دیوار

هدايت درميان نويسندگان خارجي که به ترجمه برخي از آثار آنها همت گماشت، بيشتر از همه به کافکا علاقه دارد؛ زيرا او را در افکار و اعتقادات بسيار به خود نزديک مي‌بيند. ازجمله کارهاي کافکا که هدايت به آن بسيار علاقه‌مند بود، مسخ است. مسخ سرگذشت انساني است که تا وقتي مي‌توانست فردي مثمرثمر براي خانواده باشد و در رفع احتياجات خانواده کوشش مي‌کرد، براي آن عزيز بود و دوست‌داشتني؛ اما وقتي از کار مي‌افتد و ديگر قادر نيست تا مايحتاج خانواده را تأمين کند نه‌تنها دوست‌داشتني نيست؛ بلکه به مرور موجودي بي‌مصرف و حتي مضرّ و مورد تنفر خانواده مي‌شود تا جايي که حتي زنده‌بودنش براي اعضاي خانواده ملال‌انگيز است. ابتدا به حال او دل مي‌سوزانند و مي‌خواهند درباره گذشته او مراتب حق‌شناسي به‌جا آورند؛ اما وقتي ضبط و ربط‌کردنش از حد مي‌گذرد، هرکس مي‌خواهد از شرش خلاص شود. اين خانواده سمبل جامعه‌اي است که نسبت به افراد ضعيف و ناتوان بي‌رحم است و آنها را مضرّ و مخل آسايش و امنيت جامعه مي‌داند؛ هرچند که اگر چنين شخصي قدرتي داشته باشد و يا همين اجتماع فرصت انجام کاري را از او دريغ نمي‌کردند، شايد منشأ کارهاي عظيمي باشد. مسخ سرگذشت انساني است که جامعه او را از خود طرد مي‌کند و او به گوشه انزوا و تاريکي تنهايي خود پناه مي‌برد و بدون آنکه کاري به ديگران داشته باشد؛ اين ديگران هستند که حتي وجود بي‌آزار او را نمي‌توانند تحمل کنند تا جايي که آرزوي مرگ به او روي مي‌آورد و خود نيز به مرگ خود خشنود مي‌شود.