مردی در تبعید ابدی

کتاب مردی در تبعید ابدی از سایت گودریدز امتیاز 4.2 از 5 را دریافت کرده است.

مردی در تبعید ابدی اثر نویسندۀ سرشناس و توانا نادر ابراهیمی است. این کتاب اولین بار در سال 1375 منتشر شد. نادر ابراهیمی داستان این رمان را با کمک کتب، رساله‌ها و مقاله‌های متعدد بر اساس زندگی ملاصدرای شیرازی، بزرگ‌ترین فیلسوف ایران، نوشته است. او در این رمان هم زندگی ملاصدرا را شرح داده است و هم نگاهی به سیر تکوینی اندیشه‌های فلسفی و عرفانی او داشته است.

اگر به رمان‌های تاریخی علاقه‌مند هستید و دوست دارید با زندگی، افکار و عقاید ملاصدرا و برخی شخصیت‌های بزرگ تاریخ ایران آشنا شوید به شما پیشنهاد می‌کنیم کتاب مردی در تبعید ابدی را بخوانید.

«آقا! خسته‌ییم و بیمار. تَنِ دختر نورسیده‌ام در تب می‌سوزد. شکایت نمی‌کنم. و تا این لحظه، می‌دانید که گِله نیز نکرده‌ام. با شما بودن، چون شما صبور بودن را می‌طلبد؛ اما به خاطرتان می‌آورم که ماه‌هاست آواره‌ییم آقا! از هیچ‌سو به هیچ سکونتگاهی راهی نیست؛ که اگر باشد هم مسدودش کرده‌اند. مگر شما، آقا، چه گفته‌یید و چه کرده‌یید که دشمنان‌ِ‌تان به چنین عذابی مهمان‌تان کرده‌اند؟
- بانو! زمانی که با زمانه‌ی خویش نساختی، و با مسندنشینان و آمربَران ایشان کنار نیامدی، و آنچه را که جاهلان می‌گویند، جاهلانه باز نگفتی، لاجرم به تبعید ابدی روح گرفتار خواهی شد ـ حتّی اگر در کُنجِ منزلی در شهری ساکن باشی؛ و اگر بر نپذیرفتن پای فشردی، آواره‌ات خواهند کرد، یا به زندانت خواهند انداخت و به دارت خواهند کشید. شرمگینم بانو، که این جنگ را من آغاز کرده‌ام، و سهمی عظیم از عذابش به تو می‌رسد و به این طفلکان معصوم.»

«محمّد، قدری بی‌پروا بود، یا بی دغدغه؛ و این رسمِ آن روزگار نبود. ابراهیم دوست نداشت که سر پاسخ‌های گهگاهیِ پسر، بالا باشد. به همین دلیل، از گفت‌وگوی با او اکراه داشت، یا بیم -گرچه محمّد آموخته بود که در نهایتِ ادب سخن بگوید؛ و در ادبِ بی‌اضطراب، برای مخالفانِ کمتاب، زهری هست. محمّد، هنوز با چشمانِ بسته سخن می‌گفت. می‌دانست اگر دیده بگشاید، آفتاب، بی‌رحمانه از پنجره بر چشمانِ خسته‌ی او هجوم خواهد آورد؛ امّا چاره‌یی نبود؛ لای چشم‌ها را آهسته باز کرد و آهسته گفت: عاقبتْ این نور مرا کور خواهد کرد. پدر، در را تمام گشود - با چاشنی خشونت.»

«- محمّد! از همه‌ی این حرف‌ها که بگذریم، چیزی را قطعاً باید که به خاطر بسپری؛ هدِف دانش، دانش نیست، حضور است و اقدام، پیوستن به خلق و خدمت به مخلوق، نه بُریدن از جهانِ ملموس و محسوس و فرو رفتن در خویش. سودمندی‌های حضور را فرو نهادن جُرم است محمّد، و تو، از پیِ هر خواندنی، با چشمِ باز یا بسته، به رویاهای دور می‌روی؛ فقط به رویاهای دور، از تو برای خاک و خلقِ خدا جز لاشه‌یی نمی‌ماند. کاش می‌توانستی خودت را در آن حال ببینی؛ کاش می‌توانستی. باری به هنگامِ فرو رفتنت در وَهم، آینه‌یی قدّی در برابرت نهادم، به گمان اینکه لحظه‌یی خویشتن را در خواهی یافت و به خود باز خواهی گشت – در آن سفرهای وَهمی که می‌کنی- و تو، ندانسته، بر آن آینه پایْ زدی و آن را شکستی...»

نادر ابراهیمی در رمان مردی در تبعید ابدی به دو موضوع پرداخته است؛ اول زندگی شخصی ملاصدرا و سپس چگونگی ظهور تفکرات فلسفی خاصِ او. زمان در کتاب مردی در تبعید ابدی سیال است و نویسنده سعی کرده در این رمان به تمام ابعاد شخصیتی ملاصدرا بپردازد. این کتاب با تبعید ملاصدرا توسط شاه‌عباس شروع می‌شود و در ابتدا مکالمۀ ملاصدرا با همسرش را می‌خوانید که از خستگی و بیماری دختر تازه متولدشده‌اش شکایت دارد. کل این رمان از شانزده فصل جداگانه و بهم پیوسته تشکیل شده و سرفصل‌هایی با عنوان مشترک «راه» روایتی از زمان حال رمان است. در کنار ملاصدرا، نویسنده اطلاعاتی از زندگی سه فیلسوف دیگر معاصرِ ملاصدرا یعنی میرداماد، میرفندرسکی و شیخ بهاءالدین عاملی (قاضی‌القضات) نیز به خواننده می‌دهد.

• سپاسنامه
• راه
• غَرقِ شیرین
• چند ورق از تاریخِ غم
• راه
• دریا او را طلبیده بود
• دریا، مرا طلبیده است، پدر!
• راه
• آزمونِ شنا بر خُشکی بی‌مُخاطره
• عشق دریا، به جانبِ غرق
• راه
• همسفری برای سفر به اعماق
• بر اوجَ امواج، در آستانه‌ی غرق
• از راه به منزلگاه
• مُقدمات غرق
• غرقِ تمام
• مردی در تبعید ابدی

• ابن‌ مشغله داستان زندگی سخت و پرفراز نشیب نادر ابراهیمی به زبانِ خودش است. او این کتاب را حول محور اشتغالش نوشت و کتاب را از دوران کودکی‌اش شروع می‌کند و حتی از بیکاری‌های طولانی‌مدت خود نیز نوشته است.

• مقالۀ راز وجود ادوارد فیتزجرالد به قلم خورخه لوئیس بورخس، نویسندۀ بزرگ آرژانتینی، به دوستی خیام، نظام‌الملک و حسن صباح و رابطۀ رازآمیز خیام و فیتزجرالد - مترجم اشعارش - پرداخته است. این مقاله در کتاب باغ گذرگاههای هزار پیچ چاپ شده است.

نخستین کتابش با نام «خانه‌ای برای شب» در سال 1342 به چاپ رسید و مردم از داستان «دشنام» این کتاب استقبال فراوانی کردند. تا سال 1380 صدها مقالۀ تحقیقی و نقد و بیش از صد کتاب از وی چاپ و منتشر شده بود. وی چندین فیلم و مستند ساخت و نویسندگی و کارگردانی دو مجموعۀ تلویزیونی را هم برعهده داشت. نادر ابراهیمی طی عمرش روزهای سیاهی را از سر گذارند که همسرش بارها و بارها در مصاحبه‌هایش به آن‌ها اشاره داشته است. از دیگر فعالیت‌هایش می‌توان به ادبیات کودک اشاره کرد. او با همکاری همسرش «موسسۀ همگام با کودکان و نوجوانان» را تأسیس کرد. نادر ابراهیمی جایزۀ نخست براتیسلاوا، تعلیم و تربیت یونسکو و جایزۀ کتاب برگزیدۀ سال ایران را برای فعالیت‌هایش در زمینۀ ادبیات کودکان دریافت کرد. داستان بلند و هفت جلدی‌اش با نام «آتش بدون دود»  که به تازگی در سه جلد منتشر شده است به زیبایی‌های ترکمن‌صحرا و مبارزه‌های انقلابی معاصر پرداخته است. این داستان با کارگردانی خود نادر ابراهیمی تبدیل به مجموعۀ تلویزیونی شد و در تلویزیون ملی ایران بر روی آنتن رفت. وی همچنین برای این داستان بلند، نویسندۀ برگزیدۀ ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب شد.

دیگر آثار نادر ابراهیمی:

·         چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم

·         آتش بدون دود

·         بر جاده‌های آبی سرخ

·         براعت استهلال

·         تکثیر تأسف‌برانگیزِ پدربزرگ

·         انسان و جنایت احتمال

·         سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما می‌آمد

·         ابوالمشاغل

·         بار دیگر، شهری که دوست می‌داشتم

·         حکایت آن اژدها