کلیات علم اقتصاد

---

کتاب کلیات علم اقتصاد از دارون عجم اغلو، دیوید لیبسون و جان ای.لیست در سال 2014 منتشر شد. آن‌ها در کتاب کلیات علم اقتصاد به تحلیل اقتصادی و شناسایی سه انگارۀ کلیدی پرداخته‌اند که در کانون رویکرد اقتصادی برای فهم رفتار بشر قرار دارند؛ یعنی بهینه‌یابی، تعادل و روش تجربی. این سه کلمۀ انتزاعی از سه انگار نمایندگی می‌کنند که در عمل بسیار شهودی هستند.

---

علم اقتصاد، علمی شگفت‌انگیز است. نحوۀ کار نظام‌های اقتصادی بسیاری از متخصصین در این زمینه از جمله دارون عجم اغلو، دیوید لیبسون و جان ای.لیست را شگفت‌زده می‌کند، آن‌قدر که تصمیم گرفتند دست به نوشتن کتابی بزنند تا سادگی انگاره‌های اقتصادی و قدرت فوق‌العادۀ آن‌ها در توضیح‌، پیش‌بینی و اصلاح آنچه در جهان رخ می‌دهد را برای همگان توضیح دهند.

نویسندگان در کتاب کلیات علم اقتصاد با رویکردی تازه و با استفاده از مضامینی مثل بهینه‌سازی، تعادل و روش تجربی نه تنها قدرت ایده‌های سادۀ اقتصادی را نشان می‌دهند، بلکه آنچه در جامعۀ امروزی در حال رخ دادن است را نیز پیش‌بینی کرده و به شما نشان می‌دهند چطور می‌توانید با استفاده از داده‌ها رفتارهای اقتصادی را پیش‌بینی کنید.

 کتاب کلیات علم اقتصاد از نه بخش تشکیل شده است و نویسندگان در این کتاب ابتدا به سراغ بهینه‌یابی رفته‌اند و معتقدند بهینه‌یابی همان انتخاب بهترین گزینۀ در دسترس است. آن‌ها فرض را بر این گذاشته‌اند که انسان‌ها همیشه در بهینه‌سازی موفق هستند چون بیشتر تصمیم‌گیرندگان به سراغ گزینه‌ای می‌روند که بیشترین سود خالص را در بردارد. بنابراین بهینه‌سازی یک ابزار مفید برای پیش‌بینی رفتار بشر به حساب می‌آید. آن‌ها معتقدند با آموزش بهینه‌سازی به افراد می‌شود تصمیمات و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

سپس آن‌ها در مورد اصل کلیدی دوم که بسط دهندۀ قاعدۀ نخست است توضیحاتی ارائه کرده‌اند. آن‌ها معتقدند که نظام‌های اقتصادی در «تعادل» عمل می‌کنند. تعادل یعنی وضعیتی که در آن همگان به‌طور هم‌زمان در جهت بهینه‌سازی می‌کوشند و یک نظام اقتصادی زمانی در تعادل است که هر فرد احساس کند نمی‌تواند با اتخاذ شیوه‌ای دیگر عملکرد بهتری داشته باشد.

و اما قاعدۀ سوم که نویسندگان در کتاب کلیات علم به توضیح آن پرداخته‌اند، «روش‌شناختی» یا همان «روش تجربی» است. از نظر نویسندگان اقتصاددانان از داده‌ها استفاده می‌کنند تا نظریه‌های اقتصادی را بیازمایند، در مورد جهان بیاموزند و با سیاست‌گذارها سخن بگویند. برای همین داده‌ها نقشی اساسی در کتاب کلیات علم اقتصاد دارند.

نویسندگان معتقدند که در پس هر نظریه مستنداتی وجود دارد و برای اثبات این موضوع هر فصل کتاب را با یک پرسش تجربی شروع کرده‌اند و سپس با استفاده از داده‌ها به این پرسش پاسخ می‌دهند. مثلاً یکی از فصل‌های کتاب با این پرسش شروع می‌شود:
«آیا یک سیگاری حاضر به ترک اعتیاد خود در ازاء 100 دلار در ماه می‌شود؟»

سپس در همان فصل توضیح داده‌اند که چگونه وقتی محققین برای ترک سیگار به سیگاری‌ها پول پرداختند، میزان کشیدن سیگار کاهش یافت.

بخش اول: مقدمه‌ای بر علم اقتصاد
فصل ۱. اصول و کاربرد علم اقتصاد
فصل ۲. روش‌های اقتصادی و پرسش‌های اقتصادی
فصل ۳. بهینه‌سازی: انجام‌دادن بهترین کاری که ممکن است
فصل ۴. تقاضا، عرضه و تعادل
بخش دوم: مبانی اقتصاد خرد
فصل ۵. مصرف‌کنندگان و انگیزه‌ها
فصل ۶. فروشندگان و انگیزه‌ها
فصل ۷. رقابت و دست نامرئي
فصل ۸. تجارت
فصل ۹. پیامدهای خارجی و کالاهای عمومی
فصل ۱۰. دولت در اقتصاد: مالیات‌ستانی و تنظیم‌گری
فصل ۱۱. بازارهای عوامل تولید
بخش سوم: ساختار بازار
فصل ۱۲. انحصار
فصل ۱۳. نظریۀ بازی‌ها و بازی راهبردی
فصل ۱۴. انحصار چندجانبه و رقابت انحصاری

«فیس‌بوک حتی یک پنی هم برای شما هزینه ندارد، بنابراین وسوسه می‌شویم که بگوییم «مجانی است.» اما در اینجا راه دیگری هم برای اندیشیدن به این موضوع هست. وقتی از فیس‌بوک استفاده می‌کنید از چه چیز دست کشیده‌اید؟ این پرسشی از یک نوع متفاوت است. فیس‌بوک پولی از شما نمی‌گیرد، اما به راستی وقت شما را می‌گیرد. اگر شما روزانه یک ساعت وقت صرف فیس‌بوک کنید، برخی از استفاده‌های جایگزین از این زمان را کنار گذاشته‌اید. شما می‌توانستید آن زمان را با بازی فوتبال، دیدن فیلم‌های ویدئو، چرت زدن، خیال‌پردازی یا گوش دادن به موسیقی بگذرانید. برای مثال در ایالات متحده یک دانشجوی شاغل نوعی با 7 ساعت کار در هفته تقریباً 4000 دلار در سال در می‌آورد، که برای خرید قسطی یک خودروی اسپورت کافی است. یک شغل پاره‌وقت صرفاً یک راه‌ جایگزین برای استفاده از زمانی است که به فیس‌بوک اختصاص می‌دهید. از دید شما بهترین استفادۀ جایگزین برای زمان فیس‌بوکتان چیست؟ این شیوه اقتصادی اندیشیدن در مورد هزینۀ فیس‌بوک است.»

«اینکه بگوییم علم اقتصاد تماماً دربارۀ انتخاب‌ها است راهی آسان برای به یاد آوردن آن است که علم اقتصاد چیست. برای آنکه تعریفی دقیق‌تر از اقتصاد ارائه دهیم، ابتدا لازم است به معرفی دو مفهوم مهم بپردازیم: «عاملان اقتصادی» و «تخصیص منابع». یک «عامل اقتصادی» یک فرد یا یک گروه است که دست به انتخاب می‌زند. بگذارید با چند گونه از عاملان اقتصادی منفرد شروع کنیم. برای مثال، یک «مشتری» انتخاب می‌کند که آیا چیزبرگر بخورد یا برگر توفو. والدین برمی‌گزینند که فرزندانشان را در مدرسه‌ای دولتی یا خصوصی ثبت‌نام کنند. یک دانش‌آموز می‌تواند حضور در کلاس درس را انتخاب کند یا از آن جیم شود. یک شهروند انتخاب می‌کند که رأی بدهد یا خیر، و اگر رای می‌دهد از کدام نامزد حمایت کند. یک کارگر دست به گزینش می‌زند که کارش را انجام دهد یا تظاهر به کار کردن کند، در صورتی که در حال پیامک‌بازی است.»

«دومین مفهوم مهمی که باید درک کنیم آن است که علم اقتصاد تخصیص «منابع کم‌یاب» را مطالعه می‌کند. منابع کم‌یاب چیزهایی هستند که افراد می‌خواهند، منتهی مقدار درخواست برای آنها بیش از کمّیت در دسترس است. حلقه‌های طلائی ازدواج، ماساژهای شیاتسو، کیف‌های دستی «گوچی»، هلوهای کالیفرنیا، آیفون‌ها، بستی یا باسلق شکلاتی سه رنگ، و اتاق‌هایی با منظرۀ خاص همگی منابع کم‌یاب به شمار می‌آیند. و بیشتر چیزهای معمولی مانند دستمال توالت، صندلی‌های مترو و آب آشامیدنی پاکیزه نیز همین گونه‌اند. علت وجود «کمیابی» نامحدود بودن خواسته‌های افراد است در جهانی با منابع محدود. جهان دارای منابع کافی برای آنکه به همگان هر آنچه می‌خواهند بدهد نیست. خودروهای اسپورت را در نظر بگیرید. اگر این خودروها به طور مجانی توزیع شوند، تعدادشان برای آنکه این کار مستمراً ادامه یابد کافی نخواهد بود. در عوض، خودروی اسپورت به مشتریانی فروخته می‌شود که حاضرند بابت آن هزینه کنند.»

تاکید بر متناظر کردن نظریه‌ها و داده‌های واقعی مهم‌ترین وجه تمایز این کتاب از سایر کتب اقتصادی است. نویسندگان سعی دارند در این کتاب به دانشجویان و علاقه‌مندان نشان دهند که چگونه اقتصاددانان برای پاسخ به پرسش‌های مشخص از داده‌ها استفاده می‌کنند.

کتاب کلیات علم اقتصاد از سایت گودریدز امتیاز 3.9 از 5 را به دست آورده است.

نشر روزنه کتاب کلیات علم اقتصاد از دارون عجم اغلو، دیوید لیبسون و جان ای.لیست را با ترجمۀ علیرضا بهشتی شیرازی منتشر کرده است.

نویسندگان در کتاب کلیات علم اقتصاد از پرسش‌ها و داده‌های واقعی اقتصادی استفاده کرده‌اند تا به علاقه‌مندان دنیای واقعی اقتصاد را نشان دهند. با پرسش‌های تجربی کتاب کلیات علم اقتصاد، شما یاد می‌گیرید که چطور اصول اقتصادی را در زندگی روزمرۀ خود به کار ببرید.

- حرف‌هایی با دخترم درباره اقتصاد اثر یانیس واروفاکیس اقتصاددان، سیاستمدار و وزیر سابق دارایی یونان است. او در این کتاب سعی کرده است با استفاده از دانش و تجربه‌اش به‌عنوان یک اقتصاددان مشهور، مبانی اقتصاد، سیاست، تجارت و فساد اقتصاد جهانی را برای دخترش که در زمان نگارش این کتاب نوجوان بود توضیح دهد. این کتاب بسیار مناسب کسانی است که دوست دارند همه چیز را دربارۀ اقتصاد به زبان ساده یاد بگیرند.

- چرا ملت‌ها شکست می‌خورند اثر دارون عجم اغلو اقتصاددان آمریکایی ترک تبار و جیمز آلن رابیسنون اقتصاددان و دانشمند سیاسی بریتانیایی است. این دو نویسنده در این کتاب از طریق طیف وسیعی از مطالعات موردی تاریخی، بینش‌هایی دربارۀ اقتصاد نهادگرایی، اقتصاد توسعه و تاریخ اقتصادی ارائه کرده‌اند تا بفهمیم چرا ملت‌ها به گونه‌ای متفاوت توسعه می‌یابند و چرا برخی از آن‌ها در انباشت قدرت و رفاه از برخی دیگر شکست می‌‌خورند.