خیام و ترانه

انتشارات نگاه منتشر کرد:
تلخيصي از متن پيشگفتار:
خيام و ترانه ها از چه کسي سخن مي گويد؟
کسى که بزرگ‌ترين منجم سده‌هاى ميانه جهان است. بزرگ‌ترين رياضى‌دان روزگار خويش است. در سرزمين زبان مادرى يکى از پنج شاعر بزرگ است.
کسى که در موردش جز از لابه‌لاى پرده‌هاى مبهم مه هيچ نمى‌دانيم.
کسى که دُرّ يگانه نيشابور است. نيشابورى که به خاطر مهاجرت دانش‌مندان سراسر گيتى مرکزيت فرهنگى داشت و خيل دانش‌جويان از دورترين نقاط مغرب و مشرق به اين شهر جذب مى‌شد. و در مورد کتاب‌خانه‌هاى شهرش حرف‌هاى حيرت‌انگيز مى‌زنند. که اکنون همه کتاب‌هاى شهرش از بين رفته. هم‌راه با شهرش دچار ظلم تاريخى شده. ظلم تاريخى به کنار دچار سوء تفاهم تاريخى شده.
به راستى در مورد چه کسى صحبت مى‌کنيم؟ کسى که در دوران سقوط آل بويه و ظهور سلاجقه زيسته. در روزگارش جنگ‌هاى صليبى شروع شده. مسلمان‌هائى که مى‌خواستند بلاد کفر را مسلمان کنند طبيعى است با بلاد خود چه مى‌کنند. که در زمانه‌اش ظهور و قدرت باطنيه و قرامطه مشهود است. در طول حياتش نخستين حکومت اسماعيليه در ايران تشکيل شد. در عصر عظمتى زيست که مرزهاى ايران از حدود چين تا شام شامل هند و يمن بود.
در باب شهرتش بارها نوشته شده شاعري که:
به عنوان حاذق‌ترين پزشک روزگار براى معالجه سلاطين مقتدر سلجوقى به دربار مى‌رفت. معالجه‌اش روى سنجر سلجوقى معروف است.
ستاره‌خوانى را از جنبه‌هاى نامطلوب شغل خويش مى‌شمرد. به ندرت پيش‌گوئى مى‌کرد اما به شهادت تواريخ هم‌واره پيش‌گوئى‌هايش درست از آب
در مى‌آمد.
در اهميت پرداختن به او و به رياضيات قديم اين‌جا هرچه بگوئيم کم گفته‌ايم. شناسائى‌اش لااقل سه فايده عمده دارد. اول استفاده تاريخى و شناسائى گذشته ما و بخشى از آن‌چه بر سرمان آمده. دوم نمايش مقام رياضيات و نجوم ايران در جريان علم جهان. سوم کمک به انتخاب و تصحيح رباعيات که در هزار سال گذشته نو مانده به درد خورده ظاهرا هزار سال ديگر هم کاربرد خواهد داشت.
کسى که يک شخص نيست. يک انديشگى است. انديشگى ايرانى. که راز بقاى ملت قديمى ماست. انديشگى ملتى که هنوز هم زنده است گاه نيز مى‌خندد.
ابر رندى واقعى است. يک سوپر انتلکتوئل که هنوز با يک چشم مى‌خندد و مى‌خنداند و با ديگر چشم مى‌گريد و مى‌گرياند. که چون ژانوس – از آن سو – نمايش‌گر مظالم و مصائبى است که بر ما رفته است.
و امروز متجاوز از چند هزار رباعى به نام اوست. که ملتى به نامش ترانه مى‌سرايد. ملتى به نامش سکه زده است. پناه رندان زمانه است. نمايش‌گر آمال ملى است.
تقريبا متعلق به ده قرن پيش است اما معاصر به نظر مى‌رسد. ازلى است.
ابدى است. باستانى است. نماد روح اين ملت است. برخورد ملى ما با شکست را نمايش مى‌دهد.
هم‌چون انسانى مسلط و مجهز به علم همه چيز را به خوبى مى‌بيند. بيش از همه زجر مى‌کشد. اما باقى مى‌ماند. و باقى مى‌ماناند!
فروشگاه اينترنتي 30 بوک