فقر احمق میکند

---

کتاب فقر احمق می‌کند اثر سندهیل مولاینیتن اقتصاددان رفتاری و الدار شفیر روان‌شناس، در سال 2013 منتشر شد. نویسندگان در این کتاب نقش فقر و کمیابی و تأثیرات آن بر زندگی، جامعه و فرهنگ را بررسی کرده‌اند. این کتاب همچنین به علاقه‌مندان نشان می‌دهد که چگونه افراد و گروه‌های مردمی می‌توانند کمیابی را برای دستیابی به موفقیت و رضایت مدیریت کنند.

---

افراد پرمشغله به همان دلایلی در مدیریت پول خود شکست می‌خورند که فقرا و افرادی که بیش از حد از کارت‌های اعتباری استفاده می‌کنند؛ آن‌ها نمی‌توانند زمان خود را به طور مؤثر مدیریت کنند. از نظر سندهیل مولاینیتن و الدار شفیر این پویایی کمیابی است که باعث می‌شود کسانی که قصد رژیم گرفتن دارند نتوانند در برابر وسوسۀ خوردن مقاومت کنند و دانش‌آموزان و مدیران اجرایی نتوانند زمان‌شان را مدیریت کنند. زمانی که شما به مفهوم کمیابی یا فقر دقت کنید متوجۀ مشکلات زندگی مدرن خواهید شد. کمیابی نه تنها نشان می‌دهد که چگونه ما به بیراهه کشانده می‌شویم بلکه با مدیریت آن می‌توان به سازمان‌ها و افراد کمک کرد تا بتوانند موقعیت خود را بهتر مدیریت کنند.

کتاب فقر احمق می‌کند با روایت سندهیل از زندگی روزمره‌اش، به ويژه احساسش نسبت به کار زیاد شروع می‌شود. او دربارۀ چارچوبی بحث می‌کند که برای رسیدگی به تعهدات موجود و در عین حال مدیریت درخواست‌ها و فرصت‌های جدید از آن استفاده کرده است. در ادامه نویسندگان دو مفهوم مهم یعنی زمان و پول را به خوانندگان معرفی می‌کنند. از نظر آن‌ها مدیریت زمان و پول نیاز به هوشیاری دائمی دارد و عدم موفقیت فرد در مدیریت آن‌ها اغلب منجر به از دست رفتن مهلت‌های زمانی و صورت‌حساب‌های عقب افتاده می‌شود.

نویسندگان کمیابی را به عنوان احساسی تعریف می‌کنند که یک فرد زمانی آن را حس می‌کند که منبعی کمتر از توقعش در اختیارش قرار دارد. آن‌ها نشان می‌دهند که کمیابی نوای مشترکی است که می‌توان از دل بسیاری از مشکلات جامعه شنید. این مشکلات در فرهنگ‌ها، شرایط اقتصادی و نظام‌های سیاسی متفاوت اتفاق می‌افتند اما همه‌شان زیر چتر کمیابی قرار می‌گیرند. آن‌ها توضیح می‌دهند که کمیابی یک ویژگی مشترک در تمام مشکلات عمدۀ جامعه است. آن‌ها تأکید می‌کنند که گذر از چنین وضعیتی اصلاً راحت نیست بلکه مفهومی است که دائماً افراد را جذب می‌کند و تأثیرات عمیقی بر رفتار، احساسات و تفکر انسان دارد.

معرفی نویسنده
مقدمه
بخش اول: ذهنیت کمیابی
۱: تمرکز و تونل‌زنی
۲: تنگنای پهنای باند
بخش دوم: کمیابی کمیابی به‌بار می‌آورد
۳: چیدمان و جای خالی
۴: تخصص
۵: قرض‌گرفتن و نزدیک‌بینی
۶: دام کمیابی
۷: فقر
بخش سوم: طراحی برای کمیابی
۸: بهبود زندگی فقرا
۹: مدیریت کمیابی در سازمان‌ها
۱۰: کمیابی در زندگی روزمره
نتیجه‌گیری
پی‌نوشت‌ها
واژه‌نامه
یادداشت‌ها

«فشار زمانی ذهن را متمرکز کرده و ما را بر آن می‌دارد که تلاش‌های گذشته را تجمیع کرده و یک خروجی فوری ارائه دهیم. تصور کنید دارید روی ارائه‌ای کار می‌کنید که باید آن را به یک جلسه برسانید. در روزهای منتهی به آن جلسه سخت کار می‌کنید ولی همچنان دودل هستید. ایده‌های خوبی دارید ولی برای کنار هم قراردادنشان باید تصمیماتی دشوار بگیرید. با این‌حال زمانی که ضرب‌الأجل سر برسد، دیگر وقتی برای این‌پاوآن‌پا کردن وجود نخواهد داشت. کمیابی افراد را مجبور به انتخاب می‌کند. اندیشه‌های انتزاعی ملموس می‌شوند. برای رسیدن به محصول نهایی، هر چند هم که خلاق باشید، بدون آن هُلِ آخر به نتیجه‌ای نخواهید رسید. کوهن، که به برنامۀ «آیرن شف» رفته بود، چندین و چند مادۀ غذایی خاص خودش را داشت و ماه‌ها یا حتی سال‌های متمادی را صرف پایین‌وبالا کردن ایده‌هایش کرده بود. کمیابی این ایده‌ها را ایجاد نکرد، بلکه او را هل داد تا آن ایده‌ها را برای درست کردن یک غذای فوق‌العاده گرم هم بیاورد.»

«برخی از ما از جلسات متنفریم. کانی گِریسک، یکی از دانش‌پژوهان برجستۀ رفتار سازمانی، از مطالعۀ همین جلسات روزگار می‌گذراند. او مطالعات کیفی دقیق و متعددی را انجام داده تا دریابد جلسه‌ها چطور پیش می‌روند و الگوی کار و گفت‌وگو چطور در طول یک جلسه تغییر می‌کند. او انواع و اقسام جلسات را مورد مطالعه قرار داده است: جلسه‌هایی بین دانش‌آموزان و جلسه‌هایی بین مدیران، جلساتی برای ارزیابی گزینه‌ها و رسیدن به یک تصمیم، و جلسه‌های توفان فکری برای رسیدن به چیزی ملموس‌تر مثل برنامه‌های تبلیغاتی. این جلسه‌ها تفاوت بسیاری با یکدیگر دارند، بااین‌حال همگی از یک جهت مشابه‌اند. همۀ آن‌ها در ابتدا نامتمرکزند، بحث‌ها انتزاعی و حاشیه‌ای است، گفت‌وگوها به هر سمتی می‌رود و معمولاً دور از موضوع مورد نظر است. نکات ساده به شکلی مطوّل بیان می‌شوند. انواع و اقسام مخالفت‌ها ابراز می‌شود ولی خبری از راه‌حل نیست. زمان صرف جزئیات نامربوط می‌شود.»

«مکس هستینگز، ژورنالیست بریتانیایی، در کتاب خود دربارۀ چرچیل می‌نویسد «ذهن انگلیسی‌ها زمانی که دیگر دارد خیلی دیر می‌شود بهتر کار می‌کند». حقیقت این است که این موضوع به انگلیسی‌ها محدود نبوده و هر کسی که با ضرب‌الأجل روبه‌رو باشد همین احساس را خواهد داشت. ضرب‌الأجل‌ها دقیقاً به این خاطر مؤثر هستند که کمیابی ایجاد کرده و ذهن را متمرکز می‌کنند. درست همان‌طور که گرسنگی باعث شده بود غذا در صدر ذهن افرادی قرار بگیرد که در جنگ جهانی دوم دچار گرسنگی مهلک بودند، ضرب‌الأجل نیز باعث می‌شود که کار مورد نظر در صدر ذهن جا بگیرد. ضرب‌الأجل، چه چند دقیقۀ باقی‌مانده تا پایان یک جلسه باشد چه چند روزی که تا پایان دوران پیش‌دانشگاهی باقی مانده، بزرگ جلوه می‌کند. ما زمان بیشتری را به آن موضوع اختصاص خواهیم داد. موضوعات غیرمرتبط کمتر توجهمان را به خود جلب خواهند کرد. زمانی که باید نوشتن یک فصل را به پایان برسانید نهارتان را طول نخواهید داد، زمانی که یک جلسه رو به اتمام است به موضوعات حاشیه‌ای نخواهید پرداخت، و زمانی که فارغ‌التحصیلی نزدیک جلوه کند سعی می‌کنید بیشترین استفاده را از زمان باقی مانده ببرید.»

به نظر شما بی‌پولی بر زندگی تأثیر می‌گذارد؟ البته که می‌گذارد. اما نویسندگان کتاب فقر احمق می‌کند چیزی فراتر از تأثیر فقر بر سبک زندگی را بررسی کرده‌اند. آن‌ها در کنار فقر به مسئلۀ کمیابی پرداخته‌اند، چیزی که فراتر از فقر مالی بر روی زندگی افراد تأثیر می‌گذارد، کمبود پول، زمان، کالری، خواب و بسیاری موارد دیگر که شاید هیچ‌گاه توجۀ چندانی به آن‌ها نداشته‌اید. با خواندن کتاب فقر احمق می‌کند دیدگاه جدیدی نسبت به فقر پیدا خواهید کرد.

«ناب‌ترین ترکیبی از عقل و احساس که تا به حال در رشته‌مان دیده‌ام.» -دنیل کانمن، برندۀ نوبل اقتصاد 2002

«کتابی بی‌بدیل و خوش‌خوان که پر است از ایده‌های اعجاب‌آور.» -ریچارد اچ. تیلور، برندۀ نوبل اقتصاد 2017

«فوق‌العاده روشنگر... مولاینیتن و شفیر اثری مهم، نوین و بسیار خلاقانه بر جای گذاشته‌اند.» -کَس آر. سانستین، نیویورک ریویو

«سندهیل مولاینیتن و الدار شفیر بینش‌های پیشگامانه‌ای دربارۀ تأثیرات فقر بر شناخت و توانایی ما در انتخاب زندگی‌مان ارائه می‌کنند.» -سامانتا پاور، وال‌استریت ژورنال

«فقر چگونه احمق می‌کند کتابی گیرا است، مملو از ایده‌های جدید، داستان‌های خارق‌العاده و پیشنهادهای ساده که ممکن است شیوۀ زندگی شما را تغییر دهد.» -استیون دی. لویت

«کتابی قانع‌کننده و مهم... فقر چگونه احمق می‌کند احتمالاً نحوۀ نگرش شما به فقر و توانایی شما در انجام هر آن‌چه می‌خواهید را تغییر می‌دهد... این کتاب راهنمایی مفید برای تمام کسانی است که به دنبال درک بهتر جامعۀ امروز هستند. ناتوانی در بالا رفتن از چاله‌هایی که خودمان حفر می‌کنیم، می‌تواند مربوط به پول، روابط یا زمان ما باشد.» -بوستون گلوب

کتاب فقر احمق می‌کند از سایت آمازون امتیاز 4.5 از 5 و از سایت گودریدز امتیاز 3.9 از 5 را دریافت کرده است.

نشر ترجمان کتاب فقر احمق می‌کند از سندهیل مولاینیتن و الدار شفیر را با ترجمۀ سید امیرحسین میرابوطالبی منتشر کرده است.

چرا افراد موفق کارها را در آخرین لحظه انجام می‌دهند؟ چرا فقر ادامه دارد؟ چرا سازمان‌ها گرفتار آتش می‌شوند؟ چرا افراد درونگرا نمی‌توانند دوست پیدا کنند؟ این‌ها شاید به نظر پرسش‌هایی بی‌ربط برسند اما سندهیل مولاینیتن و والدار شفیر نشان می‌دهند که همۀ آن‌ها نمونه‌هایی ناشی از کمیابی هستند. آن‌ها دربارۀ چگونگی تأثیر کمیابی و فقر بر زندگی روزمره ما بحث می‌کنند و حکایت‌هایی از ناتوانی‌های خود را بازگو می‌کنند. آن‌ها در کتاب چرا فقر احمق می‌کند نشان می‌دهند که چرا فقرا فقیر می‌مانند و افراد مشغول پرمشغله. نویسندگان در این کتاب دربارۀ نقش کمیابی در ایجاد، تداوم و کاهش فقر بحث می‌کنند.

- فرهنگ ساختن فرهنگ اثر بن هاروویتز است که در این کتاب توضیح می‌دهد چطور باید فرهنگ را شکل داد، چطور آن را در ذهن افراد نهادینه کرد و چطور باید آن را اصلاح کرد؟ با خواندن کتاب فرهنگ ساختن فرهنگ پاسخ پرسش‌های بنیادینی را که پیش روی هر سازمانی است پیدا می‌کنید.

- کلیات علم اقتصاد اثر دارون عجم اغلو و دیوید لیبسون است. نویسندگان در این کتاب به تحلیل اقتصادی و شناسایی سه‌انگارۀ کلیدی پرداخته‌اند که در کانون رویکرد اقتصادی برای فهم رفتار بشر قرار دارند؛ یعنی بهینه‌سازی، تعادل و روش تجربی. آن‌ها معتقدند که اقتصاد علمی شگفت‌انگیز است و نحوۀ کار نظام‌های اقتصادی بسیاری از متخصصین را شگفت‌زده کرده است. 

- کتاب اشراف‌ زادگان فقیر اثر رضا حیات‌ الغیب است و در دستۀ کتاب‌های انگیزشی قرار می‌گیرد. نویسنده در این کتاب سعی دارد نشان دهد که با از بین رفتن فقر تمام مشکلات بشر حل خوهد شد و جنگ‌ها از بین خواهند رفت. نویسنده معتقد است که عده‌ای می‌خواهند مردم در فقر زندگی کنند چون می‌شود آن‌ها را کنترل کرد و به راحتی آن‌ها را به بردگی گرفت. 

_ کتابِ چه شد؟ (داستان افول اجتماع در ایران) اثر عبدالمحمد کاظمی‌پور و محسن گودرزی، دو جامعه‌شناس برجستهٔ ایران است. این کتاب دربارۀ وضعیت جامعۀ ایران و سرمایۀ اجتماعی آن است. نویسندگان سعی کرده‌اند در این کتاب به این پرسش پاسخ دهند که چه اتفاقی برای ایران در چند دهۀ گذشته افتاد که به التهاب جامعه ختم شد.