از پاریز تا پاریس

---

کتاب از پاریز تا پاریس سفرنامه‌ای از استاد محمد ابراهیم باستانی پاریزی نویسنده، شاعر و تاریخ‌دان است که اولین بار در سال 1351 منتشر شد و تا سال 1381 به چاپ هشتم رسید. باستانی پاریزی در این کتاب از هشت سفر داخلی و خارجی خود صحبت کرده است.

---

محمد ابراهیم باستانی پاریزی اذعان دارد که بیشتر زندگی‌اش در سفر بوده است. او در پاریز، روستایی از توابع سیرجان در استان کرمان به دنیا آمد، این شهر آن‌چنان بر ذهن و ضمیر او تأثیر گذاشت که بعداً نام سفرنامه‌اش را پاریز تا پاریس گذاشت.

از پاریز تا پاریس شرحی از سفرهای متعدد استاد محمد ابراهیم باستانی پاریزی به عراق، شیراز، پاکستان، تبریز، رومانی، مشهد، اروپا و در واقع شرق و غرب کره زمین است. محمد ابراهیم باستانی پاریزی این سفرنامه را از کوهستان پاریز شروع کرده است و از همان سال‌ها دائم در سفر بود. او با جزئیات دلنشین و زبانی گرم، ساده و صمیمی سفرنامه‌اش را به پیش می‌برد و به شرح سفرهایش به سرزمین‌ها و کشورهای متفاوت می‌پردازد.

سفرنامۀ باستانی پاریزی پُر از اصطلاحات و دانستنی‌های جذاب است و شما را به مکان‌های مختلف ایران و کشورهای مختلف می‌کشاند. او که مورخ زبردستی بود در کتاب از پاریز تا پاریس به شرح سفرهای داخلی و خارجی و بازدید از مکان‌ها و بناهای مختلف مثل قبر ویکتور هوگو پرداخته است و در برخوردی که  با مردمان کشورهای مختلف داشته،‌ به عمق تاریخی و فرهنگی هر جامعه نفوذ کرده است. 

«در پاکستان نام‌های خیابان‌ها و محلات اغلب فارسی و صورت اصیل کلمات قدیم است. خیابان‌های بزرگ دو طرفه را شاهراه می‌نامند، همان که ما امروز اتوبان می‌گوییم! بنده برای نمونه و محض تفریح دوستان، چند جمله و عبارت فارسی را که در آنجاها به کار می‌برند و واقعا برای ما تازگی دارد در اینجا ذکر می‌کنم که ببینید زبان فارسی در زبان اردو چه موقعیّتی دارد و به قول معروف چه رُلی بازی می کند.»

«این مغازه‌هایی را که ما قنادی می گوییم (و معلوم نیست چگونه کلمه‌ی قند صیغه‌ی مبالغه و صفت شغلی قناد برایش پیدا شده و بعد محل آن را قنادی گفته‌اند؟) آری این دکانها را در آنجا شیرین‌کده نامند! از اسم روزنامه‌های معتبر می‌گذریم که به نام ستاره کراچی و آغاز و امروز و شیعه و امثال آن منتشر می‌شوند.»

«نخستین چیزی که در سر بعضی کوچه‌ها می‌بینید تابلوهای رانندگی است. در ایران اداره‌ی راهنمایی و رانندگی بر سر کوچه‌ای که نباید از آن اتومبیل بگذرد می نویسد: عبور ممنوع و این هر دو کلمه عربی است، اما در پاکستان گمان می‌کنید تابلو چه باشد؟ راه بند! فارسی سره‌ی ‌سره و مختصر و مفید، حداکثر سرعت را در آنجا حداکثر رفتار تابلو زده‌اند! و توقف ممنوع را پارکینگ بند اعلام کرده‌اند.»

«آنچه ما هنگام مسافرت اسباب و اثاثیه می‌خوانیم، در آنجا سامان گویند. سلام البته در هر دو کشور سلام است. اما وقتی کسی به ما لطف می‌کند و چیزی می‌دهد یا محبتی ابراز می‌دارد، ما اگر خودمانی باشیم می‌گوییم: ممنونم، متشکرم، اگر فرنگی مآب باشیم می‌گوییم مرسی اما در آنجا کوچک و بزرگ، همه در چنین موردی می‌گویند: مهربانی! واقعا بهتر از این تعبیری برای ابراز تشکر دارید؟ ما اصرار داریم که بگوییم پارک فلان و پارک بهمان پارک نیاوران را پلاک هم روی آن زده‌ایم. اما آنها بزرگترین پارک شهر خود را جناح باغ تابلو زده‌اند. آنچه ما شلوار گوییم در آنجا پاجامه خوانده می‌شود. این قطار سریع‌السیر را در آنجا تیز خرام می‌خوانند! جالبترین اصطلاح را در آنجا من برای مادر زن دیدم، آنها این موجودی را که ما مرادف با دیو و غول آورده‌ایم خوش دامن گفته‌اند. واقعا چقدر دلپذیر و زیباست.»

اگر به سفرنامه علاقه‌مند هستید، از پاریز تا پاریس یکی از آن سفرنامه‌های فراموش نشدنی است.  باستانی پاریزی با نثری شیرین سفرهای مختلفش را که گاه با چهارپا و گاه با هواپیما طی طریق شده برای خواننده روایت می‌کند و از لابه‌لای این کتاب، مخاطب با کلی اطلاعات و البته روانشناسی اجتماعی مردمان گوناگون آشنا می‌شود.

اولین کتاب باستانی پاریزی با نام «پیغمبر دزدان» در سال 1324 به چاپ رسید. وی تا زمان مرگش بیش از شصت عنوان کتاب تألیف یا ترجمه کرد. برخی از کتاب‌هایش مجموعه‌ای از مقاله‌های اوست که به صورت کتاب منتشر شده‌اند. معروف‌ترین اثر باستانی پاریزی هفت کتاب است که همگی نام هفت را در عنوان خود دارند و بعداً باستانی پاریزی یک کتاب هشتم نیز به این مجموعۀ هفت‌تایی با نام «هشت‌ الهفت» اضافه کرد.

از دیگر آثار باستانی پاریزی می‌توان به شاه منصور، شاهنامه آخرش خوش است، حماسۀ کویر، تن آدمی شریف است، فرمانفرمای عالم، از سیر تا پیاز، بازیگران کاخ سبز، نوح هزار طوفان، درخت جواهر، پوست پلنگ و هواخوری باغ اشاره کرد.

کتاب از پاریز تا پاریس از سایت گودریدز امتیاز 3.7 از 5 را به دست آورده است.

کتاب از پاریز تا پاریس اثر محمد ابراهیم باستانی پاریزی را نشر علم منتشر کرده است.

- نیم دانگ پیونگ یانگ، سفرنامۀ رضا امیرخانی به کرۀ شمالی است. او به همراه یک هیئت اعزامی به کرۀ شمالی سفر کرد تا این کشور عجیب و ناشناخته و پر از رمز و راز را به مخاطبان معرفی کند.

- استامبولی، سفرنامۀ منصور ضابطیان به ترکیه است. او در این کتاب با روایت تجربۀ شخصی خود از گردش در شهر استامبول و با عکس‌ها و مطالب مختلفش مخاطب را با استامبول و مکان‌هایی از آن آشنا می‌کند که کمتر کسی به آن‌ها پرداخته است.