پان ترکیسم (یک قرن در تکاپوی الحاق گری)

ماهيت ايدئولوژي پان ترکي،با وجود برخي تفاوت ها،همان ويژگي چند مکتب ديگر پان را دارد. اين ايدئولوژي با توجه به دامنه گسترده جاه طلبي ها و احساس نيرومند نسبت به سرنوشت خود،جنبه رمانتيک دارد وبه پان رژمنيسم،پان اسلاويسم،پان عربيسمفو صهيونيسم شبيه است واز نظر جهان بيني سياه و سفيدخود،تنها«خيلي خوب»و«قطعا شرير»را مي بيند. گرايش نژادي دزر نوشته هاي نژاد پرستانه نويسندگان پان ترکيست دهه1930به حد اغراق رسيد و آنها احتمالا تحت نفوذ نازي ها هميشه بر برتري هاي نژاد ترک پافشاري مي کردند.از بررسي نوشته ها،گفتار وکردار پان ترکيست چنين برمي آيد که پان ترکيسم هميشه يک جنبش کوچک نخبه گراي تحت رهبري روشنفکران بوده و دانشجويان و برخي شهرنشينان طبقه متوسط از آن حمايت کرده اند و تعداد اعضاي آن احتمالا به چندصد نفر تا چند هزار بيشتر نمي رسيده است.علاوه بر اين پان ترکيست ها به دليل ماهيت ويژه وتعداد کم اعضا (همانند ساير جنبش هاي پان)بيشتر از تبليغات نوشتاري بهره مي برند،يعني انتشار جزوه ها و نشريات بسيار متعدد.گردهمايي هاي فرهنگي و هنري همراه با ايراد سخنراني ها،موسيقي ونمايش مکمل اين نشريات بودند.نه اين کارها،ونه برپايي کنگره ها و سازمان دهي تظاهرات هيچکدام پان ترکسيست ها را قادر نساخت تا به يک جنبش مهم توده اي که آرزوي آن را داشتند،تبديل شوند. باتوسعه و تحول ايدئولوژي پان ترکي،اين ايدئولوژي پيش و به طور آشکار الحاق گرا شد. يعني نخست به ضرورت محافظت از گروههاي ترک تبار خارج اشاره کرد،وسپس براي کمک به رهايي و وحدت آنها،با يکديگر و آنگاه وحدت باترکيه،دست به تلاش زد.پان ترکسيست ها بارها و بارها درباره ي تشکيل يک«ترکيه ي بزرگ» از مديترانه تا اقيانوس آرام سخن گفته اند.