گوربه‌گور

ویلیام فاکنر در کتاب گور به گور داستان مرگ آدی بوندرن و آخرین سفرش به زادگاهش، جفرسون در می‌سی‌سی‌پی را روایت می‌کند.

کتاب گور به گور اثر ویلیام فاکنر شاهکار او است. حماسه‌ای فاخر که به گفتهٔ خوانندگان یکی از خارق‌العاده‌ترین رمان‌های جهان است. این اثر بسیار پیچیده به گفتهٔ نویسنده تنها در شش هفته نوشته شده است. صدای راوی در کتاب گور به گور موقعیت پیچیده‌ای دارد. ظاهراً به نظر می‌رسد که راوی این رمان از تکنیک مونولوگ جریان سیال ذهن استفاده کرده است. تکنیکی که در آن افکار و احساسات شخصیت‌ها بدون سانسور و به‌صورت در هم و برهم و سازمان‌نیافته ارائه می‌شود. 

اما این هرج‌ومرج تنها بخشی از داستان است. در زر این صداهای ناتورالیستی شخصیت‌ها، صدای روای و صدای دیگری نیز وجود دارد. روایت بین این صداها آن‌قدر جابه‌جا می‌شود که اغلب خواننده به‌راحتی تمرکزش را از دست می‌دهد.
مثلاً در بخشی از کتاب، شخصیت واردمان که به دلیل مرگ مادرش مضطرب شده است، در تلاش برای پردازش واکنش‌های خودش نسبت به مرگ مادرش این‌گونه خود را ابراز می‌کند:
هوا تاریکه. صدای چوب رو می‌شنوم، سکوت رو: من می‌شناسمشون. ولی هیچ صدای زنده‌ای نیست، صدای او هم نمیآد. انگار تاریکی تمامش رو از بین برده، تبدیلش کرده به یک‌مشت اجزای ناجور - صدای نفس، صدای پا، بوی گوشت خنک و موی آمونیاک آلود؛ توهمی از محل هماهنگی یک پوستر ابلق و استخوان‌های محکم که توش، جدا و مخفی و آشنا، یک هستی غیر از هستی من هست. می‌بینمش که داره محو میشه - پاهاش، چشمش که می چرخه، لکه‌های پررنگ پوستش که مثل شعله سرد می مونه - تو تاریکی داره حل و محو میشه؛ همه‌اش يكيه، ولی نه اینه نه اون؛ هم اینه هم اون، ولی هیچ کدوم نیست. می‌بینم که قوه شنوایی‌ام به‌طرف او می‌رود، او را لمس می‌کند. شکل سختش را تشخیص می‌دهد. پشت‌پا، کفل، شانه، سر؛ بو و صدا. من نمی‌ترسم.
«پخته‌اند و خورده‌اند. پخته‌اند و خورده‌اند.»

اولین جملات این پاراگراف، کوتاه و کودکانه است. سپس بعد از کلمات «انگار تاریکی ...» صدای دیگری وارد می‌شود. در نتیجه ضمیر «او» جمله قبل از آن بسیار نامفهوم است. آیا این او مربوط به جمله قبل است که به یکی از برادران واردمان اشاره دارد یا مربوط به خود اوست؟ به‌عبارت‌دیگر این جمله دو بار معنایی دارد. هم می‌توان گفت وردمان آن را بیان کرده و هم می‌توان گفت درباره خود اوست. به‌علاوه فاکنر گاهی از واژگانی استفاده می‌کند که یک کودک ده‌ساله با آنها آشنا نیست. 

برخی از منتقدان این تغییر صدای مکرر در کتاب گور به گور را خطا تلقی می‌کنند. آنها بیان می‌کنند که فاکنر هیچ توجهی به دایره واژگان نداشته است و مدام از واژگانی استفاده می‌کند که ممکن نیست در دایره واژگان کاراکترهایش باشد. اما آنها نیز نمی‌توانند فاکنر را به طور کامل متهم کنند زیرا اثر او در نهایت به یک اثر قوی و زیبا تبدیل شده است و مخاطب را وامی‌دارد بر روی این مونولوگ‌ها بیش از حد تمرکز کند تا معنای نهفته پشت هر یک و تغییر ضمیرها و راوی‌ها را یک‌به‌یک کشف کند. در این کتاب هیچ‌کس کامل و واضح توضیح نمی‌دهد که چه اتفاقی در جریان است بلکه حوادث به‌گونه‌ای خواب‌آلود و مرموز جریان پیدا می‌کنند و ما تصویری نرم از وقایع و افکار و واکنش شخصیت‌ها را در ذهنمان می‌سازیم.

رمان زمانی که آدی رو به مرگ است شروع می‌شود. وقتی که او پسرش کَش را تماشا می‌کند که دارد تابوتش را می‌سازد. صدای شوم کوبیدن میخ بر روی تابوت در گوشه کنار خانه طنین‌انداز شده است و پس‌زمینه ترسناکی برای او ساخته است. او می‌شوند که خانواده‌اش درباره مرگش پچ‌پچ می‌کنند. گرمای تابستان نیز طاقت‌فرسا شده است. اما شب پیش از مرگ آدی، طوفانی وحشتناک در میگید و پل‌ها و جاده‌هایی که به سمت جفرسون می‌روند را از بین می‌برد. خانواده که هویتشان هنوز برای ما مبهم است، سرسختانه با جسد آری سوار بر واگن راه می‌افتند تا به سفری مقدس بروند و بر آزمایش‌های الهی غلبه کنند. کتاب گور به گور به دست راویان متعددی بازگو می‌شود. بیشتر بخش‌ها را اعضای خانواده بوندرن روایت می‌کنند. گاهی چند نفر از همسایه‌ها و یا ناظرین نیز به توصیف وقایع می‌پردازند. همه راویان باورپذیر اما غیر قابل‌اعتمادند؛ لذا در بیان وقایع تفاوت‌های زیادی وجود دارد که خواننده را وادار می‌کند خود تصمیم بگیرد کدام حرف را باور کند و کدام را دروغ انگارد.

کتاب گور به کور را به اهالی تئاتر، کتاب‌خوان‌ها و کسانی که از سبک ابزرد لذت می‌برند توصیه می‌کنیم.

کتاب گور به گور توانسته از سایت گودریدز امتیاز 3.72 و از سایت آمازون امتیاز 4.4 از 5 دریافت کند.

خوانایی کتاب و روان بودن  
این کتاب زبان ساده و قابل فهمی دارد اما به‌خاطر سبک جریان سیال ذهن، پیوستگی روایت آن مدام دچار تزلزل می‌شود. در نتیجه مطالعه آن نیازمند تمرکز و توجه بیشتری است.

مدت زمانی که طول می‌کشد بخوانی  
یک خواننده خوش‌خوان با سرعت مطالعه 250 کلمه در دقیقه، چیزی حدود 4 ساعت و 27 دقیقه طول می‌کشد تا کتاب گور به گور را مطالعه کند.

اگر از خواندن این کتاب لذت بردید، به شما پیشنهاد می‌کنیم کتاب وجدان زنو را نیز بخوانید.