تخفیف های شگفت انگیز
مجله 30بوک
نظر خود را برای ما ثبت کنید
نشر ابر سفید منتشر کرد:
تاریخ بیهقی اثر سترگ خواجه ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی دبیر است. تاریخ بیهقی یا تاریخ مسعودی در فاصله سال 448 هجری قمری تا پایان سدۀ پنجم قمری تألیف شد.
فروشگاه اینترنتی 30بوک
نقد و بررسی تخصصی
با اینکه بسیاری از مورخان معتقد بودند که تاریخ بیهقی دورۀ حکومت غزنویان است اما از متن کتاب مشخص است که بیهقی بازگویی وقایع را از سال 409 قمری شروع کرده و تا کمی پیش از مرگش حدود سال 470 قمری ادامه داده است.کتاب تاریخ بیهقی علاوه بر امتیازی که به‌لحاظ حقیقت‌پژوهی و باریک‌بینی و رعایت اعتدال و انصاف در تاریخ‌نگاری دارد، از حیث ادبی نیز به دو دلیل حائز ارزش فراوان است، یکی به سبب اطّلاعاتی که راجع به تاریخ ادب ایران در بر دارد و در نوع خود مرجعی منحصر محسوب می‌شود؛ و دیگر از نظر نثر بسیار زیبا و روان که آن را در شمار مهم‌ترین و ارزنده‌ترین کتب ادب فارسی قرار داده است.
بیهقی خود در جایی از این کتاب می‌گوید: «در تاریخی که می‌کنم سخنی نرانم که به آن تعصّبی و میلی کشد و خوانندگان این تصنیف گویند شرم باد این پیر را؛ بلکه آن گویم که تا خوانندگان با من اندرین موافقت کنند و طعنی نزنند.»
تاریخ بیهقی مملو از داستان‌های خواندنی مثل داستان افشین و بو دلف، حسنک وزیر، عمرو لیث و شکیبایی او بر مرگ پسر، قصۀ خیشخانۀ هرات و یحی بر مکی است.
• ذکر خروج الامیر مسعود...
• فرو گرفتن امیر یوسف
• داستان تزویج دو دختر امیر یوسف
• آمدن یوسف باستقبال
• عاشق شدن یوسف بر طغرل
• ورود امیر بغزنین و استقبال مردم
• مشاورۀ امیر با وزیر در باب صلات
• مطالبۀ صلات بیعتی
• ذکر سیل
• بقیۀ سخن وزیر و نظر امیر
• نصب تاش بسپهسالاری ری
• خلعت پوشی احمد ینالنگین
• مذاکره وزیر با احمد در باب هندوستان
• پسران بوالقاسم نوکی در دیوان رسالت
• جشن مهرگان و عید رمضان
• قصیدۀ ابو حنیفه
• دنبالۀ قصیدۀ ابو حنیفه
«... چون حسنک بیامد خواجه برپای خاست، چون او این مکرمت بکرد همه اگر خواستند یا نه بر پای خاستند. بوسهل زوزنی بر خشم خود طاقت نداشت. برخاست نه تمام و برخویشتن می ژکید. خواجه احمد او را گفت «در همه کارها ناتمامی!.
و آن روز که حسنک را بر دار کردند، استادم، بونصر، روزه بِنَگشاد و سخت غمناک و اندیشه مند بود چنان که به هیچ وقت او را چنان ندیده بودم. می گفت:«چه امید ماند؟» و خواجه احمدِ حسن هم بر این حال بود، و به دیوان ننشست.
و حسنک قریب هفت سال بر دار بماند، چنان که پای هایش همه فروتراشید و خشک شد، چنان که اثری نماند. تا به دستوری فروگرفتند و دفن کردند، چنان که کس ندانست که سرش کجاست و تن کجاست.
و مادر حسنک زنی بود سخت جگرآور. چنان شنیدم که دو سه ماه از او این حدیث نهان داشتند. چون بشنید جزعی نکرد چنان که زنان کنند؛ بلکه بگریست به درد، چنان که حاضران از درد وی خون گریستند. پس گفت:«بزرگا مردا که این پسرم بود! که پادشاهی چون محمود این جهان بدو داد و پادشاهی چون مسعود آن جهان.» و ماتم پسر سخت نیکو بداشت و هر خردمند که این بشنید بپسندید، و جای آن بود.»
اگر به ادبیات و تاریخ ایران علاقه دارید حتماً کتاب تاریخ بیهقی را بخوانید. ابوالفضل بیهقی از سردمداران این عرصه است که این اثر فاخر او را می‌توان اوج تلاقی ادبیات و تاریخ دانست.
ابوالفضل بیهقی مشهور به «ابوالفضل محمد ابن حسین بیهقی» در سال 385 قمری در حار‌ث‌آبادِ بیهق سبزوار به دنیا آمد و احتمالاً در صفر 470 قمری از دنیا رفت. او دبیر و مورّخ بود. اوایل عمر را در نیشابور به تحصیل گذراند و سپس در غزنه به خدمت سلاطین غزنوی پیوست. در 412 به دیوان رسالت سلطان محمود راه یافت. ابتدا زیر دستِ ابو نصر مشکان (صاحب دیوان) بود (خود گوید: «نوزده سال پیش او بودم عزیزتر از فرزندان وی و نواخت‌ها دیدم و نام و مال و جاه و عزّ یافتم») و به نیابت ابونصر دبیری سلطان محمود و سپس سلطان محمّد ابن محمود و سپس سلطان مسعود اول غزنوی را بر عهده داشت.
پس از وفات ابونصر در 431 که بسیار عزیزش می‌داشت ابو سهل زوزنی (متوفی در پیش از 450) ریاست دیوان رسالت یافت و با ابوالفضل راه ناسازگاری پیش گرفت («چون لختی حال شرارت زعارت (بدخلقی) وی دریافتم، دیدم که ضدّ پونصر مشکانست به همه چیزها»). بیهقی در دورۀ عبدالرّشید غزنوی به ریاست دیوان رسالت رسید، ولی کمی بعد معزول و اموالش مصادره و خودش محبوس شد و پس از کشته شدنِ عبدالرّشید نیز چندی محبوس بود. پس از رهایی ظاهراً گرد خدمت در دربار نگشت و اواخر عمر را انزوا اختیار کرد و به تصانیف مشغول شد. او مردی بلندنظر و حق‌شناس و در شغل خود بسیار مورد اعتماد و بی‌غرض بود و هم از این رو در وقایع‌نگاری‌هایش نیز علاوه بر محسّنات ادبی و نثر بسیار زیبا و سلیس، نشانه‌های حقیقت‌جویی عیان است. دو اثر دیگر به نام‌های مقامات ابو نصر مشکان و زینه‌الکتاب بدو منسوب داشته‌اند.
خلیل خطیب رهبر در سال 1302 در کرمان به دنیا آمد و در سال 1393 در تهران از دنیا رفت. او ادیب، نویسنده، شاعر، محقق و استاد دانشگاه تهران بود که بسیاری از کتاب‌های ادب پارسی را تصحیح و منتشر کرده است. آثار دیگر او در زمینۀ دستور زبان فارسی و منتخب شاهکارهای شاعران و نویسندگانی همچون سعدی، حافظ، ابوالفضل بیهقی، سنایی، رودکی، مولوی و جامی بوده است.
خلیل خطیب رهبر که در سال 1319 وارد دانشسرای مقدماتی کرمان شد توانست با درجۀ ممتاز از این دانشسرا فارغ‌التحصیل شود و سپس به خدمت آموزش و پرورش در آمد. پس از چند سال تدریس به تهران رفت و مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشدش را اخذ کرد. سپس دورۀ دکترایش را در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران گذراند و در سال 1336 موفق به اخذ مدرک دکترا شد. مهم‌ترین ویژگی تصحیح‌های دکتر خطیب رهبر شرح‌نویسی و توضیحاتی است که در حاشیۀ تصحیح اضافه می‌کند. آنچه دکتر خطیب رهبر با کتاب تاریخ بیهقی انجام داد آن را به یکی از منابع تاریخی دورۀ غزنوی تبدیل کرد.
از دیگر آثار او می‌توان به «شرح و تفصیل مفصل گلستان سعدی»، «شرح و توضیح مفصل مرزبان‌نامه»، «شرح و حواشی غزلیات حافظ»، «شرح و حواشی غزلیات سعدی»، «کتاب صفت»، «گزیدۀ اشعار رودکی»، «گزیدۀ بوستان و گلستان سعدی»، «گزیدۀ مرزبان‌نامه» و «داستان‌های منظوم از جامی» اشاره کرد. خلیل خطیب رهبر در 91 سالگی به دلیل کهولت سن در خانه‌اش درگذشت.
ابن فُندُق بیهقی کتاب تاریخ بیهقی را تاریخ ناصری نامیده بود. عنوان جلد پنجم تا دهم کتاب تاریخ بیهقی، کتاب بزرگی به نام جامع التّواریخ یا جامع فی تاریخ آل سبکتکین یا تاریخ آل محمود یا تاریخ آل سبکتکین یا تاریخ آل ناصر یا تاریخ ناصری است که موضوع اصلی آن تاریخ سلطنت مسعود اول پسر محمود غزنوی است و در ضمن آن مطالبی مفید در تاریخ غزنویان قبل از مسعود، سامانیان و صفاریان و سلجوقیان و جز آن‌ها دیده می‌شود.
نشر ابر سفید کتاب تاریخ بیهقی (3 جلدی) از محمدبن حسین بیهقی را به کوشش خلیل خطیب رهبر منتشر کرده است.
تاریخ بیهقی از شاهکارهای ادب فارسی به‌شمار می‌رود. با اینکه بیهقی در این کتاب از غزنویان دفاع کرده اما بهتر از هر کتاب دیگری اشتباهات و اشکالات حکومت آنان را نیز نشان داده است. بعلاوه اطلاعات ارزشمندی از چند و چون زندگی در آن روزگار، ارزش‌ها و اعتقادات غزنویان و مردم آن دوره را نیز در اختیار خوانندگان قرار داده است.
- حدیث خداوندی و بندگی: تحلیل تاریخ بیهقی از دیدگاه ادبی، اجتماعی و روان‌شناختی همراه با شرح و توضیح مهم‌ترین بخش‌های متن را نشر نی منتشر کرده است. ضمناً ماجراهای مهم تاریخ غزنویان، چنان‌که بیهقی روایت کرده است، در این‌جا از نو و بر حسب توالی تاریخی مرتب شده‌اند تا خوانندگان سر رشته‌ی رویدادها و حوادث را گم نکنند.
نشر ابر سفید
