کندو کاوی در جامعهشناسی ادبیات
انتشارات آگه منتشر کرد: در سپهر انديشه و آگاهي بشري، ادبيات جايگاه برجسته‌اي دارد؛ ولي شايد اين برجستگي آن‌چنان که بايسته و شايست? ادبيات است، شناسايي نشده است. ماد? نخستين و اجتناب‌ناپذير ادبيات، زبان است و زبان نيز خود عنصر شالود? فرهنگ و تمدن هر جامعه به شمار مي‌آيد. به نظر مي‌رسد کمتر تمدن درخشان و ريشه‌داري را در جهان بتوان تصور کرد که دربردارند? ميراث ادبي کم‌توش و تواني باشد. ادبيات، بستر پويايي فرهنگ هر جامعه است و فرهنگ نيز ميراث انساني اقوام و جوامع مختلف و همچنين وجه تمايز انسان از ديگر جانوران است. پيوند تنگاتنگ ادبيات با فرهنگ و پذيرش جايگاه فرهنگ به عنوان گوهر زندگي اجتماعي، پيوند ساختاري ادبيات و جامعه را روشن مي‌کند. در جامعه‌شناسي ادبيات، ادبيات به صورت ساختاري انديشماني گسترده و چندگانه و در جايگاهي مشترک بين علم و هنر قرار مي‌گيرد؛ يعني از يک سو به آن به منزل? جلوه‌اي از زيبايي‌شناسي و شاخه‌اي از هنر نگاه مي‌شود و از سوي ديگر فاصله‌اي بين توصيف ادبي و بيان جامعه‌شناختي ديده نمي‌شود. شايد بتوان گفت «جامعه‌شناسي ادبيات» يکي از کوشش‌هاي نظام‌‌مند و علمي است که مي‌تواند به مطالع? ادبيات کمک کند. شناخت و بررسي تحولات هنري يک جامعه کمک مؤثري به شناخت و آگاهي از تحولات فرهنگي و زيربنايي جامعه مي‌کند. لوونتال که از پيشگامان نظري? انتقادي و همچنين از پيشکسوتان جامعه‌شناسي انتقادي ادبيات است، عقيده دارد: «ادبيات يگانه منبع مطمئن براي آگاهي و خودآگاهي بشر و براي رابط? فرد با جهان به مثابه تجربه است. هنرمند نه فقط براي دور? خويش، بلکه براي دور? ما نيز روند جامعه‌پذيري يا به عبارتي دقيق‌تر فضاي اجتماعي شخصي و خصوصي و فردي را به حوز? آگاهي مي‌کشاند و بدين‌گونه پيوسته آگاهي دروغين ما را اصلاح مي‌کند. ادبيات افزون بر لذت زيبايي‌شناختي و آگاهي‌بخشي مي‌تواند کارکردهايي ويژه براي برخي از گروه‌‌هاي اجتماعي يا در برخي از مقاطع تاريخي داشته باشد؛ مثلاً مي‌توان به کارکرد ادبيات کودکان اشاره کرد که مي‌تواند در تربيت و پرورش ذهني اين گروه و فرايند هويت‌يابي آنها مؤثر باشد. برخي از آثار ادبي چنان ژرف‌بينانه به شرايط اجتماعي نگريسته‌اند و آن را با ظرافت تشريح نموده‌اند که گهگاه منابع ناب جامعه‌شناختي آموزنده‌تر و آگاهاننده‌تر هستند. جامعه‌شناسي ادبيات تحليلي ميان‌رشته‌اي است که نه فقط فصل مشترک جامعه‌شناسي و ادبيات است، بلکه در بازنمايي حقيقت مي‌تواند و بايد از مباني تاريخي، فلسفي و علمي (اعم از جامعه‌شناسي، انسان‌شناسي و غيره) بهره گيرد. فروشگاه اينترنتي 30بوک
شاید بپسندید
از این نویسنده
