تاریخ فلسفه‌ی راتلج (جلد 7)

معرفی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج (جلد هفتم) اثر سی.ال.تن

امتیاز در گودریدز: ☆ ☆ ☆ ☆ ☆

تاریخ فلسفه‌ی راتلج از سایت گودریدز امتیاز ۳.۸ از ۵ را دریافت کرده است.

معرفی جلد هفتم کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج:

تاریخ فلسفه‌ی راتلج مجموعه‌ای ۱۰ جلدی اثر جمعی از نویسندگان است. این مجموعه بررسی‌ای دقیق از تاریخ فلسفه است که همهٔ تحولات فلسفی مهم در تاریخ را ارائه کرده است و دربارهٔ همهٔ فیلسوفان بزرگ و بسیاری از چهره‌های کمتر شناخته‌شدهٔ فلسفه از گذشته تا به امروز است. جلد هفتم این کتاب با ویرایش سی‌.ال.تن در سال ۱۹۹۴ در لندن منتشر شده است. این جلد دربارۀ تاریخ فلسفۀ قرن نوزدهم است. هر فصل از این کتاب را یک مرجع شناخته شده در زمینه‌ای خاص نوشته است. سی‌.ال.تن استاد مهمان دانشگاه ناسیونال سنگاپور و صاحب کرسی در دانشگاه موناش در استرالیا است. وی مطالب زیادی دربارۀ فلسفۀ قرن نوزدهم ارائه داده و عضو آکادمی علوم انسانی استرالیا نیز هست.

واکنش‌های جهانی به جلد هفتم تاریخ فلسفه‌ی راتلج:

«یک افزودنی ارزشمند به ادبیات سنت فلسفی غرب... خواندن آن را به همهٔ علاقه‌مندان به فلسفه توصیه می‌کنیم و همچنین افزود آن به همهٔ کتابخوانه‌های دانشگاهی را پیشنهاد می‌دهیم.» - لایبرآری ژورنال

چرا باید کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج را بخوانیم؟

مسلماً اگر به علم فلسفه علاقه‌مندید و دوست دارید با فیلسوفان قرن‌های مختلف و وقایع فلسفی جهان آشنا شوید خواندن کتاب تاریخ فلسفه راتلج را از دست ندهید. تمام نویسندگان این مجموعه، این کتاب‌ها را به سبکی روان نوشته‌اند تا خوانندگان غیرمتخصص نیز بتوانند از اطلاعات باارزش آن بهره‌مند شوند.

جملات درخشانی از جلد هفتم کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج:

«جرمی بنتام در سال ۱۷۴۸ در لندن به دنیا آمد؛ پدر مرفه وی، وکیلی که از طریق تملک املاک ثروتمند شده بود و نه از کار حقوقی، برای پسرش حرفهٔ حقوقی درخشانی را برنامه‌ریزی رده بود. بتنام پس از تحصیلات اولیه در وست‌مینیستر و آکسفورد، در ۱۷۶۹ به مقام وکالت رسید. اما به جای این‌که بر پیچیدگی‌ها، جزئیات فنی، رسم‌وروال‌ها و رازهای حقوق مسلط شود تا شغلی موفق برای خود دست‌وپا کند، به این آشفتگی و بیهودگی با به مصاف کشیدن کل ساختار علم حقوق و تلاش برای جایگزینی آن با نظامی کامل و تا حد امکان عقلانی پاسخ داد. بنتام که از بسیاری جهات فیلوزوف شاخص سده‌ی هجدهم بود، در این مرحله‌ی اولیه به امکان ایجاد بهبود از طریق دانش، به تفوق عقل بر خرافات و نظم بر اغتشاش متشبث شد. با وجود این‌که بنتام در عصری جدید یعنی سده‌ی نوزدهم ـ دوران پساانقلابی، صنعتی‌شده، دموکراتیک ـ زندگی می‌کرد و می‌نوشت، این الهام اولیه که روشنگری جهان بهتری را پدید می‌آورد، هرگز او را رها نکرد. هدف مداوم بنتام کمک به ایجاد جهانی بود ممکن ـ جهانی که باید باشد ـ به‌ جای به ارث بردن جهان آن‌گونه که هست ـ یعنی ملال‌آور، تعصب‌آمیز و فاسد ـ صرف‌نظر از این‌که چه موضوع خاصی را از میان علایق دانش‌نامه‌وار خود دنبال می‌کرد، و صرف‌نظر از این‌که آیا این مسئله موضوع تحقیق انتزاعی و فلسفی است یا جزئی و عملی.»

«تنها هدفی که نوع بشر، چه فردی و چه جمعی، را در ممانعت از آزادی عمل هر تعدادی از افراد توجیه می‌کند، همانا حراست از خویش است... تنها هدفی که برای رسیدن به آن می‌توان به‌حق بر هر عضو جامعه‌ی مدنی خلاف اراده‌اش اعمال قدرت کرد، جلوگیری از آسیب رساندن به دیگران است. خیر او، چه جسمانی و چه اخلاقی، توجیه کافی نیست. فرد را نمی‌توان به‌حق مجبور ساخت تا کاری انجام دهد یا از آن امتناع کند، صرفاً به این علت که انجامش برای او بهتر است، یا برای او سعادت به ارمغان می‌آورد، یا به عقیده‌ی دیگران انجام یا عدم‌انجام آن خردمندانه یا حتا درست است. این‌ها دلایل خوبی برای مخالفت کردن با او، یا استدلال کردن به نفع او، یا قانع کردن او یا درخواست کردن از اوست، اما به این دلایل نمی‌توان او را مجبور کرد، یا چنان‌ که کار دیگری انجام دهد برای او دردسری ایجاد کرد. توجیه رفتاری که مایل‌ایم او را بازدارد، باید براساس ایجاد شر برای کس دیگری محاسبه شده باشد. تنها بخشی از رفتار هر کس، که به خاطر انجامش باید پاسخ‌گوی جامعه باشد، آن چیزی است که به دیگران مربوط می‌شود. اما در بخشی که صرفاً به خود فرد مربوط می‌شود، استقلال او، به‌درستی، مطلق است. فرد بر خویش، بر بدن و ذهن خویش حاکم است.»

«هنگامی که ناپلئون سراسر اروپا را درنوردید، نظریه‌پردازهای دانشگاهی بیش‌ازپیش استدلال کردند که «متافیزیک» (روان‌شناسی) علم نیست، یا دست‌کم نمی‌‌تواند همانند فیزیک و شیمی، علم تجربی باشد. دو منبع این اجمال گسترده که از همه مهم‌تر بودند، به معنای واقعی کلمه در دو کران مخالف قاره قرار داشتند: امانوئل کانت در پروس شرقی و توماس رید در اسکاتلند. مبالغه نیست اگر بگوییم این دو متفکر تأثیرگذارترین روان‌شناسان بین انقلاب‌های فرانسه‌ی ۱۷۸۹ و ۱۸۳۰ بودند. نظرات آنان درباره‌ی روان‌شناسی به نحو وسیعی آموزش داده، تحلیل و بحث می‌شد. من این موضع را که تحت‌تأثیر چنین نفوذی ظهور کرد «متافیزیک سنتی اروپایی» می‌نامم. از قضا متافیزیک سنتی موضعی نیست که رید یا کانت آن را تأیید می‌کردند؛ با این‌همه، مجموعه‌ای است از مواضع که به واسطه‌ی تأثیر استدلال‌های رید و کانت به طور عمده مطرح شد. نه کانت و نه رید مخالف مطالعه‌ی روان‌شناسی نبودند ـ برعکس، هر دو کارورزان تیزهوش این رشته شمرده می‌شدند. با این‌همه، هر دو دلایل قدرتمندی برای حمله به هر ادعایی داشتند که به روان‌شناسی همانند یک علم می‌پرداخت.»

دربارهٔ مجموعهٔ تاریخ فلسفه‌ی راتلج‌:

تاریخ فلسفه همان سرگذشت و سیر تاریخی فلسفه است. روایت آن چیزی است که طی دوره‌های گوناگون بر فلسفه گذشته است. تاریخ فلسفه شامل زندگی‌نامۀ فیلسوفان، آراء و نظرات فلاسفه و سیر تحولات فلسفی در کشورهای مختلف دنیا است. مجموعه کتاب‌های تاریخ فلسفۀ راتلج برجسته‌ترین دوره‌های تفکر بشری را به ترتیب زمانی پوشش می‌دهند. این کتاب‌ها تاریخ فلسفه را از زمان نخستین فلاسفه در سدۀ ششم قبل از میلاد تا عصر حاضر دربرمی‌گیرد و مهم‌ترین تحولات فلسفی را با دیدی موشکافانه مورد بررسی عمیق قرار می‌دهد. این مجموعه راهنمایی ارزشمند و جامع برای آغاز فلسفه است. جلد اول این مجموعه کار را از بررسی باورها و داستان‌های اساطیری مردمان باستان آغاز می‌کند و به افلاطون می‌رسد. در فاصلۀ دو الی سه قرن فلسفه از حالتی اساطیری به وضعیتی درآمد که عامل شکل‌گیری بنیادی‌ترین سوالات دربارۀ وجود، هستی و انسان شد و فلسفۀ غرب بر اساس آن پا گرفت. برخی از ماندگارترین شاهکارهای تفکر غربی در همین دوره نوشته شد. جلد دوم داستان فلسفه را از ارسطو پی می‌گیرد و به همین ترتیب در زمان جلو می‌آید تا اینکه در جلد هفتم به قرن نوزدهم میلادی می‌رسد و سپس تا دوران معاصر ادامه می‌یاب

در جلد هفتم کتابِ تاریخ فلسفه‌ی راتلج چه می‌خوانیم؟

قرن نوزدهم دوران فعالیت فکری شدید بود که با پیشرفت بشر در علوم، ریاضیات و روان‌شناسی همراه بود. مجادله‌های فلسفی دربارۀ ماهیت روش‌ علمی و نیز این موضوع مطرح شد که آیا و تا چه حد، فهم رفتار انسان و جامعۀ انسانی مستلزم اقتباس از روش‌های مشاهده و آزمایش است. جلد هفتم تاریخ فلسفه راتلج مقدمه‌ای گسترده و علمی بر فلسفۀ قرن نوزدهم است. این جلد بسیاری از مهم‌ترین فیلسوفان و جنبش‌های قرن نوزدهم از جمله منفعت‌گرایی، پوزیتویسم و عمل‌گرایی را پوشش داده است. از فیلسوفانی که در این جلد بررسی شده‌اند، شخصیت جان استوارت میل از همه بیشتر جلوه می‌کند. همچنین این جلد به بررسی ریشه‌های نظری اخلاقی او در نوشته‌های پدرش جیمز میل و جرمی بتنام اشاره دارد. در جلد هفتم این مجموعه فیلسوفانی مورد بحث قرار گرفته‌اند که هم به سنت‌های تحلیلی و قاره‌ای و هم به پراگماتیست‌های تأثیرگذار کنونی آمریکایی تعلق دارند. همچنین واژه‌نامه‌های اصطلاحات فلسفی و جدول‌های زمانی رویدادهای فلسفی و فرهنگی در این جلد گنجانده شده‌اند.

فهرست مطالب جلد هفتم تاریخ فلسفه‌ی راتلج

۱: فایده باورهای آغازین
۲: فلسفهٔ علم و علم اخلاق هیول
۳: جی‌.اس. میل: اخلاق و سیاست
۴: جی.اس.میل: منطق و متافیزیک
۵: سیجویک
۶: کنت و پوزیتیویسم
۷: نیچه
۸: دیلتای
۹: منطق و فلسفهٔ ریاضیات در سدهٔ نوزدهم
۱۰: فلسفهٔ زیست‌شناسی در سدهٔ نوزدهم
۱۱: جدایی روان‌شناسی از فلسفه مطالعاتی در علم ذهن 
۱۲: پراگماتیسم امریکایی پیرس
۱۳: پراگماتیسم امریکایی جیمز
۱۴: گرین، بوزانکت و فلسفهٔ انسجام
۱۵: برادلی

اگر از خواندن جلد هفتم کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج لذت بردید، از مطالعۀ کتاب‌های زیر نیز لذت خواهید برد:

• کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج (جلد هشتم) با ویرایش ریچارد کرنی دربارهٔ فلسفه‌ی قاره‌ای در سدهٔ بیستم است. فلسفهٔ قاره‌ای که در سدهٔ بیستم شکل گرفت، بیش‌تر چهل‌تکه‌ای از رشته‌های گوناگون است به موضوعاتی مانند پدیدارشناسی، هرمنوتیک، اگزیستانسیالیسم، ساخت‌باوری و جنبش‌های مهم این دوره می‌پردازد.

• کتاب تاریخ فلسفه اثر ویل دورانت تاریخ‌نگار، فیلسوف و نویسندهٔ آمریکایی است. دورانت در این کتاب از فیلسوفان برجستۀ غربی و ایده‌های آن‌ها نوشته است. کتاب  حاضر از سقراط و افلاطون شروع می‌شود و به فریدریش نیچه و فیلسوفان معاصر می‌رسد. دورانت در این کتاب تلاش می‌کند تا ارتباط متقابل ایده‌های این فیلسوفان برجسته را نشان دهد و توضیح می‌دهد که چگونه ایده‌های یک فیلسوف به فیلسوف بعدی کمک کرده است.

دربارۀ سی‌.‌ال.تن‌: استاد فلسفه