پادشاهان نفت

معرفی کتاب پادشاهان نفت اثر اندرو اسکات کوپر

امتیاز در گودریدز: ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

پادشاهان نفت از سایت گودریدز امتیاز 4.1 از 5 را دریافت کرده است.

امتیاز در آمازون: ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

پادشاهان نفت از سایت گودریدز امتیاز 4.5 از 5 را دریافت کرده است.

معرفی کتاب پادشاهان نفت:

پادشاهان نفت کتابی از اندرو اسکات کوپر است که در سال 2011 منتشر شد. این کتاب شرحی از روابط بین ایالات‌ متحده، ایران و عربستان سعودی در صنعت انرژی اواسط قرن بیستم است. کتاب پادشاهان نفت در واقع تاریخ کامل رقابت‌های سخت کشورهای خاورمیانه در عملیات تولید، خرید و فروش نفت است. تمامی جلسات عقد قراردادهای سیاسی و بازرگانی بین دولت‌ها به طور کامل ضبط یا یادداشت شده است. این یادداشت‌ها و اسناد را به مدت سی سال در آرشیو محرمانۀ وزارت‌خانه‌ها نگه می‌دارند و پس از سی سال آن را در اختیار عموم مردم و پژوهشگران، مورخان، نویسندگان و روزنامه‌نگار قرار می‌دهند. حالا نویسنده با استفاده از آرشیو وزارت خارجۀ آمریکا و مصاحبه با منابع مختلف کشور کتاب پادشاهان نفت را نوشته است.

واکنش‌های جهانی به کتاب پادشاهان نفت:

براندون وولف هانیکات در بررسی مجلۀ بین‌المللی مطالعات خاورمیانه نوشت: این کتاب روایتی جذاب است که باید توجۀ متخصصان و غیر متخصصان را به یک اندازه جلب کند.

جوآن اولک، نویسندۀ آزاد در نیویورک، در مقاله‌ای برای نشنال، روزنامه‌ای در ابوظبی نوشت که برداشت مثبتی از کتاب دارد. او این نقد را وارد دانست که نویسنده در مواقعی از مطالب اضافی و غیرضروری و نقل‌ قول‌های بیش از حد استفاده کرده است.

«کتاب به دلیل کیفیت تحقیق اصلی و همچنین انضباط و فضیلت تمرکز، ممتاز است. این کتاب بینش قابل توجهی را به یکی از مهم‌ترین دوره‌های نفتی آمریکا اضافه می‌کند و پشت پردۀ جریانی که روند سیاست‌های نفتی را کنترل می‌کند و سیاست‌های جهانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد به تصویر می‌کشد.» - برایان بلک، معلم تاریخ و مطالعات محیطی دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا 

«کتاب پادشاهان نفت بررسی جالبی در تدابیر اتخاذ شده و نقد زیرکانه‌ای در ژئواستراتژی کیسینجری است.» - پابلیشرز ویکلی 

«کتاب پادشاهان نفت، کتابی نو و بسیار تأثیرگذار است.» - کرکاس ریویوز

«این کتاب دارای تحلیل‌های غالباً قانع‌کنند‌ه‌ای است و خوب نوشته شده حتی اگر نویسنده کمی هم اغراق کرده باشد. امری به این نکته اشاره کرده است که تحلیل‌های موجود از تغییر روابط بین ایالات متحده و تولیدکنندگان نفت خاورمیانه در دهه 1970 بسیار محدود است.» - کریستین امری از دانشکدۀ اقتصاد لندن 

چرا باید کتاب پادشاهان نفت را بخوانیم؟

کتاب پادشاهان نفت، کتابی مستند از تمامی رویدادهای قبل از انقلاب اسلامی ایران است و برای علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران اهمیت ویژه‌ای دارد. این کتاب یک کتاب تاریخی، سیاسی و تحقیقی و کتابی ساده نیست و خواندن آن نیاز به کمی تمرکز و توجه دارد. این کتاب یک مستندنامه تاریخی بر وقایع دهه 70 میلادی است وکتابی باارزش دربارۀ روابط نفتی و همچنین روابط بین ایران و ایالات متحده محسوب می‌شود و خواندن آن برای کسانی که می‌کوشند تاریخ معاصر را بهتر و بیشتر درک کنند توصیه می‌کنیم.

جملات درخشانی از کتاب پادشاهان نفت:

«دیک چِنی معاون وزارت خارجه آمریکا در روز 25 نوامبر 2006 به ریاض پرواز نمود تا با ملک عبداله پادشاه عربستان سعودی که کشور او یک پنجم ذخائر ثابت شده نفت جهان را در اختیار دارد و بزرگ‌ترین تهیه کننده نفت در اوپک (سازمان صادر کننده نفت) به شمار می‌رود مذاکره نماید. این مسافرت به این منظور انجام شد تا از طرف هم پیمانان آمریکا به ملک عبداله اطمینان داده شود. پادشاه عربستان نیز از طرف متحدین آمریکایی خود احتیاج به اطمینان مجدد داشت. چندی قبل در همین ماه تلاش‌های قبلی آمریکا در عراق بعد از آن‌که رأی دهندگان در انتخابات میان دوره‌ای موجب عقب‌ نشینی سیاسی گردیده و در نتیجه قدرت از دست جمهوری‌خواهان خارج شده و در اختیار دموکرات‌ها قرار گرفته بود، بلافاصله جورج بوش رئیس جمهور با استعفای همکار چِنی یعنی دونالد رامزفلد وزیر دفاع موافقت و سعی نمود با متحدین دولتش در اداره امور جنگ گونه‌ای زمینه همکاری را فراهم نماید. برای اولین‌بار در دوره شش ساله و نیمه جنگ عراق، موضوع صحبت‌ها در واشینگتن، پیروزی در جنگ نبود بلکه باید راهی پیدا می‌کردند که نیروهای متحد را به‌طور منظم از عراق خارج نمایند. در این حال سعودی ها شروع به اظهار نگرانی کردند، که همسایه و رقیب تاریخی آن‌ها یعنی ایران ممکن است از فرصت استفاده نموده و بعد از خروج آمریکا ادّعاهای خود را در منطقه علنی سازد.»

«یکی از اعضای خانواده سعودی از مذاکرات بین ملک عبدالله و دیک چنی مطلع بود، اظهار داشت برنامه‌ای به آقای چنی پیشنهاد شده بود که میزان تولید را بالا ببرد تا قیمت نفت، امید ایجاد آشوب و اختلال در اوضاع اقتصادی ایران را بوجود آورد، بدون اینکه در برخورد مستقیم گرفتار شود. روزنامه نیویورک تایمز نیز گزارش داده بود که اشباع بازار موجب کُند شدن جریان حزب‌الله و رزمندگان شیعه در عراق بدون درگیری مستقیم خواهد شد. ضمناً سعودی‌ها انگیزه دیگری هم در نظر داشتند چون طبق تجربه گذشته خود می‌دانستند که اگر بهای نفت مدت زیادی بالا بماند آمریکا مجبور خواهد شد مصرف خود را از نفت‌های خارجی کاهش داده و برای تشویق مردم به صرفه‌جوئی در مصرف و استفاده از منابع دیگر انرژی اقداماتی به عمل آورد. چون اتکای کمتر آمریکا بر روی نفت سعودی‌ها به معنای آن خواهد بود که فشار استراتژیک سعودی‌ها بر روی سیاست آمریکا نسبت به اسرائیل و خاورمیانه کاهش می‌یابد. 29 نوامبر 2006 یعنی چهار روز پس از بازگشت دیک چنی به واشینگتن روزنامه واشینگتن پست مقاله‌ای به قلم نواف عبید یکی از مشاورین امنیتی و عالیرتبه سعودی‌ها و عضو وابسته به مرکز مطالعات استراتژیک بین‌المللی را منتشر نمود. مقاله عبید هشدار می‌داد که از جمله پی‌آمدهای خروج ناگهانی نیروهای آمریکا از عراق، دخالت گستردهٔ سعودی‌ها برای جلوگیری از قتل عام سنی‌های عراق به دست شبه‌نظامیان خواهد بود.»

تحلیلی بر کتاب پادشاهان نفت‌:

کتاب پادشاهان نفت یک کتاب تحقیقی در زمینۀ سیاست خارجی آمریکا دررابطه ‌با خاورمیانه است. اندرو اسکات کوپر، خبرنگاری شجاع است که با تحقیق و تفحص در مقالات، یادداشت‌ها، رونوشت‌ها، تلگراف‌ها، خلاصۀ اخبار سیاسی و مدارکی که دسترسی به آنها به‌ صورت عادی دشوار بود کتابی تنظیم کرده است که در آن توضیح می‌دهد چگونه آن زمانی که هنوز جنگ سرد به‌صورت امروزی خود گسترده نشده و توسعه ‌نیافته بود، نفت توانست سیاست خارجی آمریکا را نابود سازد. او در این کتاب تاریخ مبهم آن دهه‌ها را بازسازی کرده و نشان می‌دهد که چگونه وقایع و افراد یکی پس از دیگری دست‌به‌دست هم دادند و موجب تغییرات دنیای کنونی ما شدند. اندرو اسکات کوپر می‌کوشد مبارزه مرگبار بین پادشاهان نفت آمریکایی خاورمیانه‌ای را فاش کند و نشان دهد که چطور سیاستمداران و مردان قدرت در پس پرده شوخی‌ها و بازی‌های سیاسی، با درستکاری و حیله‌گری تأثیرات مستقیمی بر سیاست داخلی پهلوی گذاشته و موجب ظهور تئوکراسی رادیکال ضدآمریکایی در ایران شدند.

در کتاب پادشاهان نفت چه می‌خوانیم؟

پادشاهان نفت داستان چگونگی تسلط نفت بر امور داخلی و بین‌المللی ایالات متحده آمریکا است. این کتاب نشان می‌دهد که چگونه ایالات متحده، ایران و عربستان سعودی توازن قدرت را در خاورمیانه تغییر دادند. این کتاب دربارۀ هنری آلفرد کیسینجر، سیاستمدار، دیپلمات و مشاور آلمانی-آمریکایی وزارت امور خارجۀ ایالات متحدۀ آمریکا، تحریم نفتی دهۀ 1970 و انقلاب ایران است.  این کتاب نگاهی به چگونگی دست‌کاری قیمت نفت و ایجاد بحران نفت توسط رئیس‌جمهور آمریکا، جرالد فورد، آلن گرینسپن، دونالد رامسفلد و در دهۀ هفتاد میلادی و تاثیر آن بر سرعت سقوط پلوی در 1979 (1357) می‌اندازد. آغاز کتاب نشان می‌دهد که چگونه ریچارد نیکسون با محمدرضا پهلوی شاه ایران، در مراسم تشییع جنازۀ رئیس جمهور سابق ایالات متحده آشنا می‌شود. در ابتدا ایالات متحده و ایران روابط نزدیکی داشتند اما در طول تحریم نفتی دهۀ 1970 ایران بر بالا نگه داشتن قیمت نفت اصرار داشت، بنابراین ایالات متحده به استفاده از عربستان سعودی به عنوان متحد اصلی خود روی می‌آورد. اقتصاد ایران پس از آن‌که سعودی‌ها تولید خود را برای کاهش قیمت نفت اصلاح می‌کنند با مشکلات قابل توجهی مواجه می‌شود. به گفتۀ برایان بلک، کتاب پادشاهان نفت سیاست‌های پشت کانالی که جریان نفت را کنترل می‌کردند توضیح می‌دهد و سیاست جهانی که از آن پویایی نشأت گرفته را به تصویر می‌کشد. نویسنده در فصل‌های مختلف این کتاب سعی کرده است مسائل سیاسی و امنیتی داخل آمریکا، موضوع رسوایی واترگیت و بحران انرژی دهۀ 70 و پیروزی ملی گرایی در تسویه حساب‌هایی بین رقبای قدیمی یعنی ایران و عربستان سعودی را مورد بررسی قرار دهد.

فهرست مطالب کتاب پادشاهان نفت

بخش اول / شمشیرزن دلیر 1974 ـ 1969
بخش دوم / نگهبان خلیج فارس
فصل سوم / سوگندهای ازدواج
فصل چهارم / احتمالات
فصل پنجم / ضربه نفت
فصل ششم / تابستان بی‌رحم
فصل هفتم / عقاب فریادکش
فصل هشتم / شهرزاد رودخانه پوتوماک
فصل نهم / جنگ‌های هنری
فصل دهم / روح 76
فصل یازدهم / غضب شاهانه
فصل دوازدهم / جنگ نفت

اگر از خواندن کتاب پادشاهان نفت لذت بردید، از مطالعۀ کتاب‌های زیر نیز لذت خواهید برد:

• کتاب ایران بین دو انقلاب اثر یرواند آبراهامیان مورخ ایرانی-آمریکایی است. یرواند آبراهامیان کتاب ایران بین دو انقلاب را با یک روش تاریخی جدید نوشته است. او با اتکا به داده‌ها و منابع عینی و مادی، این کتاب را به یک روایت تاریخی متفاوت تبدیل کرد. او پدیده‌ها و دگرگونی‌های تاریخ معاصر ایران را در کتاب ایران بین دو انقلاب بر اساس داده‌ها، اسناد، گزارش‌ها، روزنامه‌ها و مذاکرات مجلس تبیین و تحلیل کرده است.

• کتاب نبرد مخفی نازی‌ها در ایران اثر آدریان او سالیوان، پژوهشی پیشگام در زمینهٔ جهان پنهان جاسوس‌ها در ایران در زمان جنگ جهانی دومی است که بر اساس منابع دقیق از بایگانی‌های آلمان، انگلیس و آمریکا نوشته شده است. نویسنده در این پژوهش به مشکلات، تنگناها و عوامل سازمان‌های اطلاعاتی آلمان پرداخته است.

• کتاب عملیات در تهران اثر بیل ین نویسنده و مورخ آمریکایی است. او در این کتاب از استالین، روزولت، چرچیل و بزرگترین توطئه ترور تاریخ می‌گوید. این کتاب داستانی خواندنی و باورنکردنی از جاه‌طلبانه‌ترین نقشه در طول جنگ جهانی دوم باعنوان «عملیات پرش بلند» است که به‌دست نیروهای شوروی خنثی شد.

دربارۀ اندرو اسکات کوپر‌: خبرنگار و محقق آمریکایی