جزء از کل (رقعی گالینگور)

معرفی کتاب جز از کل اثر استیو تولتز

کتاب جز از کل اثر استیو تولتز با ترجمۀ پیمان خاکسار را نشر چشمه به چاپ رسانده است. کتاب جز از کل داستانی است که از سرزمین دورافتادۀ استرالیا به کافه‌های هنریِ بوهمی پاریس، از جنگل‌های تایلند تا کلوپ‌های شبانه، آسایشگاه‌ها، هزارتوها، و پناهگاه‌های جنایتکاران و از اوج عشق اول تا قعر آرزوهای شکست‌خورده، پیش می‌رود. در این مقاله شما را با اندیشه و مسیر زندگی استیو تولتز و وقایعی که منجر به نوشتن کتاب جز از کل شده است آشنا می‌کنیم.

معمولاً نویسندگان در رمان اول خود به‌ندرت جرئت می‌کنند که صدای خود را بالاتر از یک زمزمۀ زیبا یا کنایه‌آمیز ببرند. اما استیو تولتز، که پنج سال از عمرش را صرف نوشتن این کتاب کرده است، با جرئت تمام حرف‌های خود را فریاد می‌کشد و آن را به گوش جهانیان می‌رساند. نقد، معرفی و بررسی این کتاب اصلاً ساده نیست زیرا این کتاب پر از ماجراهای تودرتو است که در دل هم پیچیده‌اند و جز با خواندن، آن را درنمی‌یابید. لذا حتماً باید خودتان تجربۀ خواندن آن را داشته باشید. کتاب جزء از کل درست مانند نامش است و داستان‌هایش مانند تکه‌های یک پازل درهم‌ریخته هستند و خود شمایید که باید پیش بروید و معماها را حل کنید. 

کتاب جز از کل کتابی طولانی است و خواندن آن زمان و توجه زیادی طلب می‌کند اما این کتاب صرفاً به‌خاطر کش پیداکردن طولانی نشده است. نویسنده از هر عبارت و جمله به طرز هوشمندانه‌ای استفاده کرده است تا به نکته‌ای برسد. این کتاب فلسفه‌های عمیقی از زندگی را مطرح و بررسی می‌کند. و از معدود رمان‌های بلندی است که کاملاً ارزش وقت‌گذاشتن و خواندن دارد. 

خلاصه داستان جز از کل

جسپر دین در تمام عمرش هرگز نتوانست تصمیم بگیرد که به پدر پارانوئیدش ترحم کند، از او متنفر باشد، یا او را به قتل برساند. مارتین مردی بود که همه چیز را بیش از حد تحلیل می‌کرد و خِرد خود را به تنها پسرش منتقل می‌کرد. اما حالا که مارتین فوت کرده است جسپر می‌تواند عمیقاً به مردی که او را در اسارت فکری کامل بزرگ کرده است فکر کند. او درمی‌یابد که با وجود تمام دیوانگی‌ها و سختی‌ها، ماجراجویی پدر و پسری آن‌ها یک ماجراجویی بزرگ بوده است. روایت داستانی متناوباً بین جسپر دین، پسری فیلسوف و ایدئالیست که در طول رمان شاهد بزرگ‌شدن او هستیم، پدرش مارتین دین، مردی فیلسوف و منزوی که با عبارت «... اهالی استرالیا از پدر من احتمالاً بیش از هر آدمی متنفرند ...» توصیف می‌شود، جابه‌جا می‌شود.

در مقابل مارتین، جسپر عموی خود، تری دین، را با عبارت «... ولی به برادرش، عمویم، شاید بیش از هر کس دیگری عشق بورزند ...» توصیف می‌کند. این رمان کل زندگی مارتین و چندین سال پس از آن را در برمی‌گیرد و در استرالیا، پاریس و تایلند می‌گذرد. جسپر در روایتی درهم‌ریخته، در اندیشۀ پدرش و وقایع منجر به مرگ او غوطه‌ور است و از طرفی دیگر او دوران کودکی و نقشه‌های ظالمانه و اکتشافات تکان‌دهنده‌ای را بازگو می‌کند و دربارۀ عموی مشهورش تری، مادر اروپایی همیشه غایب و مرموزش و نبرد شکست‌خورده اما دائمی مارتین، برای به‌جاگذاشتن اثری ماندگار در جهانی که از آن متنفر است حرف می‌زند.

شخصیت‌های اصلی داستان جز از کل

جاسپر دین
جاسپر دین پسر نامشروع مارتین دین و برادرزادۀ تری دین است. اون بیشتر رمان را روایت می‌کند و راوی باقی بخش‌ها مارتین است. رابطۀ دشوار جاسپر با پدرش موضوع اصلی کتاب است و به‌خاطر درس‌های عجیب‌وغریب دائمی مارتین و زخم زبان‌هایش کودکی مغشوشی را سپری می‌کند. درگیری اصلی‌اش ترس از تبدیل شدن به پدرش است و اغلب سعی می‌کند از مارتین فاصله بگیرد گرچه پیوند آن‌ها به طرز عجیبی دوست داشتنی است.

مارتین دین
مارتین پدر جاسپر دین، پارانوئيد، فیلسوف و باهوش است. در کودکی چهار سال و چهار ماه را در کما گذرانده است؛ پس از بیدار شدن از کما ناآشنایی ناشی از آن با جهان منجر به مردم‌گریزی‌اش شد. مارتین از این‌که روزی قرار است بمیرد وحشت دارد و نهایت تلاشش را می‌کند تا قبل از مرگ چیزی از خودش در جهان بر جای بگذارد. این باعث می‌شود دست به انجام یک سری پروژه‌های «جاودانگی» بزند که در نهایت نتیجۀ معکوس می‌گیرد. او همچنین مصمم است تا باورهایش را به پسرش جاسپر بیاموزد. در سراسر کتاب، سلامت عقل او زیر سوال می‌رود.

تری دین
تری دین برادر ناتنی کوچک‌تر مارتین است. نویسنده او را با موهای طلایی و خوشتیپ توصیف می‌کند. او از جوانی ورزشکار بوده و ورزش را با شوری زایدالوصف ادامه داده و از همۀ متقلب‌ها متنفر است. وقتی تری مجروح می‌شود و در نتیجه نمی‌تواند در هیچ‌ ورزشی مشارکت کند به زندگی جنایتکارانه روی می‌آورد و علیه هر ورزشکار متقلبی دست به مبارزه می‌زند. او در نهایت دستگیر و زندانی می‌شود و گمان می‌رود در آتش سوزی زندان مُرده باشد.

کارولین پاتس
عشق دوران کودکی مارتین و تری، دختر ثروتمندترین مرد شهری است که در آن بزرگ شده‌اند. او برای سفر به دور دنیا شهر را ترک می‌کند و وقتی پدرش در انفجاری به دست تری نابینا می‌شود به‌خاطر پدرش برمی‌گردد و در میانسالی با مارتین ازدواج می‌کند.

آسترید
مادر جاسپر، پس از ملاقات اتفاقی با مارتین در سال نو و شکل گرفتن رابطه‌ای بین آن‌ها، به طور تصادفی باردار می‌شود. گرچه مارتین در ابتدا آسترید را دوست دارد اما آسترید پس از بارداری دچار افسردگی شده و مارتین هر روز بیشتر و بیشتر از دست او و کارهایش خشمگین می‌شود. جاسپر هیچ‌وقت مادرش را ندیده است.

اِدی
دوست دیرینۀ مارتین که اولین بار یکدیگر را در پاریس دیده‌اند. جاسپر به ادی مشکوک است زیرا او بی‌دلیل به سفرها و تعطیلات طولانی می‌رود و دائماً به مارتین پول قرض می‌دهد و همیشه از آن‌ها عکس می‌گیرد. ادی به عنوان یک پزشک آموزش دیده و رویای بازگشت به خانۀ خود در تایلند برای گذراندن دورۀ پزشکی را در سر می‌پروراند. 

انوک
زنی زیبا که مارتین پس از گرفتن مچش حین دزدی ماشینش، او را به عنوان سرایدار استخدام می‌کند. تلاش‌های انوک برای اشاره به معایب مارتین منجر به فروپاشی روانی او می‌شود اما انوک تبدیل به ندای وجدانی می‌شود که همچنان به خانوادۀ دین کمک می‌کند. او همیشه در حال جدایی از کسی است و در مدیتیشن مهارت دارد.

هری وست
یک جنایتکار سرسخت، ساکن زندانی که مشرف به زادگاه مارتین و تری است. مارتین، هری را استخدام می‌کند تا مربی تری برای عملیات‌های جنایی باشد. با رو به زوال رفتن عقل هری، مارتین تنها معتمد او می‌شود و هری از او می‌خواهد برای انتشار کتابش با عنوان «درسی برای جنایتکاران» به او کمک کند.

والدین مارتین
هرگز نام واقعی آن‌ها در کتاب گفته نمی‌شود. مادر مارتین و تری یک مهاجری یهودی است که پس از تیراندازی به پدر مارتین از راه شانگهای وارد استرالیا می‌شود. مادرشان زندگی‌اش را وقف دو پسرش کرده است. پدر تری یک معتاد الکلی است که بعد از پیدا کردن شغلی همسرش را به یک شهر کوچک در نیوساوث‌ولز می‌برد. این شغل ساختن زندان است. او مارتین را به خاطر فرستادن تری به مسیری اشتباه در زندگی سرزنش می‌کند و رابطه‌ای ناخوشایند با مارتین دارد.

بریده‌هایی از کتاب جز از کل

«البته باید پشت در چمباتمه می‌زدم و یواشکی و سریع و بدخط می‌نوشتم، آن هم فقط شب‌ها. بعد باید کاغذها را در فاصلۀ نمناک بین توالت و دیوار جا می‌دادم و دعا می‌کردم زندان‌بان‌ها از آن جنس آدم‌هایی نباشند که سینه‌خیز همۀ سوراخ‌سنبه‌ها را می‌گردند. وقتی شورش کار را به خاموشی رساند دیگر تصمیمم را گرفته بودم. نشستم روی تختم و نور تشک‌های در حال سوختن که را روشن کرده بود هیپنوتیزمم کرد. ورود دو زندانی به سلولم خلسه‌ام را برهم زد، جوری به من زل زده بودند انگار یک منظرۀ کوهستانی هستم.»

«داستانم را از کجا شروع کنم؟ مذاکره با خاطرات کار آسانی نیست: چه‌طور می‌شود بین آن‌هایی که نفس‌نفس می‌زنند تا بازگو شوند و آن‌هایی که تازه دارند پا می‌گیرند و آن‌هایی که هنوز هیچی نشده چروک خورده‌اند و آن‌هایی که کلام آسیاب‌شان می‌کند و تنها گردی ازشان باقی می‌ماند انتخاب کرد؟ یک چیز را مطمئنم؛ ننوشتن دربارۀ پدرم توانی ذهنی می‌طلبد که من یکی ندارم. تمام افکاری که پدرم درشان حضور ندارد به‌نظرم تنها حقه‌هایی هستند که ذهنم سوار می‌کند برای این‌که از فکر کردن به او اجتناب کنم. و اصلاً چرا باید اجتناب کنم؟ پدرم مرا به خاطر صرفِ وجود داشتنم مجازات کرد و حالا نوبت من است که او را به خاطر وجود داشتنش مجازات کنم. یربه‌یر.»

«در تمام زندگی‌ام بالاخره نفهمیدم به پدرم ترحم کنم، نادیده‌اش بگیرم، عاشقش باشم، محاکمه‌اش کنم یا بکشمش. رفتار رمز آلود و گیج‌کننده‌اش مرا تا آخر مردد نگه داشت. دربارۀ همه چیز و هیچ‌چیز عقاید متضاد داشت، خصوصاً دربارۀ مدرسه رفتنم: بعد از هشت ماه مهدکودک رفتن، به این نتیجه رسید دیگر نباید بفرستدم آن‌جا، چون به‌نظرش سیستم آموزشی «خرفت‌کننده، نابودکنندۀ روح، باستانی و مبتذل» بود. نمی‌دانم چه‌طور کسی می‌تواند نقاشی با انگشت را باستانی و مبتذل بداند. کثیف، آره. نابودکنندۀ روح، نه. به این قصد از مدرسه بیرونم آورد که خودش آموزشم بدهد و به جای این که بگذارد نقاشی‌ام را بکنم، نامه‌های ونسان ون گوگ را به برادرش تئو، قبل از این‌که گوشش را ببُرد، برایم می‌خواند، همچنین بخش‌هایی از انسانی، بسا انسانی تا با هم بتوانیم نیچه را از چنگال نازی‌ها نجات دهیم.»

خواندن کتاب جز از کل را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

داستان جز از کل شخصیت‌ها و پیچیدگی‌های بسیاری دارد و پر از لحظات غافلگیرکننده است. مسائل خانوادگی و اجتماعی در این رمان مطرح می‌شود و می‌توان گفت تم روان‌شناسانه هم دارد. همچنین در این کتاب روایت‌هایی معماگونه یا دلهره‌آور هم وجود دارد. اگر خودتان را مخاطب چنین موضوعاتی می‌دانید و از خواندن رمان‌های طولانی لذت می‌برید و به ادبیات پست مدرن هم علاقه دارید، خواندن این رمان را به شما پیشنهاد می‌دهیم.

درباره نویسنده کتاب جز از کل

درباره مترجم کتاب جز از کل

واکنش‌ها به کتاب جز از کل

«یکی از بهترین کتاب‌هایی است که خوانده‌ام. درست است که آدم کل عمرش را وقت دارد تا کتاب اولش را بنویسد اما جزء از کل کاری می‌کند که بیشتر نویسنده‌ها در تمام عمرشان نمی‌توانند انجام بدهند. این کتاب گشت‌وگذار اعتیادآور و دیوانه‌واری در روح یک انسان و تجربه‌ای بسیار تکان‌دهنده است. این کتاب احتمالاً یکی از تندوتیزترین ماجراجویی‌های پست‌مدرن است که خواننده نمی‌تواند در مقابلش مقاومتی نشان بدهد... استیو تولتز کتابی شاهکار نوشته است که تا مدت‌ها مثال بارزی از هنر داستان‌نویسی خواهد بود. تولتز کاری می‌کند که مخاطب غرق کتاب بشود.» - وب سایت AICN

«این کتاب سفری ادیسه‌وار است که نرم و ملایم پیش می‌رود و شامل صحنه‌هایی خنده‌دار است. کتاب به‌گونه‌ای است که انگار نویسنده تمام قسمت‌های کسل‌کننده‌‌اش را بریده و دور ریخته است. تأثیر خورخه لوییس بورخس بر روی تولتز کاملاً مشخص است و اندکی هم از آثار جان ایروینگ و تام رابینز در پردازش شخصیت‌های درب‌و‌داغان و شیوۀ روایت وام گرفته و البته مختصری از فلسفه‌گرایی ونه‌گات هم در آن دیده می‌شود. در ساختار و به‌خصوص در پایانش اندکی عطروبوی کتاب زندگی و عقاید آقای تریسترام شندی شنیده می‌شود. این کتاب همراه بسیار خوبی‌ست عزیزان.» - شیکاگو سان تایمز 

امتیازات

کتاب جز از کل از سایت آمازون امتیاز 4.2 از 5 و از سایت گودریدز امتیاز 4.14 از 5 را به دست آورده است.

جوایز کسب شده

این رمان بارهاوبارها با رمان اتحادیه ابلهان اثر جان کندلی تول (برندۀ جایزه پولیتزر) مقایسه شده است. کتاب جز از کل در فهرست نهایی جایزۀ ادبی مَن بوکر 2008 قرار گرفت و جایزۀ کتاب اول گاردین در سال 2008 را نیز در کارنامۀ خود دارد.

نظر نویسنده دربارۀ این کتاب

تولتز دربارۀ کتابش چنین اظهارنظر می‌کند: «کتاب جز از کل برای من کتابی دربارۀ ترس از مرگ است و به‌محض تمام شدنش، دلم می‌خواست کتاب بعدی (ریگ روان) دربارۀ ترس از زندگی باشد. ازآنجایی‌که هر دو کتاب دربارۀ چیزهایی بحث می‌کنند که مرا برانگیخته، علاقه‌مند یا عصبانی می‌کند، من هر دو آن‌ها را زندگی‌نامه‌های معنوی می‌دانم. آن‌ها آشکارا وصف‌الحالی دربارۀ وسواس‌های خود من هستند.»

تحلیل سی بوک از کتاب جز از کل

خوانایی کتاب و روان بودن
جز از کل کتاب پرفراز و نشیبی است و تفاسیر فلسفی زیادی در زبان طنز آن گنجانده شده است. ترجمۀ کتاب و متن اصلی از لحاظ معنایی بسیار شبیه به هم و به‌اصطلاح روان هستند اما کتاب جز از کل به‌خاطر تفاسیر فلسفی که در دل متن طنز خود دارد، نیازمند توجه و تمرکز مخاطب است.

این کتاب یک کیفرخواست هولناک از جهان مدرن و آداب‌ورسوم آن است و نتیجۀ نهایی کتاب یک ترن هوایی پرفرازونشیبِ هیجان‌انگیز و داستانی تکان‌دهنده و به‌یادماندنی از پدر و پسری است که تقارن معنوی آن‌ها فراتر از کاستی‌هایشان است. اگر دنبال رمان بلندی هستید که مدت طولانی شما را با داستان جذابی سرگرم نگه دارد، کتاب جزء از کل بهترین گزینۀ ممکن است. 

مدت زمانی که طول می‌کشد کتاب جز از کل را بخوانید

اگر سرعت مطالعه‌تان 250 کلمه در دقیقه باشد، چیزی حدود 15 ساعت و یازده دقیقه طول می‌کشد تا این کتاب بسیار طولانی را بخوانید.

اگر از کتاب جز از کل خوشتان آمده، این کتاب‌ها را از دست ندهید.

- ریگ روان دومین اثر استیو تولتز است که نویسنده در آن داستان زندگی آلدو، یک بیچارۀ بدشانس شکست‌خورده را به تصویر کشیده است.

- صد سال تنهایی شاهکار گابریل گارسیا مارکز و در سبک رئالیسم جادویی است. این اثر در تمام فهرست‌های کتاب‌هایی که باید پیش از مرگ خواند تکرار شده است.

- کلکسیونر رمان معروف و تحسین شدۀ جان فاولز دربارۀ مرد جوانی است که بیماری روانی دارد و دختری را ربوده و زندانی می‌کند. پایان تکان دهندۀ کتاب احتمالاً توقع شما را برآورده می‌سازد.

- مغازه خودکشی اثر ژان تولی نویسندۀ فرانسوی است. این کتاب اولین بار درسال 2007 منتشر شد. ژانر این کتاب کمدی سیاه است و نویسنده در آن با زبانی طنزآلود جنبه‌های تاریک زندگی را به تصویر کشیده و با مرگ و خودکشی شوخی می‌کند.

- در جستجوی زمان از دست رفته رمان ۷ جلدی، اثر مارسل پروست نویسندۀ فرانسوی است و بین سال‌های 1972 تا 1913 منتشر شد. این کتاب تحلیلی اجتماعی، ادبی، هنری و فلسفی از جامعۀ اواخر قرن 19 فرانسه است. رشتۀ اتصال هفت کتاب این مجموعه، راوی و شخصیت اصلی‌شان است اما جلدها از یکدیگر مستقل‌اند و هر یک بخشی از خاطرات و افکار و باروهای مارسل پروست را بیان می‌کنند.