هملت

---

- بودن یا نبودن؟ مسئله این است.

---

هملت نمایشنامۀ تراژدی و معروف ویلیام شکسپیر است که در سال 1602 نوشته شده است. این نمایش بلندترین اثر شکسپیر است. به گفتۀ ادب‌شناسان، چه قبل و چه بعد از شکسپیر، هرگز کسی نتوانسته است نمایشنامه‌ای مثل هملت بنویسد. هملت در اصل شاهزادۀ دانمارکی است. این نمایشنامه تقریباً بین سال‌های 1599 تا 1602 منتشر شد و در همان دوره روی صحنه رفت. نویسنده یک مونالیزای ادبی را خلق کرده است که تفسیرهای متعددی را برمی‌انگیزد و مخاطبین هر برهۀ زمانی را در سراسر جهان مسحور می‌کند.

این نمایشنامه زمانی نوشته شد که ارواح اغلب بخشی از نمایشنامه‌ها و ادبیات بودند. شکسپیر حماسه‌ای ساده و غم‌انگیز از شاهزاده هملت و تلاشش برای گرفتن انتقام پدرش، پادشاه فقید دانمارک را به تصویر کشید. او سعی می‌کند عمویش کلودیوس را در دام یک اعتراف بی‌نتیجه بیندازد. این کار نه تنها منجر به مرگ قهرمان داستان، بلکه شخصیت شرور به همراه شخصیت‌های مختلف دیگر می‌شود.

چرا باید هملت بخوانید؟
تا درک بهتری از زندگی و ذات انسان داشته باشید. همچنین آشنایی با زبان تمثیلی در این اثر شکسپیر آسان است چون که عمدتاً اگر اتفاق خاصی بیفتد در همان صفحه تمام وقایع را خواهید خواند. همچنین این اثر شکسپیر راهی عالی برای آشنا شدن با تشبیه‌ها، کنایه‌ها و غیره است.

در ادامه خلاصه‌ای از این نمایشنامه و برداشت‌های مختلف از آن را توضیح می‌دهیم.

هملت در روایت، داستان ناتوانی یک شخصیت مرگبار است که در انتخاب مسیر مناسب برای انتقام مرگ پدرش بلاتکلیف مانده و به بررسی مسائل سرنوشت در مقابل ارادۀ آزاد می‌پردازد. این‌که آیا بهتر است قاطعانه عمل کنیم یا اجازه دهیم طبیعت مسیر خودش را طی کند و در نهایت این‌که آیا کاری که ما در زمان حیات خود روی زمین انجام می‌دهیم تفاوتی ایجاد می‌کند یا خیر. 

این نمایشنامه پر بحث‌ترین نمایشنامۀ شکسپیر است. همچنین چندین تناقض دارد و تفسیرهای شدیدی از آن شده است همچنین نمایشنامه برای چند منتقد ادبی نیز معمایی شده است. مضمامین هملت دیدگاه‌های نظری و معانی مختلفی را ارائه می‌دهد.

توطئه‌های سیاسی:
اگر نمایشنامه را با دقت بخوانید یک درام سیاسی است. وقتی هملت متوجه می‌شود که عمویش، پدرش را کشته و با مادرش یعنی ملکه ازدواج کرده خود را موظف به انجام اقدامات قاطع می‌داند اما در مورد وضعیت خودش و حتی در مورد احساساتش به نامزد مورد علاقه‌اش دچار تردیدهای زیادی می‌شود و نمی‌‌تواند تصمیم بگیرد چه اقدامی انجام دهد. کشمکشی که طرح نمایشنامه را پیش می‌برد تقریباً درونی است: هملت با تردید و عدم اطمینان خود در جست‌وجوی چیزی‌ست که به اندازۀ کافی به آن اعتقاد دارد تا بتواند به آن عمل کند. اتفاقات نمایشنامه از عوارض این کشمکش درونی است. 

انتقام 
این یک نمایشنامه با تم انتقام‌جویی است. تلاش‌های شخصیت اصلی برای جمع‌آوری شواهد بیشتر برای متهم کردن عمویش، باعث می‌شود عمویش از سوءظن‌هایش آگاه شود و با عمیق‌تر شدن کشمکش درونی هملت، او سرخورده و بدون فکر دست به انجام کارهایی می‌زند که جز پشیمانی نتیجه‌ای ندارد.
برادر اوفلیا نامزد ناکام شاهزاده نیز انگیزه‌اش گرفتن انتقام مرگ اوفلیاست. تضاد شخصیت اصلی هرگز حل نمی‌شود: هملت نمی‌تواند در نهایت تصمیم بگیرد که چه چیزی را باور کند یا چه اقدامی انجام دهد. این عدم وضوح پایان هملت را خیلی وحشتناک می‌کند: تقریباً همۀ شخصیت‌ها مرده‌اند اما هیچ‌چیز حل نشده است.

مذهب
این نمایشنامه یک درام مذهبی هم می‌تواند باشد. در چند مورد باورهای دینی زمانه در نمایش خودی نشان می‌دهند. اولین مورد ازدواج مادر هملت با عمویش است. بر اساس اعتقادات مسیحی ازدواج با همسر برادر ممنوع است. مورد دوم خودکشی است، هملت از زمان مرگ پدرش افسرده شده و می‌خواهد خودکشی کند با این‌حال انگیزه‌هایش را به‌خاطر ایمانش به مسیحیت کنترل می‌کند. 

روابط خانوادگی
روابط خانوادگی هم یکی دیگر از موضوعات این نمایشنامه است که به موازات مضامین سیاسی و مذهبی پیش می‌رود. نمایشنامه به ما نشان می‌دهد که شخصیت اصلی هم‌زمان میان سه بحران گرفتار شده است: کشورش که مورد حمله قرار گرفته‌، خانواده‌اش که در حال فروپاشی است و خودش که عمیقاً احساس ناراحتی می‌کند.

جنون
هملت یا دیوانه بود یا نبود. با این‌حال کاراکتر اصلی نمایشی برپا می‌کند که در آن نشان داده می‌شود عقلش را از دست داده است اما بعد از دیدن روح پدرش شخصیتش تغییر می‌کند. او در طول نمایشنامه دیوانه می‌ماند تا انتقام بگیرد. اوفلیا نیز که دختر یک نجیب‌زادۀ اهل دانمارک و معشوقۀ شاهزاده است شخصیتی نزدیک به جنون را به نمایش می‌گذارد. عدم اعتماد به نفس، دلشکستگی و ناامیدی او را به سمت خودکشی سوق می‌دهد.

نمایشنامه با سه سرباز شروع می‌شود که در حال نگهبانی‌اند. به همراه بهترین دوست شاهزاده هملت، یعنی هوراشیو سربازان یک روح می‌بینند. آن‌ها معتقدند که این روح پدر شاهزاده و پادشاه قبلی است. وقتی دوستش قضیه دیدن روح را به وی می‌گوید، هملت به او می‌پیوندد تا حقیقت را تأیید کند. بعد از اثبات و دیدن روح، متقاعد می‌شود که عمویش کلودیوس پدرش را به قتل رسانده است.
او متوجه می‌شود که کلودیوس با عجله با مادرش ازدواج کرده و تاج و تخت را اشغال کرده است. روح از او می‌خواهد انتقام مرگش را بگیرد. از آن‌جایی که شخصیت اصلی ماهیتی متفکرانه و بیش از حد فلسفی دارد تصمیم می‌گیرد که فوراً انتقام نگیرد.

هملت وانمود می‌کند که دیوانه است و در عین حال به افسردگی مبتلاست. در این‌جا حالت شیدایی و مالیخولیایی‌اش را در دنیای مدرن افسردگی می‌گوییم. ملکه گرترود، مادرش نیز نگرانش است. مادرش با کمک کلودیوس و پولونیوس وضعیت او را زیر نظر دارد. در این میان دوستان دانشگاه هملت به قصر می‌آیند و کلودیوس و گرترود از آن‌ها می‌خواهند حقیقت را بفهمند. با این‌حال در کمال تعجب آن‌ها می‌بینند که او بسیار شوخ است و ذهنش را به چالش کشیده است. همچنین هملت متوجه می‌شود که مادر و ناپدری‌اش دوستانش را به عنوان جاسوس پیش او فرستاده‌اند.

اوفلیا، دختر پولونیوس نیز با وی رابطه‌ای عاشقانه دارد. پولونیوس مشاور دربار است و از دخترش اوفلیا برای جاسوسی از شاهزاده استفاده می‌کند. هملت که فهمید اوفلیا در حال جاسوسی است نامه‌های عاشقانه‌اش را رد می‌کند و اوفلیا حالت افسردگی پیدا می‌کند. پولونیوس تصور می‌کند که هملت بعد از جدایی از اوفلیا عقلش را از دست داده است. در این صحنه است که جملۀ معروف «بودن یا نبودن» گفته می‌شود. یک روز گروهی از بازیگران تئاتر به آن‌جا می‌آیند، هملت به فکر می‌افتد در طول نمایش قتل پدرش را افشا کند و ...

ترجمه‌های نمایشنامه هملت به زبان فارسی عبارتند از: مسعود فرزاد (نشر علمی فرهنگی)، داریوش شاهین (انتشارات جاویدان)، م.ا.به‌آذرین (نشر اختران)، علاءالدین پازارگادی (انتشارات سروش)، مصطفی رحیمی (نشر روشنگران و مطالعات زنان)، میرشمس‌الدین ادیب سلطانی (نشر آگاه)، رضا دادویی (نشر سبزان)، آرش خیرآبادی (انتشارات نمایش)، علی سلامی (انتشارات مهراندیش) و داریوش آشوری (نشر آگه).

به هملت در سایت گودریدز امتیاز 4 از 5 داده شده است.

این نمایشنامه یکی از شناخته شده‌ترین آثار ادبی زبان انگلیسی (و شاید هر زبانی) است. نمایشنامه‌ای کوتاه که صحنه و داستانش هیجان‌انگیز است. 99 درصد نمایشنامه دیالوگ است و خواندن آن بسیار راحت است. همۀ ما حس می‌کنیم با این نمایشنامه آشناییم اما وقتی سعی می‌کنیم آن دانش را در قالب کلمات بیان کنیم متوجه می‌شویم اصلاً هیچ چیزی نمی‌دانیم.

با سرعت متوسط حدوداً دو ساعت طول می‌کشد تا نمایشنامۀ را به طور کامل بخوانید.

می‌توانید نمایشنامۀ خواندنی شکسپیر را با تخفیف ویژه از فروشگاه سی‌بوک تهیه کنید..