زندگی تاب آورانه

زندگی تاب‌آورانه از سایت آمازون امتیاز 4.7 از 5 را دریافت کرده است.

برنه براون محقق و نویسندهٔ محبوب و پرطرفداری است که با نوشتن کتاب «اطلس دل» زندگی بسیاری از آمریکایی‌ها را تغییر داد. کتاب زندگی تاب‌آورانه اثر دیگری از برنه براون است که در سال 2007 منتشر شد و در آن به موضوعاتی مانند شرم و تاب‌آوری و تأثیر آن‌ها بر افکار و زندگی افراد پرداخته است. او در این کتاب به شما نشان می‌دهد چطور از جدایی با خود واقعی‌تان دست بردارید و به احساس کافی‌بودن و خوشی دست یابید.

برنه براون معتقد است که خانواده‌ها، جوامع و افراد از شرم برای تغییردادن دیگران و محافظت از خود استفاده می‌کنند. اما آیا می‌توان با دچار شرم یا تحقیرکردن مردم، رفتارشان را تغییر داد؟ آیا تغییر رفتار آسیب روحی می‌زند؟ آیا زخمی هم برجا می‌گذارد؟ آیا شرم اغلب به‌عنوان روشی برای تغییردادن مردم استفاده می‌شود و آیا این کار درست است؟ با مطالعهٔ این کتاب درک می‌کنید که چرا و چگونه از شرم استفاده می‌کنیم و تلاش برای استفاده از شرم به‌جهت تغییر دادن دیگران چه پیامدهایی دارد.

«دبیرستانی بودم که مادرم خودکشی کرد. او در اتاقش خود را حلق‌آویز کرد. پلیس محلی پیدایش کرد. از آن روز به بعد من دختری بودم که مادرش خود را دار زده بود. این بدترین چیزی بود که می‌توانستم در زندگی تصور کنم. به اصرار پدرم دبیرستان را همانجا تمام کردم ولی بعداً هرگز به آن محل برنگشتم. چند سال پیش پدرم درگذشت و من به نوعی راحت شدم؛ چرا که هرگز نمی‌خواست م آن محله را دوباره ببینم یا به آن بازگردم. خنده‌دار اینکه فکر می‌کنم اگر مادرم از سرطان یا چیز دیگری مرده بود، شاید مردم بیشتر درکم می‌کردند و این‌قدر بی‌رحم نبودند. وقتی مرگ به دلیل خودکشی است، موضوع کاملاً فرق می‌کند. مادرم زن دیوانه‌ای بوده که خود را دار زده است؛ پس، من هم باید دیوانه باشم. حتی فکر می‌کنم والدین برخی از دوستانم از من و پدرم می‌ترسیدند. شرم این است. پسر بزرگم معتاد است. برادر و خواهر کوچک‌ترش فقط تحقیرش می‌کنند. هر آخر هفته‌ای که به خانه می‌آید، با موقعیت وحشتناکی روبه‌رو می‌شوم. دخترم دائم می‌گوید: «مامان، چیزهای باارزشت را پنهان کن. کیف پولت را روی میز نگذار.» خدایا! آنها دربارهٔ برادرشان این‌طور حرف می‌زنند. می‌دانم آنها حق دارند اما نمی‌دانم که چه کرده‌ام و چرا به این وضعیت گرفتارم. هم به خاطر خودش و هم به خاطر رفتاری که با او می‌کنیم، بسیار شرم‌زده‌ام. این، بدترین مشکل خانوادهٔ ماست.»

«اغلب با این پرسش مواجه می‌شوم که آیا یک تجربه می‌تواند در فردی احساس شرم ایجاد کند و در دیگری احساس تقصیر یا خجالت؟ پاسخ آری است. به همین دلیل، ما باید دقیق باشیم و در مورد علت‌های ایجاد شرم در مردم فرضیه نسازیم. مثالی ساده به یاد آوردن تاریخ تولد فردی دیگر است. برای من بارها اتفاق افتاده که فراموش کردن تولد کسی، به‌خصوص افراد خانواده یا یکی از دوستان نزدیکم، خجالت‌زده‌ام کرده است و گفته‌ام: «باورم نمی‌شود که فراموش کرده باشم.» سریع با یک تماس تلفنی کوتاهی‌ام را جبران می‌کنم. «از اینکه تولدت را فراموش کردم خجالت زده‌ام، امیدوارم تولدت خوش گذشته باشد.» و البته مواقعی هم هست که با فراموش کردن تولد کسی گرفتار احساس تقصیر شدیدی می‌شوم چون غفلت یا فراموش‌کاری ساده‌ای نیست بلکه موضوع، «اولویت نداشتن» است، اولویت‌هایی که از آنها راضی نیستم و می‌خواهم تغییرشان بدهم. با این وجود، بعد از به دنیا آمدن دخترم الن و بازگشتم به کار، چیزهای کوچکی مثل کارت تبریک تولدی که فراموش کرده بودم بفرستم یا زنگی که فراموش کرده بودم در پاسخ دعوت به یک مهمانی بزنم، ممکن بود احساساتی قوی چون شرم در من ایجاد کند.»

«این انتظارات جنسیت محور اغلب در اجتماع بزرگ‌تر ما متولد می‌شوند اما می‌توانند به طرق متفاوتی، در جمعیت‌ها/گروه‌ها وارد شوند. از این رو، من آنان را انتظارات اجتماعی-گروهی می‌نامم. برای مثال دربارهٔ ظاهر زنان، انتظارات اجتماعی کلی‌ای وجود دارد: «از ما انتظار می‌رود جوان، زیبا، سکسی و ... باشیم.» با این وجود، در جمعیتی که من جزء آن هستم در مورد نوع موی سر یا رنگ پوست انتظاری وجود ندارد، در حالی‌که در بعضی جمعیت‌ها و گروه‌ها این موارد مسئله‌سازند. به‌تازگی نامهٔ زنی به دستم رسید که در آن نوشته است: «در مقام زنی آفریقایی-آمریکایی با پوست تیره که مشغول بزرگ کردن کودکانی چندنژاده هستم، در جمعیت افراد آمریکایی-آفریقایی با استانداردهای نژاد، زیبایی و رنگ پوستِ ناراحت‌کننده‌ای روبه‌رو هستم. به هرحال، در شرایط دشواری که باید به فرزندانم توضیح می‌دادم که زیبایی در وجود همه هست و ربطی به رنگ پوست، رنگ چشم یا جنس مو ندارد، سخنان شما به من کمک کرد.» موضوع سلامت روان نمونه‌ای دیگر است. طبق انتظارات اجتماعی، «دیوانه» تا سطحی معین تحمل یا در اجتماع پذیرفته می‌شود. در حالی که در برخی جوامع کوچک‌ترین مشکل روانی بیرون از خانواده شرم‌زاست، جوامعی هستند که در آن هر نفر یک روان درمانگر دارد. شایان توجه است که جوامع ما تنها با مرزهای جغرافیایی مشخص نمی‌شوند، بلکه بیشتر ما به جوامعی تعلق داریم که اساس تمایزشان مسائل بزرگ‌تری مانند نژاد، قومیت، طبقهٔ اجتماعی، عضویت گروهی، ایدئولوژی، ایمان، سیاست و... است.»

شرم احساسی است که همهٔ ما تجربه‌اش کرده‌ایم اما شاید نتوانیم معنی واقعی آن را برای دیگران توضیح دهیم و شاید اصلاً معنای واقعی آن با چیزی که در ذهن دارید متفاوت باشد. دکتر برنه براون شرم‌پژوه است و سال‌هاست به دنبال معنای شرم و تأثیر آن بر ذهن افراد است. او در کتاب زندگی تاب‌آورانه از تعبیری که مراجعانش راجع به شرم داشتند می‌گوید: «به سختی تلاش می‌کنید چیزی را که دنیا می‌خواهد ببیند نشانش بدهید اما وقتی ماسکی که بر صورت دارید کنار برود و قسمت‌های نامطلوب و دوست‌نداشتنی وجودتان دیده شوند، شرم روی داده است.» تجربه‌کردن شرم دردناک است و حتی گوش سپردن به کسی که تجربهٔ شرمی را بیان می‌کند تقریباً می‌تواند به اندازهٔ تجربه‌کردن آن دردناک باشد. مراجعین برنه براون شرم را این‌گونه تعریف کردند: 

• شرم آن احساس مبهم و جهنمی است که ته دلتان دارید. نمی‌توانید درباره‌اش حرف بزنید و توضیح دهید چقدر بد است چون در آن صورت همه به راز شرم‌آورتان پی خواهند برد. 
• شرم حس طردشدن است. 
• شرم مثل غریبه بودن است؛ مثل احساس تعلق نداشتن.
• شرم تنفر از خود است و این‌که بفهمی چرا دیگران هم از تو متنفرند.
• شرم از خودبیزاری است.
• شرم مانند یک زندان است. اما زندانی که تو فکر می‌کنی سزاوارش هستی چون مشکلی در وجود تو هست.
• شرم در معرض قرار گرفتن است؛ یعنی قسمت‌های عیب‌دار وجودت که می‌خواهی از همه پنهانشان کنی، آشکار شده‌اند.

تلاش برای رسیدن به کمال طاقت‌فرسا و همیشگی است. سیل دائمی انتظارات اجتماعی و فردی، به‌مرور زمان شما را وادار می‌کند فکر کنید که ناقص بودن همان ناکافی بودن است. به هر طرف که بچرخید حرف‌هایی می‌شنوید که به شما می‌گویند قرار است چه کسی باشید، چه چیزی شوید و چگونه باشید. بنابراین شما یاد می‌گیرید خودِ واقعی‌تان را پنهان کنید و یا به تظاهر و کمال روی بیاورید تا خود را از شرم، قضاوت، انتقاد و سرزنش محافظت کنید. دکتر برنه براون مرجع اصلی آسیب‌پذیری را شرم می‌داند. او با کمک هفت سال تحقیق پیشگامانه و صدها مصاحبه متوجه شد که افراد بسیاری نقص‌های خود را می‌پوشانند اما واقعیت این است که نقص‌های ما چیزی است که ما را به یکدیگر و انسانیت‌مان متصل می‌کند. او توضیح می‌دهد که آسیب‌پذیری‌های ما نقاط ضعف نیستند بلکه یادآورهای قدرتمندی برای بازنگه داشتن قلب و ذهن ما نسبت به این واقعیت هستند که همهٔ ما در این زندگی باید کنار هم باشیم. پس از صحبت با صدها زن و درمانگران مختلف، دکتر براون تأثیرات شرم را که بر فرهنگ‌های بی‌شماری حاکم است در کتاب زندگی تاب‌آورانه روشن کرد و توضیح می‌دهد که چرا همهٔ ما در برابر شرم آسیب‌پذیر هستیم. او در این کتاب به شما نشان می‌دهد چطور می‌‌توانید خودتان را بپذیرید، حرف‌های دیگران را رد کنید و در نهایت بتوانید با احساسات واقعی خود سازگار شوید.

واقعی‌شدن پیش‌نیاز تغییر
مقدمه
فصل ۱    درک شرم
فصل ۲    شرم ـ تاب‌آوری و قدرت همدلی
فصل ۳    مؤلفهٔ نخست: تشخیص شرم و درک فعال‌کننده‌های آن
فصل ۴    مؤلفهٔ دوم: آگاهی‌ورزی نقادانه
فصل ۵    مؤلفهٔ سوم: یاری خواستن
فصل ۶    مؤلفهٔ چهارم: حرف زدن به زبان شرم
فصل ۷    شجاعت‌ورزی در فرهنگ ترس
فصل ۸    همدردی‌ورزی در فرهنگ سرزنش
فصل ۹    ارتباط‌ورزی در فرهنگ ارتباط‌گسیختگی
فصل ۱۰    ایجاد فرهنگ ارتباط

• کتاب تاب‌آوری در سیلی واقعیت اثر راس هریس نویسنده، روان‌درمانگر و مشاور بین‌المللی است. او در این کتاب از تاب‌آوری صحبت کرده است و شما را با مهارت‌های تاب‌آوری و تأثیر آن در زندگی آشنا می‌کند. او همچنین از مفاهیم تاب‌آوری فرهنگی و اجتماعی در این کتاب صحبت کرده است. 

• کتاب از خجالت مُردن اثر بارابارا جی مارکوی در زمینهٔ فوبیا و اضطراب اجتماعی است. نویسنده در این کتاب از خجالت، کم‌رویی و اختلالات اضطرابی و هراس‌های اجتماعی می‌گوید و به شما نشان می‌دهد چطور می‌توانید با اضطراب و ترس‌های اجتماعی خود کنار بیاید.