سرشت قانون فیزیکی

کتاب سرشت قانون فیزیکی از سایت گودریدز امتیاز 4.3 از 5 را دریافت کرده است.

کتاب سرشت قانون فیزیکی از سایت آمازون امتیاز 4.7 از 5 را دریافت کرده است.

کتاب سرشت قانون فیزیکی اثر ریچارد فاینمن فیزیکدان آمریکایی است. این کتاب اولین‌بار در سال 1965 منتشر شد. ریچارد فاینمن یکی از مشهورترین و مهم‌ترین فیزیکدانان نیمهٔ دوم قرن بیستم بود که در سال 1967 برندهٔ جایزهٔ نوبل فیزیک شد. سخنرانی‌های پرشور و جذاب او بسیار مورد توجهٔ همگان قرار می‌گرفت و هفت فصلی که این کتاب را تشکیل می‌دهند سخنرانی‌هایی هستند که فاینمن در دانشگاه کورنل ایالات ‌متحده ایراد کرده است. این سخنرانی‌‌ها برای دانشجویانی بود که می‌خواستند کلیات سرشت قانون فیزیکی را بدانند. این سخنرانی‌‌ها نه از روی متن از پیش آماده‌شده بلکه از روی تعدادی یادداشت و فی‌البداهه ایراد شدند.

• کتب سرشت قانون فیزیکی به طور کلی با استقبال منتقدین مواجه شد.

• مجلهٔ «معلم فیزیک» خواندن این کتاب را به همهٔ دانشمندان و مردم عادی توصیه کرد و نوشت گرچه این کتاب در ابتدا برای انتشار و نگه‌داریِ مطالب ضبط‌شده از فاینمن منتشر شده بود اما کتابی کامل و جذاب برای همهٔ مخاطبین خود از آب درآمد.

فاینمن یکی از برجسته‌ترین فیزیکدانان دنیا بود و مقوله‌های علمی را بسیار ساده و جذاب توضیح می‌داد و بنابراین سخنرانی‌هایش بسیار شنیدنی بود و مخاطبان زیادی داشت. کتاب سرشت قانون فیزیکی به‌هیچ‌روی یک کتاب درسی نیست اما دانشجویان یا علاقه‌مندان به رشتهٔ فیزیک که به دنبال درک بهترِ قوانین فیزیک هستند از استدلال‌های این کتاب بسیار لذت خواهند برد.

«عجبا، گهگاهی که در مجلسی رسمی از من خواسته‌اند تا طبل بانگو بنوازم، معرّفی‌کننده لازم نمی‌داند از فیزیک‌دان نظری بودن من حرفی به میان آورد. من فیزیک‌دان نظری هم هستم. چه بسا به این خاطر که ما به هنر بیش از علم ارج می‌نهیم. هنرمندان دوره‌ی رنسانس گفته‌اند که دغدغه‌ی انسان باید برای انسان باشد، و امّا چیزهای جالب دیگری نیز در جهان هست. حتّی هنرمندان هم از غروب خورشید، و امواج اقیانوس، و رژه‌ی ستارگان در پهنه‌ی آسمان لذّت می‌برند. بنابراین دلیلی هست که بخواهیم گاهی از چیزهای دیگر صحبت کنیم. به این پدیده‌ها که نگاه می‌کنیم، تنها با تماشای مستقیم آنها نوعی لذّت زیباشناختی به ما دست می‌دهد. نوعی توازن و الگو نیز بین پدیده‌های طبیعت وجود دارد که تنها به چشم نقّاد پیدا هستند و این توازن‌ها و الگوها هستند که ما آنها را قوانین فیزیکی می‌نامیم. آنچه من در این سلسله سخنرانی‌ها به آن خواهم پرداخت ویژگی کلّی این قوانین فیزیکی است که به تعبیری سطحی بالاتر از کلیت خود قوانین است.»

«به کاربردهای ریاضیات و فیزیک که فکر می‌کنیم، طبیعی است که وقتی در موارد پیچیده با اعداد بزرگ سروکار داریم ریاضیات مفید خواهد بود. برای مثال، در زیست‌شناسی عمل ویروس بر باکتری ارتباطی با ریاضیات ندارد. هرگاه آن را زیر میکروسکوپ نگاه کنیم، ویروس کوچک که مدام در حرکت است نقطه‌ای را روی باکتری که شکل عجیب‌ و غریبی دارد (باکتری‌ها به اشکال گوناگون هستند) پیدا می‌کند و چه بسا دی‌ان‌ای خود را در آن داخل کند یا نکند. حال اگر آزمایشی با میلیاردها باکتری و ویروس انجام دهیم آنگاه می‌توانیم با محاسبه‌ی میانگین‌ها، مطالب زیادی درباره‌ی ویروس‌ها یاد بگیریم. در فرآیند میانگین‌گیری از ریاضیات استفاده می‌کنیم تا ببینیم که آیا ویروس خود را در درون باکتری تکثیر می‌کند یا نه، آیا نسل‌های جدیدی از میکرواورگانیسم‌ها تولید می‌شوند و اگر چنین باشد هر کدام با چه درصدی و این گونه است که می‌توانیم علم ژنتیک، جهش‌ها و غیره را مطالعه کنیم.»

«قوانین فیزیک را که یاد می‌گیریم درمی‌یابیم تعداد زیادی قانون پیچیده و جامع داریم، قوانین گرانش، الکتریسیته و مغناطیس، برهم‌کنش‌های هسته‌ای، و الی آخر، امّا بر پهنه‌ی گوناگونی این قوانین جامع، اصول کلّی بزرگی حاکم هستند که به نظر می‌رسد همه‌ی این قوانین از آنها پیروی می‌کنند. مثال‌هایی از این اصول عبارت‌اند از اصول پایستگی، کمیت‌های خاصّ تقارن، شکل کلّی اصول مکانیک کوانتومی، و نیز آن‌گونه که در سخنرانی پیشین اشاره کردم، این اصل که همه‌ی این قوانین، متأسفانه یا خوشبختانه، ریاضی هستند. در این سخنرانی می‌خواهم از اصول پایستگی صحبت کنم. فیزیک‌دان‌ها به شیوه‌ای نامتعارف از واژه‌های روزمرّه استفاده می‌کنند. برای آنها هر قانون پایستگی حکایت از این دارد که عددی هست که می‌توانیم آن را در لحظه‌ی خاصّی حساب کنیم و آنگاه که طبیعت دستخوش تغییرات جوراجور می‌شود، اگر این کمیت را بار دیگر در زمان‌های بعدی محاسبه کنیم همان عدد پیشین به دست می‌آید، یعنی این عدد تغییر نمی‌کند.»

ریچارد فاینمن یک نابغه بود. سادگی و شفافیت کلام و نوشتۀ او مفاهیم انتزاعی علمی را ملموس می‌کرد و حضور گرم او حتی بی‌میل‌ترین دانش‌آموزان و شنوندگان را به علم علاقه‌مند می‌کرد. بنابراین در ماه نوامبر سال 1964 از پرفسور ریچارد فاینمن، فیزیک‌دان و مدّرس نام‌آور، دعوت شد تا سخنرانی‌ کند. او پیش از این در دانشگاه کورنل تدریس می‌کرد و حالا پرفسور فیزیک نظری دانشگاه انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا بود. فصل‌های این کتاب گزارش گفتارهایی است که او بر روی یک صحنۀ بزرگ ایراد کرد. در این کتاب فاینمن قوانین سرشت فیزیک را مرور می‌کند و از ویژگی مشترک آن‌ها می‌گوید. او در این کتاب به موضوعاتی مانند تعامل ریاضیات و فیزیک، اصل بقا، پازل تقارن و فرآیند کشف علمی پرداخته است.

• مقدّمه: نوشته‌ی جیمز گلیک
• پیشگفتار
• مقدّمه: نوشته‌ی دیل آر.کورسون
۱. قانون گرانش، مثالی از قانون فیزیکی
۲. رابطه‌ی ریاضیات با فیزیک
۳. اصول پایستگی بزرگ
۴. تقارن در قانون فیزیکی
۵. تمایز بین گذشته و آینده
۶. احتمال و عدم قطعیت، نگرش کوانتومی مکانیکی به طبیعت
۷. در جستجوی قوانین جدید

ریچارد فاینمن که مارک کاگ، ریاضیدان برجستۀ لهستانی او را نابغۀ جادوگر خواند، جایگاهی ویژه در میان نوابغ فیزیک قرن بیستم دارد و آموزگاری بی‌همتاست. بنابراین اگر به خواندن کتاب‌های علمی علاقه دارید به شما پیشنهاد می‌کنیم کتاب‌های زیر را نیز مطالعه نمایید.

•  همه‌ی ماجراهای ریچارد فاینمن مجموعۀ کامل داستان‌های خواندنی دو کتاب پرفروش فاینمن «نکنه شوخی می‌کنید، آقای فاینمن!» و «به تو چه که دیگران چه فکر می‌کنند» است. همۀ داستان‌های این کتاب واقعی هستند و راوی خودِ فاینمن است و این کتاب در واقع زندگینامۀ اوست.

•   شش قطعه آسان مبانی فیزیک به روایت ریچارد فاینمن است. این کتاب شرحی از اصول بنیادی فیزیک به زبانی غیرتخصصی از ریچارد فاینمن است. مشهورترین و مهم‌ترین فصل‌های درسی فیزیک فاینمن در این کتاب نوشته شده است و هنوز هم مهم‌ترین کتاب فاینمن در نظر گرفته می‌شود. عامۀ خوانندگان می‌توانند به سادگی نظریات و توضیحات فاینمن در این کتاب را متوجه شوند.

•  درس‌نامۀ فیزیکِ فاینمن اثر دیگری از ریچارد فاینمن نابغۀ فیزیک است. این کتاب نخستین بار در سال 1961 منتشر شد و مجموعه‌ای از درس‌های پروفسور ریچارد فاینمن بین سال‌های 1961 تا 1962 در مؤسسۀ فناوری کالیفرنیا است. این کتاب ابتدا کتاب درسی محسوب می‌شد اما به‌خاطر ساختار و زبان عامیانه‌اش آرام‌آرام از ردۀ کتاب‌های درسی خارج شد و تنها علاقه‌مندان به مطالعه یا فهم عمیق‌تر به سراغش می‌روند.

•  معنای همۀ اینها چیست؟ اثر دیگری از ریچارد فاینمن فیزیکدان آمریکایی است. این کتاب مجموعۀ سه سخنرانی این فیزیکدان برجستۀ آمریکایی است. در این کتاب فاینمن اندیشه‌های خود در مورد زندگی، مذهب، سیاست و دیگر موضوعات را بیان کرده است. دیدگاه نمادشکن او به زندگی و بسیاری از ماجراهای کنجکاوانه‌اش در این کتاب بسیار خواندنی است.

•   تأثیر علم در اندیشه اثر دیگری از ریچارد فاینمن، فیزیکدان برجستۀ آمریکایی است. این کتاب بر اساس سخنرانی‌های سال 1963 فاینمن در دانشگاه واشنگتن نوشته شده است. او در این سخنرانی در خصوص موضوعاتی عمومی حرف زد و دیدگاه‌های شخصی خود را به شکلی ساده و جذاب مطرح کرد.

• لذت فهمیدن کتابی خواندنی از ریچارد فاینمن، فیزیکدان برجستهٔ آمریکایی است. این کتاب شرحی ساده از دستاوردهای ریچارد فاینمن به قلم او است که درک جهان از الکترودینامیک کوآنتومی را تغییر داد. در این کتاب مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها، کنفرانس‌ها و مقالات چاپی این فیزیکدان مشهور از جمله سخنرانی مشهورش در سال 1959 «آن پایین فضای بسیاری هست» منتشر شده است.

فاینمن در دبیرستانی درس خواند که برتون ریشتر و باروخ ساموئل بلومبرگ، برندگان جایزهٔ نوبل نیز در آن حضور داشتند. او به‌سرعت در ریاضی پیشرفت کرد و زمانی که تنها 15 سال داشت مثلثات، جبر پیشرفته، هندسهٔ تحلیلی، حساب دیفرانسیل و انتگرال را به‌صورت خودآموز فرا گرفت. او نمادهای خاصی را برای توابع لگاریتم، سینوس، کسینوس و مماس ایجاد کرد و در آخرین سال تحصیلی خود برندهٔ جایزهٔ مسابقات ریاضی دانشگاه نیویورک شد. پس از آن درخواستش را برای دانشگاه کلمبیا فرستاد اما به دلیل سهمیه‌بندی در این دانشگاه پذیرفته نشد. در‌عوض او به مؤسسهٔ فناوری ماساچوست پیوست. گرچه در ابتدا به ریاضیات علاقه داشت اما در نهایت به‌سراغِ مهندسی برق رفت و پس از آن به فیزیک روی آورد. او در سال 1393 مدرک کارشناسی‌اش را گرفت و در امتحانات ورودی دانشگاه پرینستون با نمرهٔ عالی پذیرفته شد. آلبرت انیشتین، ولفگانگ پائولی و جان فون نویمان از  شرکت‌کنندگان اولین سمینار فاینمن بودند. درنهایت فاینمن در سال 1942 مدرک دکترایش را از دانشگاه پرینستون دریافت کرد.

پس از اخذ مدرک دکترا، فاینمن یک طرح نمایش تصویری برای عبارات ریاضی ایجاد کرد که رفتار ذرات زیر اتمی را نشان می‌داد، این طرح نمایش بعداً به نمودارهای فاینمن معروف شد. او در طول زندگی خود به یکی از شناخته‌شده‌ترین دانشمندان جهان تبدیل شد. در یک نظرسنجی در سال 1999 که مجلهٔ بریتانیایی «دنیای فیزیک» انجام داد، از بین 130 فیزیکدان برجسته در سراسر جهان او در رتبهٔ هفتم بزرگ‌ترین فیزیکدان‌های تمام دوران قرار گرفت. فاینمن در گسترش نظریهٔ کوآنتومی سهم بسزایی داشت و جزو دانشمندان پروژهٔ منهتن بود، پروژه‌ای که در نهایت به ساخت بمب اتمی منجر شد. مشارکت او در این پروژه و تلفات فاجعه‌باری که در نهایت رخ داد، او را به‌شدت عذاب می‌داد و همین باعث شد شروع به تحقیقات در زمینهٔ تاریخی و توسعهٔ تئوری بکند. او در دههٔ 1980 عضوی از کمیسیون راجرز شد، هیئتی که فاجعهٔ شاتل فضایی چلنجر را بررسی کرد و همین او را در میان عموم مردم به شهرت رساند. فاینمن برای فعالیتش در زمینۀ فیزیک نظری، یکی از پیشگامان زمینۀ محاسبات کوانتومی و معرف مفهوم نانوتکنولوژی شناخته شد. او استاد فیزیک نظری در مؤسسۀ فناوری کالیفرنیا نیز بود.