قمارباز

---

قمارباز، در مقایسه با اکثر آثار فئودور داستایوفسکی رمانی کوتاه است. داستان قمارباز دربارۀ معلمی جوان است که به استخدام یک ژنرال سابق در می‌آید. این کتاب شاهدی بر اعتیاد خود داستایوفسکی به قمار است و از جهاتی فراتر از یک کتاب است چون داستایوفسکی این رمان را در سال 1866 به سختی و به سرعت فقط در 26 روز نوشت تا بتواند بدهی‌های قمارش را بپردازد.

---

رمان قمارباز اثر فئودور داستایوفسکی با ترجمۀ سروش حبیبی یکی دیگر از آثار جذاب نویسندۀ پرآوازۀ روسی است. داستایوفسکی در قمارباز به موضوعی پرداخت که خودش بسیار با آن آشنا بود. داستایوفسکی برای اولین بار در سال 1863 گرفتار قمار شد. از آن زمان تا سال 1871 یعنی زمانی که اشتیاقش به قمار فروکش کرد، او مرتباً در هامبورگ و مکان‌های دیگر قماربازی می‌کرد که اغلب ابتدا پول بسیار کمی می‌بُرد و در پایان بازی سخت می‌باخت و پول‌هایش را از دست می‌داد. او ابتدا اولین بار علاقه‌اش به قمار را در سال 1863 در نامه‌ای به خواهر همسر اولش اعتراف کرد. یک هفته بعد از ارسال نامه آن‌قدر در قمار غرق شد و باخت که مجبور شد از خانواده‌اش و برادرش طلب پول کند.

سپس آن‌قدر بی‌پول و بدهکار شد که قراردادی خطرناک با ناشری به نام استلوفسکی امضا کرد و توافق کرد که اگر تا تاریخ ۱ نوامبر سال 1866 رمانی تحویل ندهد، استلوفسکی می‌تواند به مدت 9 سال بدون پرداخت دستمزدی به داستایوفسکی تمام آثارش را منتشر کند. او بخش‌هایی از داستان را نوشت و سپس با کمک همسر آینده‌اش، آنا گریگورنای جوان آن را رونویسی کرد و توانست کتاب قمارباز را به موقع تمام کند و تحویل دهد. در قمارباز داستایوفسکی هنرمندانه زندگی معلم جوانی را نشان داده که به‌خاطر عشق در دام قمار می‌افتد. این شخصیت شاید یک اشارۀ نمادین به خود داستایوفسکی باشد که سعی دارد آسیب‌هایی که قمار به خودش وارد کرده است را در این کتاب نشان دهد. 

مسئلۀ برجستۀ دیگر در قمارباز احساسات این معلم جوان است. این معلم جوان که الکسی نام دارد، درواقع از جامعه و رفتار مردم ناامید می‌شود چون حس می‌کند پتانسیل بی‌حد و حصری دارد اما دیگران او را درک نمی‌کنند و آن‌طور که باید به او احترام نمی‌گذارند. بنابراین الکسی در واقع از جامعه و اطرافیانش سرخورده و ناامید است. اما داستایوفسکی یک پازل با بیش از یک راه‌حل را در قمارباز به تصویر کشیده است. الکسی می‌تواند قربانی جامعه نشود و به جایش یک انسان مسئولیت‌پذیر باشد. اما الکسی تسلیم وسوسۀ شرورانۀ قمار و پول بادآورده می‌شود. در واقع الکسی می‌خواهد با پول امید و فرصت بخرد اما متوجه نیست که صرفاً یک نوع امید کاذب و موقت به‌دست می‌آورد و معتاد می‌شود. 

کتاب قمارباز از دیدگاه راوی اول شخص نوشته شده است. الکسی ایوانوویچ، معلمی 25 ساله است که برای یک خانوادۀ روسی کار می‌کند. او به همراه ژنرال سالخورده زاگوریانسکی، دختر خوانده‌اش پولینا و دو کودک کوچک در هتلی مجلل در یک استراحتگاه آلمانی زندگی می‌کند. ژنرال به یک شخص فرانسوی بدهکار است و اموالش را در روسیه به رهن داده است و این‌گونه توانسته بخش کمی از بدهی‌اش را بپردازد. او سپس متوجه می‌شود که عمۀ ثروتمندش سخت بیمار است. با این پول او می‌تواند بدهی‌هایش را بپردازد و با مادمازل کامینگس ازدواج کند. الکسی نیز عاشق پولینا، خواهرزادۀ ژنرال شده است اما همه با الکسی مثل یک خدمتکار رفتار می‌کنند و همین رفتار به شدت به غرور او لطمه می‌زند.

پولینا از او می‌خواهد که به کازینوی شهر برود و برای او شرط‌بندی کند. الکسی ابتدا دودل است و بعد قبول می‌کند و در انتها در قمار برنده می‌شود. او تمام پول‌ها را به پولینا برمی‌گرداند اما پولینا به او نمی‌گوید که چه احتیاجی به این پول‌ها دارد. او تنها به رویش می‌خندد و بسیار بی‌تفاوت و سرد با او رفتار می‌کند. الکسی بعداً از وضعیت مالی ژنرال و پولینا از طریق یکی از آشناهای قدیمی‌اش به نام آقای استلی مطلع می‌شود. آقای استلی یک انگلیسی خجالتی است که ظاهراً او نیز به پولینا علاقه دارد، او اشراف‌زاده و برعکس الکسی بسیار هم ثروتمند است. الکسی به این نتیجه می‌رسد که فقط با پول می‌تواند احترام و در کنارش دل پائولینا را به دست آورد و به این نتیجه می‌رسد که پول همه چیز است و تنها راه پول در آوردن را در قمار می‌بیند. 

«من اول‌بار در پروس با این انگلیسی، که همه‌چیزش غیر از همه است، آشنا شده بودم. در قطار بودیم و من می‌رفتم که خود را به گروه‌مان برسانم و در یک کوپه روبه‌روی هم نشسته بودیم. بار دوم وقتی به فرانسه وارد می‌شدیم او را دیدم، یعنی دوبار ظرفِ دو هفته، و سرانجام در سوئیس و حالا بی‌آن‌که انتظارش را داشته باشیم در رولتن‌بورگ او را بازمی‌یافتم. من به عمرم مردی به حجب‌وحیای او ندیده بودم. به قدری کم‌رو بود که آدم خیال می‌کرد بی‌شعور است. او خود البته به این معنی آگاه بود، زیرا در حقیقت آدم بسیار زیرکی است، و از این گذشته بسیار مهربان و خُلق آرامی دارد. من در اولین برخوردمان در پروس او را به حرف کشیده بودم. می‌گفت تابستانِ همان سال به نوردکاپ سفر کرده است و خیلی دلش می‌خواهد به بازار مکاره‌ی نیژنی نوگارود برود. نمی‌دانم چه‌طور با ژنرال آشنا شده بود. گمان می‌کنم سخت عاشق پولیناست.»

اگر اهل خواندن رمان‌های کلاسیک هستید یا به ادبیات روس و آثار نویسندگان آن علاقه‌مند هستید حتماً رمان قمار باز را بخوانید.

داستایوفسکی به اعدام محکوم شد اما در آخرین لحظات و دقیقاً جلوی جوخۀ اعدام حکمش تخفیف یافت و به‌جایش چهار سال در اردوگاهی در سیبری زندانی شد و به دنبال آن شش سال را نیز به خدمت اجباری سربازی در تبعید گذراند. پس از آزادی به عنوان روزنامه‌نگار شروع به فعالیت کرد و چندین روزنامه با نوشته‌های خودش منتشر کرد. سپس به اروپای غربی سفر کرد و به قمار اعتیاد پیدا کرد و دچار مشکلات مالی شد. برای مدتی مجبور شد برای پول گدایی کند اما در نهایت به یکی از پرخواننده‌ترین و معروف‌ترین نویسندگان روسی تبدیل شد. 

داستایوفسکی در طول عمرش دوازده رمان و 16 داستان کوتاه و آثار متعدد دیگری نوشت. نوشته‌هایش در داخل و خارج از زادگاهش مشهور شد و همچنین بر بسیاری از نویسندگان از جمله الکساندر سولژنیتسین، آنتوان چخوف، فردریش نیچه، زیگموند فروید، ژان پل سارتر و همچنین مکتب اگزیستانسیالیسم تأثیر گذاشت. کتاب‌های داستایوفسکی به بیش از 170 زبان زندۀ دنیا ترجمه شده‌اند و بر اساس کتاب‌هایش فیلم‌های بسیاری ساخته شده است. در نهایت داستایوفسکی در سال 1881 دچار خونریزی ریوی شد و درگذشت. به گفتۀ یکی از خبرنگاران آن زمان، بیش از صدهزار نفر در مراسم ختم او حضور داشتند. 

کتاب قمارباز از سایت گودریدز امتیاز 3.9 از 5 و از سایت آمازون امتیاز 4.4 از 5 را به دست آورده است.

قمارباز یکی از رمان‌های کمی کوتاه‌تر داستایوفسکی دربارۀ ماهیت قمار و اعتیاد به آن است. داستایوفسکی در این رمان اخلاق، روان‌شناسی و مبارزه‌ای را که فرد معتاد ممکن است با آن مواجه شود مورد بحث قرار داده است. فضای کازینوهای مختلف برای قماربازان معنای خاصی دارد. در واقع داستایوفسکی در قمارباز نشان می‌دهد که چطور حتی شخصی که قمارباز نیست محو طلاهای روی میز و شکوه و عظمت کازینوها می‌شود. چنین تصاویری است که قماربازها را به خود جلب می‌کند و به دام می‌اندازد و به آن‌ها رویای یک زندگی راحت و پر زرق و برق را می‌فروشد.

اگر سرعت مطالعه‌تان 300 کلمه در دقیقه باشد حدوداً 5 ساعت و 22 دقیقه طول می‌کشد تا کتاب قمارباز را به طور کامل مطالعه نمایید.

- برادران کارامازوف رمانی دیگر از فئودور داستایوفسکی که در آن داستان خانوادۀ کارامازوف و رابطۀ مشکل‌دارشان با پدرشان را به تصویر کشیده است. 

- رمان یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ اثر الکساندر سولژنیتسین که داستان اردوگاه‌های کار اجباری در دهۀ 50 میلادی شوروی سابق است.

- کتاب قلعه مالویل اثر نویسندۀ فرانسوی روبر مرل است. این کتاب در سال 1972 منتشر شد و وقایع این رمان در اواخر قرن بیستم در روستاهای فرانسه رخ می‌دهد. قهرمان داستان امانوئل کنت، مدیر سابق یک مدرسه است که اکنون کشاورز شده و در قلعۀ مالویل زندگی می‌کند و به طور تصادفی هنگام جنگ هسته‌ای با دوستانش در انبار قلعه گرفتار می‌شود.

- شبهای روشن رمان کوتاه و معروف فئودور داستایوفسکی است. جریان این رمان طی 4 شب و در سن‌ پترزبورگ می‌گذرد و حاوی مضامین عمیق اگزیستانسیالیسم است. این رمان جزو اولین نوشته‌های داستایوفسکی است و در نتیجه مانند بیچارگان کمتر از دیگر آثار او شامل ویژگی‌های اصلی آثار داستایوفسکی است.