سیاه مشق (رقعی)(گالینگور)

هـ ا. سایه نام قلمیِ هوشنگ ابتهاج (متولد اسفند 1306؛ رشت) شاعر، متخلّص به «سایۀ رشتی» و (بعداً) «سایه» است. او تحصیلات ابتدایی را در رشت به اتمام رساند. در 1325 به تهران آمد. در جوانی به «حزب تودۀ ایران» گرایش یافت. بعد از کودتای 1332 نزد عمویش در شرکت ساختمانهای کشوری و بعد شرکت سیمان تهران مشغول به کار شد و سالها مدیر کلّ این شرکت بود. 

از خرداد 1351 ضمن حفظ شغل اصلی خود، به عنوان سرپرست موسیقی ایرانی به استخدام رادیو درآمد و تا 1357 برنامه‌های «گلهای تازه» و «گلچین هفته» رادیو ایران را تدارک دید. در 1353 همراه با محمدرضا لطفی گروه موسیقی «شیدا» را تشکیل داد. در 1354 با پرویز مشکاتیان و حسین علیزاده گروه «عارف» را بنیاد گذاشت و کار در شرکت سیمان را رها کرد. در اردیبهشت 1362 دستگیر شد و یک سال در حبس ماند. در 1366 به آلمان مهاجرت کرد و در شهر کلن اقامت گزید. ابتهاج در سال 1401درگذشت.

ابتهاج نخستین دفتر شعرش را در 1325 منتشر کرد که شامل غزّلیاتی نه چندان پخته به سبک کهن بود. بعدها در 1330، در مقدّمۀ کتاب بعدی‌اش که با احساساتی حاکی از گرایش‌های سیاسی مردم‌دوستان و حزبی نوشته شد از سروده‌هایش اظهار پشیمانی کرد و قول داد که دلش را به عشق مردم بسپارد و خاموشی ننگ‌آلود آن سالها را بشکند. در او دو گرایش شاعرانه و اجتماعی به موازات هم وجود داشت. 

او را اغلب صاحب‌نظران و منتقدان به عنوان غزل‌سرایی توانا شناخته‌اند. گرچه در دهۀ 1330 تحت تأثیر تحوّلات اجتماعی و مسائل روز سعی کرد از شعر به عنوان وسیله‌ای برای مبارزه با زورمداران استفاده کند و با آنکه شرایط آن دوره شهرتی برایش به ارمغان آورد اما از آنجا که او اساساً روحیّه‌ای احساساتی و رمانتیک داشت، همچنان در عرصۀ تغزّل درخشش خود را حفظ کرد.