بیچارگان

کتاب بیچارگان از سایت گودریدز امتیاز 3.8 از 5 را دریافت کرده است.

کتاب بیچارگان از سایت آمازون امتیاز 4.3 از 5 را دریافت کرده است.

بیچارگان که گاهی اوقات با عنوان مردم فقیر نیز ترجمه شده است، اولین رمان فئودور داستایوفسکی نویسندۀ شهیر روسی است که در بازۀ زمانی نه ماهه بین سال‌های 1844 تا 1845 آن را نوشت. این رمان اولین بار در سال 1846 منتشر شد. کتاب بیچارگان با ترجمۀ خشایار دیهیمی از روی ترجمۀ دیوید مک‌داف به فارسی برگردانده شده و با سه ترجمۀ انگلیسی دیگر هم مطابقت داده شده است.

منتقدان معاصر رمان بیچارگان را به خاطر مضامین بشر دوستانه‌اش ستودند. ویساریون بلینسکی رمان بیچارگان را اولین رمان اجتماعی روسی نامید. الکساندر هرتسن آن را یک اثر سوسیالیستی بزرگ نامید و برخی منتقدان آن را رمانی طنز دانستند.

بیچارگان اولین پیروزی بزرگ ادبی داستایوفسکی محسوب می‌شود. آثار داستایوفسکی در واقع اجمالی از حقیقت است. داستان‌های او ذهن خواننده را بیدار می‌کند و واقعیت را به او نشان می‌دهند. هیچ‌کس نتوانسته به زیبایی داستایوفسکی تأثیر اعمال و رفتار را بر زندگی نشان دهد. بنابراین اگر به آثار داستایوفسکی علاقه دارید حتماً‌ بیچارگان را بخوانید.

«۸ آوریل.... آقای عزیز، ماکار آلکسییویچ، می‌دانید آخر سر مجبورم کرده‌اید با شما دعوا کنم! شما را به خدا، ماکار آلکسییویچ مهربان، برای من سخت است هدیه‌های شما را بپذیرم. می‌دانم برای شما به چه قیمتی تمام می‌شوند، چه سختیها و چه محرومیتهایی از حوایج اولیه زندگی به خودتان برای این هدیه‌ها می‌دهید. چند بار تا به حال به شما گفته‌ام که نیازی به چیزی ندارم، به هیچ چیز؛ که من امکانات لازم برای جبران اینهمه مهربانیها را که بر سرم می‌بارید ندارم. و چرا اینهمه گلدان؟ منظورم این است که خُب گلهای حنا به جای خود، اما شمعدانی دیگر چرا؟ کافی است مراقبت نباشم و یک کلمه از دهانم بپرد، مثلا راجع به شمعدانی، و شما فوراً می‌روید و شمعدانی می‌خرید؛ و تازه من مطمئنم شمعدانی گرانی است، نیست؟ چه گلهای خوشگلی دارند! سرخ، مثل صلیبهای کوچک. از کجا شمعدانیهایی به این خوشگلی گیر آوردید؟ من گلدان شمعدانی را وسط پنجره گذاشته‌ام، جایی که بهتر دیده می‌شود؛ نیمکتی کف اتاق خواهم گذاشت و بقیه گلها را هم دورش روی نیمکت خواهم چید؛ فقط صبر کنید تا من هم پولدار بشوم!»

«۸ آوریل... واروارا آلکسیوونای گرانبهای من، دیروز خوشبخت بودم - بی‌اندازه و بیش از تصور خوشبخت بودم! چون، تو دخترک لجبازم، برای یک بار هم که شده، کاری را کردی که من خواسته بودم. شب، حدود ساعت هشت، بیدار شدم (مامکم، می‌دانی که بعد از انجام‌دادن کارهایم چقدر دوست دارم یکی دو ساعتی چرتی بزنم). شمعی پیدا کردم و دسته کاغذی برداشتم، و داشتم قلمم را می‌تراشیدم که یکدفعه تصادفاً چشم بلند کردم - و راست می‌گویم دلم از جا کنده شد! پس تو بالاخره فهمیده بودی این دل بیچاره من چه می‌خواهد! دیدم گوشه پرده پنجره‌ات را بالا زده‌ای و به گلدان گل حنا بسته‌ای، دقیقاً، دقیقا همانطوری که بار آخری که دیدمت گفته بودم؛ فوراً چهره کوچولویت در برابر پنجره برای لحظه‌ای از نظرم گذشت که از آن اتاق کوچولویت مرا این پایین نگاه می‌کردی و به فکر من بودی. و آه، کبوترکم، چقدر دلم گرفت که نتوانستم چهره دوست‌داشتنی کوچولویت را درست ببینم!»

«۹ آوریل.... آقای عزیز، ماکار آلکسییویچ، بفرمایید ـ خجالت نمی‌کشید دوست و ولی‌نعمت من، ماکار آلکسییویچ، که اینهمه خودتان را گرفتار غم و اندوه می‌کنید و کج‌خلقی می‌کنید؟ واقعاً یعنی آزرده شده‌اید؟ آه، می‌دانم که خیلی وقتها بی‌احتیاطی می‌کنم، اما فکر نمی‌کردم شما حرفهای مرا به حساب یک شوخی خبیثانه بگذارید. باید به شما اطمینان بدهم که من هیچ‌وقت به خودم جرأت نمی‌دهم با سن‌وسال یا شخصیت شما شوخی کنم. این سوءتفاهم فقط به دلیل سبک‌مغزی من پیش آمده است، و حتی بیشتر از آن به دلیل اینکه من سخت ملولم و آدم ملول چه کارها که از سر ملال نمی‌کند؟ فکر کردم خود شما در نامه‌تان شوخی کرده‌اید. وقتی دیدم شما چیزی از من به دل گرفته‌اید خیلی غصه‌دار شدم. نه، دوست مهربان و ولی‌نعمت من، اشتباه می‌کنید اگر هرگز گمان ببرید که من بی‌احساس و ناسپاس هستم. من می‌دانم چطور همه کارهایی را که برای من کرده‌اید، مرا از شر آدمهای شرور در امان نگه داشته‌اید، از آن نفرت و آزار آنها نجاتم داده‌اید، در قلبم مثل یک گنج حفظ کنم.»

داستایوفسکی به دلیل سبک زندگی، ولخرجی و اعتیادش به قمار دچار مشکلات مالی بود و با این‌که برخی کتاب‌ها را ترجمه می‌کرد اما پول چندانی به دست نمی‌آورد و برای همین تصمیم گرفت رمانی منتشر کند تا بتواند سرمایه‌ای جمع کند. او رمان بیچارگان را با الهام از آثار گوگول، پوشکین و نیکولای کارامزین و همچنین چندین نویسندۀ انگلیسی و فرانسوی نوشت. بیچارگان به شکل نامه‌هایی بین دو شخصیت اصلی یعنی ماکار آلکسییویچ و واروارا آلکسیوونای نوشته شده است که نسبت دوری با هم دارند. این رمان زندگی مردم فقیر، رابطۀ آن‌ها با افراد ثروتمند و به طور کلی فقر را به نمایش می‌گذارد و همۀ مضامین طبیعت‌گرایی ادبی در آن گنجانده شده‌اند. دوستی عمیق اما عجیبی بین دو شخصیت شکل می‌گیرد تا این‌که واروارا علاقۀ خود به ادبیات و مکاتبه را پس از آشنایی و پیشنهاد ازدواج آقای بیکوف، یک بیوۀ ثروتمند از دست می‌دهد.

ماکار آلکسییویچ، دووشکین، قهرمان داستان بیچارگان، منشی و رو‌نویس چهل و هفت سالۀ خجالتی، فقیر و تنهایی است. او سعی دارد از ادبیات برای درک زندگی استفاده کند. واروارا نیز در شرایطی مشابه ماکار زندگی می‌کند. تصمیم او برای ازدواج با آقای بیکوف او را برای ماکار تبدیل به یک غریبه می‌کند. او در واقع زندگی مادی‌گرایانه را انتخاب می‌کند و علاقه‌اش را به ادبیات از دست می‌دهد. ماکار و واروارا فامیل دور هم هستند و هردویشان در یک خیابان در آپارتمان‌های وحشتناکی زندگی می‌کنند که روبه‌روی هم قرار دارد. مثلاً آشپزخانۀ ماکار تنها یک بخش مجزا است و او آن را تبدیل به یک آشپزخانه کرده است و او با چند مستأجر دیگر از جمله گورشکوف‌ها زندگی می‌‌کند که پسرشان تقریباً تمام داستان از گرسنگی ناله می‌کند. این دو شخصیت نامه‌هایی با یکدیگر مبادله می‌کنند که نشان می‌دهد شرایط زندگی وحشتناکی دارند و معمولاً ماکار پول خود را برای خریدن هدایایی برای واروارا هدر می‌دهد. خواننده به تدریج طی نامه‌های این دو نفر، با شرایط زندگی این دو شخصیت و افکار آن‌ها آشنا می‌شود.

بیچارگان اولین اثر داستایوفسکی است و بنابراین او در این داستان بیشتر بر رئالیسم، طبیعت‌‌گرایی، مضامین اجتماعی و متفاوت مانند تفاوت بین فقرا و ثروتمندان تمرکز کرده است. اگر به آثار داستایوفسکی علاقه دارید، به شما پیشنهاد می‌کنیم دیگر آثار داستایوفسکی را نیز بخوانید.

- شبهای روشن رمان کوتاه و معروف فئودور داستایوفسکی است. جریان این رمان طی 4 شب و در سن‌ پترزبورگ می‌گذرد و حاوی مضامین عمیق اگزیستانسیالیسم است. این رمان جزو اولین نوشته‌های داستایوفسکی است و در نتیجه مانند بیچارگان کمتر از دیگر آثار او شامل ویژگی‌های اصلی آثار داستایوفسکی است.

- رؤیای آدم مضحک داستان کوتاهی از فئودور داستایوفسکی است. او این رمان را در سال 1877 نوشت و در این رمان، داستان افکار و تجربیات مردی را روایت می‌کند که هیچ چیزی در دنیا برایش ارزش ندارد. راوی داستان تصمیم به خودکشی گرفته ولی به طور تصادفی با دختری فقیر آشنا می شود که از او می‌خواهد جان مادرش را نجات دهد.

- شوهر باشی یکی از کتاب‌های جذاب فئودور داستایوفسکی است. این کتاب داستان مردی است که همیشه شوهر است اما شخصیت اصلی داستان نیست. شخصیت اصلی این داستان مردی به نام ولچانینف است، او مجرد، عیاش و خوش‌گذران است و داستایوفسکی این رمان را در شرایطی نوشته که زندگی‌اش بسیار آشفته بوده و این آشفتگی در زندگی شخصیت اصلی رمان نیز مشهود است.

- کتاب قلعه مالویل اثر نویسندۀ فرانسوی روبر مرل است. این کتاب در سال 1972 منتشر شد و وقایع این رمان در اواخر قرن بیستم در روستاهای فرانسه رخ می‌دهد. قهرمان داستان امانوئل کنت، مدیر سابق یک مدرسه است که اکنون کشاورز شده و در قلعۀ مالویل زندگی می‌کند و به طور تصادفی هنگام جنگ هسته‌ای با دوستانش در انبار قلعه گرفتار می‌شود.

زندگی او به طور عمده به دو بخش کلی تقسیم می‌شود. قبل و بعد از زندانی شدنش. او فرزند یک پزشک بود و در مسکو متولد شد. پدرش او را به آکادمی مهندسی نظامی سن‌پترزبورگ فرستاد و او سال 1843از این آکادمی فارغ‌التحصیل شد. اما ازآنجایی‌که روح او از ابتدا قرین ادبیات بود، بلافاصله از سِمَت افسری استعفا داد و تن به زندگی بسیار بی‌ثبات به‌عنوان یک نویسنده داد. اولین کتاب او که در ایران با دو نام «مردم فقیر» یا «بیچارگان»، ترجمه شده است در سال 1846 منتشر و با تحسین منتقدان مواجه شد. در سال 1847 اون در محافل سوسیالیستی به‌قصد مخالفت با نظام رعیت‌داری به فعالیت پرداخت. این محفل در 23 آوریل 1849 گریبان او را گرفت و او به‌خاطر مشارکت در تبلیغات سوسیالیستی غیرقانونی یک گروه سوسیالیستی دستگیر شد. او بعد از گذراندن هشت ماه در زندان، به جرم عضویت در این گروه، به اعدام محکوم شد اما بعداً مشخص شد که این ماجرا نوعی نمایش به‌خاطر تنبیه روانی و شکنجه روحی زندانیان بوده است. تجربیات او از این اعدام ساختگی در کتاب ابله منعکس شده است. او چهار سال در یک اردوگاه کار اجباری دوران محکومیتش را گذراند و بعد از آن هم چهار سال خدمت نظامی پشت سر گذاشت. دورۀ محکومیت راسکولنیکوف در سیبری نیز که در انتهای کتاب جنایت و مکافات آمده، بر اساس تجربه خود داستایوفسکی در زندانی مشابه در سیبری است.

زندان بر روی سلامت، افکار، شخصیت و عقیده‌های داستایوفسکی تأثیر بسزایی گذاشت. او در زندان اولی حمله صرع را تجربه کرد و همچنین نگرش سیاسی‌اش تغییر یافت و موضع رادیکال سوسیالیستی‌اش را که منجر به دستگیری‌اش شده بود رها کرد و دیدگاهی محافظه‌کارانه نسبت به ارزش‌های سنتی اتخاذ نمود. زندان و سیبری زندگی داستایوفسکی را تغییر داد. آثاری که او قبل و بعد از تبعیدش نوشته، تفاوت فاحشی دارند. او با رویکرد چند صدایی داستان می‌نویسد و با لحنی متضاد بین شخصیت‌هایش، مفاهیم مختلفی‌ را بیان کرده و به خوانندگانش یاد می‌دهد از قضاوت‌های ساده انگارانه عبور کنند. داستایوفسکی بیشتر به خاطر سبک مخصوصش معروف است. توانایی او در بیان روانشناسانۀ احساسات ظریف افراد شکست خورده و باز تولید وجود افراد مهجور جامعه به گونه‌ای وحشتناک و واقعی تنها ویژگی کار داستایوفسکی است. داستایوفسکی را پیرو راه گوگول می‌دانند. داستایوفسکی شیفتۀ گوگول بود و این امر بر کسی پوشیده نیست. او همواره توجه‌اش را به طبقۀ پایین جامعه می‌داد و محیط محقر و زندگی مملو از سختی آن‌ها را به تصویر می‌کشید. تنها تفاوت میان آن دو لحن کارناوالیستی (هر نوع کنش از سوی توده مردم) و اغراق شده او در بازتاباندن یا توصیف کردن عذاب‌های اعضای طبقات پایین جامعه است. داستایوفسکی سرانجام در سال 1881 و بعد از ابتلا به بیماری‌های مختلفی مثل سل و برونشیت مزمن بر اثر خون‌ریزی ریه درگذشت.

دیگر آثار فئودور داستایوفسکی:

·         جنایت و مکافات

·         نازنین

·         قمارباز

·         جوان خام

·         ناشناس

·         یادداشت‌های زیرزمینی

·         تسخیرشدگان (جن‌زدگان)

·         تمساح

·         همزاد

·         یادداشت‌هایی از خانه مردگان

        ·       برادران کارامازوف