشده‌شان دست‌کم در ماکت‌ها صورت واقعیت به خود می‌گیرد.»

«او در پانسیون‌های ارزان و محقر می‌خوابید، گاهی خانهٔ فک‌وفامیل یا حتی توی اتاقک نگهبانی گورستان گزارش‌هایش، که همیشه به‌موقع و دقیق بودند، روی میز کارمندان دون‌پایه خاک می‌خوردند. کسی آن‌ها را نمی‌خواند و هیچ بازخوردی نداشتند. فقط یک‌بار با سماجت ورزیدنش بالاخره اولیای امور به پروندهٔ دیوار ترکیدهٔ گورستان ونیزی سان میکله پاسخ دادند. دیوار تعمیر شد، گورستان نجات یافت و سیلویو اخراج شد. گرچه سیلویو حالا در کارهای پیچیده‌تر یاور پدرش بود، بیش‌تر سرگرم پروژه‌های خودش بود. خانه‌ای را در پالرمو طراحی کرد و استخر هتلی را در ساحل لیگوریا. استخرِ مستطیلی از سنگ سفید ساخته شده بود و نیزهٔ نپتونِ مرمرِ ساخت پدرش با فوران آب از دهان هشت هیولای دریایی مرتعش می‌شد. مالک هتل از طراحی چندان راضی نبود، چون این چنین به نظر می‌آمد که نپتون می‌خواهد آدم‌های داخل استخر را با نیزه‌اش سوراخ‌سوراخ کند تا این‌که به آن‌ها لذت شنا ببخشد، بااین‌حال سیلویو بالستری رفته‌رفته در بنگاه‌های گردشگریِ ساحل اسم در کرد. هر جا پای اشیایی از سنگ مرمر در میان بود او در خانه‌ها و باغ‌ها، استخرها و آلاچیق‌ها سفارش کار می‌گرفت؛ اما نه بیش‌تر از این‌ها. کارهای پدرش رهایش نمی‌کرد. سیلویو رؤیای سازه‌های خارق‌العاده را در سر داشت، اما در عمل چیزی فراتر از مقبره‌ساز نبود.»

«بالستری بارها و بارها به توانایی ذهن کاوشگر پولاک در نامتعارف‌ترین موضوعات رشک می‌برد. پولاک، با سفارش متون عجیب‌وغریب، کتابدارهای واتیکان را مستأصل می‌‌کرد تا این‌که آخر سر اجازه می‌دادند برای خودش در زیرزمین‌ها و قبه‌ها بگردد. درحالی‌که دانشجویان دیگر روی زندگی‌نامه‌ها و رساله‌های مهم کار می‌کردند، او مجلدات دفترهای حساب پاپ و گزارش‌های ملی کارخانهٔ سن‌پدرو را بررسی می‌کرد، زبان‌های سرّی می‌آموخت تا بر پایه آن‌ها لژهای گوناگون ماسون‌ها را شناسایی کند. حتی به ردی از همهٔ پروژه‌های ساختمانی‌ای دست یافت که هرگز اجرا نشده بودند، مثل کلیسایی که توماس دو وارنس رؤیای آن را در سر داشت و به آن «کتدرال خالی» هم می‌گفتند. این تحقیق بیش از همه توجه بالستری را جلب کرد. او با خواندن کاغذ تایپ‌شده‌ای که پولاک به‌اش داده بود از آن مطلع شد. (تقریباً همهٔ آثار پولاگ پس از مرگش منتشر شدند. در طول حیات او، فقط چند صفحه از نوشته‌هایش را از انجمن دورر منتشر کرده بود، انجمن هنرمندان و منتقدان که پولاک خود نیز عضو آن بود.) پولاک نگاه خود را از بناهای تاریخی بزرگ به سوی نسخ رمزی معطوف کرد، متونی که رمزگشایی‌شان توان فرسا بود، به این می‌مانست که بخواهد در زوایای تاریک‌، شکاف‌های پنهان و گذرگاه‌های مخفی دنبال چیزی بگردد.»

فانوس ششم در ابتدا به زبان اسپانیایی و با نام La sexta lámpara منتشر شد. این رمان داستان سیلویو بالستری را دنبال می‌کند؛ یک معمار جوان ایتالیایی که در حوالی جنگ جهانی اول از رم به ایالات متحده مهاجرت می‌کند. بالستری چشم‌اندازی بلندپروازانه دارد و شیفتهٔ ساختن برجی مدرن، معادل برج بابل می‌شود ـ آسمان خراشی به یادماندنی که نمادی از نبوغ و اتحاد انسان است. در طول رمان، پیگیری بالستری برای این تلاش و ساختن این نماد بزرگ معماری، او را به روابط پیچیده و دوراهی‌های اخلاقی سوق می‌دهد. سفر او با موضوعاتی مانند جاه‌طلبی، محدودیت‌های دستاوردهای انسانی و تعادل پیچیده بین خلقت و غرور گره می‌خورد. این روایت که در پس زمینهٔ نوآوری‌های معماری اوایل قرن بیستم روایت می‌شود، به چالش‌های شخصی و حرفه‌ای بالستری می‌پردازد که در تلاش برای تحقق رویای بزرگ خود با آن مواجه می‌شود.

• کتاب معمای پاریس اثر دیگری از پابلو د سانتیس نویسندهٔ آرژانتینی است. کل دنیا مشتاقانه منتظر افتتاح نمایشگاه جهانی پاریس و برج ایفل هستند و از دوازده کارآگاه مشهور خواسته شده تا رازهای حرفه‌شان را در بخشی از برنامه ارائه دهند تا اینکه چند قتل رخ می‌دهد و کارآگاهان هنگام تلاش برای حل معما با انجمن‌های مخفی گوناگون و معماهای فلسفی روبه‌رو می‌شوند.

• کتاب دانشکده اثر دیگری از پابلو د سانتیس نویسندهٔ آرژانتینی است. این کتاب دربارهٔ یک دانش‌آموختهٔ جوان ادبیات است که برای سِمت اداری به عمارت قدیمی دانشگاه لابیرنت‌وار می‌رود که در آن انستیتوهای زیادی وجود دارند و هنوز نمی‌داند که به چه جنگ بی‌رحمانه‌ای کشیده شده است.