توتالیتاریسم (ثلاثی)

کتابِ توتالیتاریسم از سایت گودریدز امتیاز 4.3 از 5 را دریافت کرده است.

کتابِ توتالیتاریسم از سایت آمازون امتیاز 4.6 از 5 را دریافت کرده است.

• مجلهٔ لوموند کتابِ توتالیتاریسم را در میان 100 کتابِ برتر قرن بیستم قرار داد و این کتاب در رتبهٔ 15 فهرستِ 100 کتابِ برتر غیرداستانیِ قرن نشریهٔ نشنال ریویو قرار گرفت.

• این کتاب تأثیر بسیاری بر نورمن پودهورتز سردبیر، نویسنده و مفسر سیاسی آمریکایی گذاشت و لذت خواندن آن را برابر با لذت خواندن یک شعر یا رمان بزرگ دانست.

• شوم شولمز، سخت‌گیرترین انتقادگر که از کتابِ آیشمن در اورشلیمِ‌ آرنت به‌شدت انتقاد کرده بود، کتابِ توتالیتاریسم را ستود.

آرنت در کتاب خاستگاه‌های توتالیتاریسم، تاریخ قرن نوزدهم و بیستم را واکاوی می‌کند و چگونگی ایجاد یهودی‌ستیزی در اروپا، امپریالیسم تا پیش از جنگ جهانی اول و ظهور نژادپرستی را به عنوان سلاحی در دستان امپریالیسم بررسی می‌کند. آرنت در بخش توتالیتاریسم با مبنا قراردادن دو رژیم توتالیتر اروپایی یعنی آلمان نازی و شوروی کمونیستی، به ماهیت، ساختار و کارکرد رژیم‌های توتالیتر می‌پردازد. آرنت می‌گوید با وجود تفاوت‌های ظاهری، این رژیم‌ها ذاتاً مثل هم هستند و مخالفین خود را بی‌درنگ و بدون ذره‌ای تردید از میان برمی‌دارند و در تمامی جنبه‌های زندگی شهروندان مداخله می‌کنند. کتاب توتالیتاریسم و سایر آثار هانا آرنت از جمله کتاب‌های سیاسی هستند که تصویری درست و شفاف از فضای سیاسی دولت‌های توتالیتر قرن بیستم ترسیم می‌کنند و خواندنشان دانش سیاسی همراه با نوعی‌ روشن‌بینی به خواننده می‌دهد. بنابراین اگر به موضوعات سیاسی و مطالعۀ نظام‌های سیاسی علاقه‌مند هستید اصلاً خواندن کتاب توتالیتاریسم را از دست ندهید.

«توتالیتاریسم، همان بی‌خویشتنی هواداران این جنبش است. کاملاً قابل درک است که چرا یک فرد نازی یا بلشویک، از ارتکاب جنایت علیه مردمی که به جنبش تعلق ندارند یا با آن دشمن‌اند، خم به ابرو نمی‌آورد. اما شگفت این‌ جاست که زمانی که غول توتالیتاریسم، آغاز به بلعیدن فرزندانش می‌کند و ممکن است که خود آن فرد هم قربانی این جریان شود، او باز هم دچار تردید نمی‌شود، حتی اگر دستگیر و محکوم یا از حزب تصفیه شده و به یک اردوگاه کار و یا کار اجباری فرستاده شود. برعکس، آنچه سراسر جهان متمدن را شگفت‌زده می‌سازد، این است که او، ممکن است به دستگیری و مرگ خویش نیز کمک کند، به شرط آن‌که، پایگاه او به عنوان عضو جنبش دست نخورده بماند.»

«مهم‌ترین خصلتی که می‌توان به جنبش‌های توتالیتر نسبت داد، آن است که این جنبش‌ها به سرعت فراموش می‌شوند و به آسانی می‌توان چیز دیگری به جای آن‌ها برقرار کرد. این قضیه در مورد کیفیت شهرت رهبران این جنبش‌ها، مصداق بیشتری دارد. آنچه را که استالین طی چندین سال سخت‌کوشی از طریق کشمکش‌های شدید توطئه‌آمیز و سوءاستفاده وسیع از نام سلف خویش لنین - یعنی با مشروعیت بخشیدن خویش به عنوان وارث سیاسی لنین - به انجام رسانده بود، جانشینان او کوشیدند بدون سود جستن از نام سلف‌شان انجام دهند. با آن‌که استالین سی سال وقت داشت و می‌توانست دستگاهی تبلیغاتی برای جاودانه ساختن نامش بسازد که در روزگار لنین ناشناخته بود.»

«برعکس، رهبر توتالیتر نمی‌تواند انتقاد از زیردستانش را تحمل کند، زیرا آن‌ها پیوسته به نام او عمل می‌کنند. اگر او بخواهد خطاهایش را تصحیح کند، باید آن‌هایی را که به خطاهای او عمل کرده‌اند از میان بردارد. اگر او بخواهد مسئولیت اشتباهاتش را به دوش دیگران اندازد، باید آن‌ها را بکشد، زیرا در این چارچوب سازمانی، هر اشتباهی می‌تواند یک نیرنگ باشد؛ یعنی کسی که اشتباه می‌کند، درواقع شیادی است که خودش را به عنوان متجسم‌کننده رهبر جامی‌زند.»

«جنبش‌های توتالیتر نیز مانند جوامع سرّی، جهان را به دو بخش «برادران قسم خورده» و توده نامشخص و درهم برهمی از «دشمنان قسم خورده»، تقسیم می‌کنند. این تمایز که برپایه دشمنی مطلق با جهان پیرامون جنبش استوار است، با گرایش عادی احزاب به تقسیم مردم به دو دسته حزبی و غیرحزبی، بسیار تفاوت دارد. احزاب و جوامع باز، عموما تنها کسانی را که با آن‌ها آشکارا مخالفت می‌کنند دشمن می‌دانند، حال آن‌که اصل بنیادی جوامع سرّی، این است که «هر فردی که درون جامعه سرّی نیست، مطرود است.»

«این مسئولیت تام رهبر در مورد هر عملی که در جنبش انجام می‌گیرد و این یکی شدن کامل او با هر یک از کارگزارانش، عملاً چنین نتیجه می‌دهد که هیچ‌یک از اعضای جنبش، در موقعیتی نیست که مسئول اعمالش باشد و بتواند دلایلی برای اعمالش بیاورد. از آن‌جایی که رهبر، حق توجیه اعمال جنبش را به انحصار خود در آورده است، برای جهان خارجی چنین می‌نماید که او تنها کسی است که می‌داند چه می‌کند؛ یعنی تنها نماینده جنبش و تنهاکسی که هنوز می‌توان به زبانی غیرتوتالیتر با او گفت‌وگو کرد و در صورت قرار گرفتن در تنگنا، نمی‌تواند بگوید که چرا از من می‌پرسی، از رهبر بپرس.»

در عصر رهبری مردان قدرتمند، جنبش‌های پوپولیستی توده‌ای و اطلاعات نادرست رسانه‌ای، توتالیتاریسم بار دیگر مورد توجه عموم مردم قرار گرفته است. مطالعات هانا آرنت از نظام‌های توتالیتر قرن بیستم که اندکی پس از جنگ جهانی دوم منتشر شد، هشداری قوی از دل تاریخ و یکی از مهم‌ترین آثار تاریخ سیاسی قرن بیستم است. آرنت، از دیدگاه یک پناهندۀ یهودی که از آلمان هیتلری گریخته است، وحشی‌گری نازیسم و استالینیسم را آشکار می‌کند و به دنبال ارتقای درک ما از نیروهای یهودستیزی و امپریالیسمی است که آن‌ها را ساخته‌اند. کتاب توتالیتاریسم اولین بار در سال 1951 به زبان انگلیسی منتشر شد. ترجمۀ آلمانی این کتاب در سال 1955 منتشر شد. نسخۀ وسیع‌تری از آن نیز در سال 1958 منتشر شد که شامل دو فصل اضافی بود و نویسنده این دو فصل را جایگزین «نظرات پایانی» اصلی‌اش کرد. فصل سیزده م با عنوان «ایدئولوژی و ترور: شکل بدیع حکومت» بود که در سال 1953 به طور جداگانه منتشر شد. فصل چهاردهم کتاب به انقلاب مجارستان در سال 1956 می‌پردازد که در نسخه‌های اصلی این فصل حذف شد.

• یادداشت مترجم
• پیش گفتار
• فصل اول: جامعه بی‌طبقه
• توده‌ها
• اتحاد موقتی اوباش با نخبگان
• فصل دوم: جنبش توتالیتر
• تبلیغات توتالیتر
• سازمان توتالیتر
• فصل سوم: توتالیتاریسم در رأس قدرت
• دولت توتالیتر
• پلیس مخفی
• فصل چهارم: ارعاب و ایدئولوژی: یک صورت حکومتی نوپدید
• کتاب‌شناسی
• نمایۀ اسامی
• نمایۀ موضوعی

سرکوب
رژیم توتالیتر تنها طالب قدرت نیست بلکه می‌خواهد فضای سیاسی را کاملاً منهدم کند. حکومت توتالیتر طرفدارانی کاملاً مطیع و فرمان‌بردار می‌خواهد و هرکسی را که چنین نباشد به‎طریقی ساکت می‌کند یا از میان برمی‌دارد. گروه‌های تبهکار و خلافکاران هم بخشی از بدنۀ رژیم توتالیتر می‌شوند و در سرکوب مردم و احزاب به نظام یاری می‌رسانند.

ارعاب
ارعاب یا وحشتْ جوهر اصلی یک حکومت توتالیتر است. رژیم از طریق پراکنده‌کردن وحشت بر جامعه تسلط می‌یابد و قدرت را به شکلی ظاهراً غیرمنطقی و تصادفی اعمال می‌کند. هدف ترور از بین بردن آزادی و اختیاری است که از بدو تولد به انسان عطا شده است، به طوری که هیچکس توانایی مقابله با حکومت را نداشته باشد. آرنت استدلال می‌کند که حکومت از طریق به جان هم انداختن انسان‌ها، ترور یا همان وحشت را در تمامی مناسبات بین آن‌ها حاکم می‌کند و عشق به آزادی و اتحاد را از قلب انسان‌ها محو می‌کند.

کتاب «ریشه‌های توتالیتاریسم» (خاستگاه‌های توتالیتاریسم) به سه بخش «یهود ستیزی»، «امپریالیسم» و «توتالیتاریسم» تقسیم شده است. بخش آخر به‌طور مستقل نیز منتشر شد و با همین عنوان در ایران توسط محسن ثلاثی ترجمه و از سوی نشر ثالث به چاپ رسیده است.

• کتاب بخت بیدادگر اثر هدا مارگولیوس کووالی نویسنده و مترجم اهل چک و بازماندۀ هولوکاست که در این کتاب دربارۀ تجربیاتش و سختی‌ها و مشقت‌های زندگی زیر سایۀ آلمان نازی و کمونیسم سخن گفته است. کتاب درست از زمانی شروع می‌شود که آلمان نازی در اوج قدرت است و کشورهای مختلف اروپا از جمله پراگ را تحت اختیار خود درآورده است.

• کتاب رولت سرخ اثر دزموند چام نویسندهٔ تبعیدی چین است. او در این کتاب دست به افشاگری علیه سیاست‌های نادرست، رانت‌خواری و وقایع پشت صحنهٔ حزب کمونیست چین می‌زند. او این کتاب را به‌رغم تهدیدها نسبت به جان خود و پسرش منتشر کرد.

• کتاب فرمان قتل  اثر ایمی نایت محقق کا‌گ‌ب است. او در این کتاب از ولادیمیر پوتین و خشونت سیاسی در روسیه صحبت کرده و از قتل سیاستمداران و روزنامه‌نگارهای روس به دست ولادیمیر پوتین صحبت می‌کند. او نشان می‌دهد که پوتین با قتل و ارعاب به‌‌دنبالِ کنترل سیاسی و پاکسازی‌های مدنظر حکومت است.